biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Urząd Skarbowy
10.09.2025 20:30 Polacy zasypują skarbówkę donosami. Nieliczne okazują się prawdziwe

W pierwszych sześciu miesiącach 2025 roku do Krajowej Administracji Skarbowej wpłynęło ponad 37 tys. sygnałów o potencjalnych naruszeniach podatkowych. To o ponad 4 proc. więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Mimo rosnącej liczby zgłoszeń tylko niewielka część z nich znajduje potwierdzenie w rzeczywistości.

ceny remontu, nieruchomości
10.09.2025 20:19 Tyle kosztuje remont mieszkania w 2025 roku. Kwoty przyprawiają o zawrót głowy

Wydaje się prostym przedsięwzięciem, ale szybko może przerodzić się w finansową lawinę. Rynek remontowy w 2025 r. wymaga od właścicieli mieszkań większej czujności niż kiedykolwiek. Nie chodzi już wyłącznie o rosnące ceny materiałów, lecz także o pułapki związane z wyborem wykonawców. Coraz więcej osób zastanawia się więc, czy inwestycja w odświeżenie lokalu rzeczywiście ma dziś sens, czy może stała się ryzykiem porównywalnym z zakupem nowej nieruchomości?

Toaleta
10.09.2025 19:45 Wrzucisz to do toalety i zapłacisz 10 tys. zł grzywny. Polacy wciąż to robią, a przepisy są nieubłagane

Polacy wciąż popełniają te błędy, które mogą skutkować poważnymi konsekwencjami. Tym razem sprawa tyczy się tego, co wrzuca się do domowej toalety. Mimo licznych apeli wiele osób ciągle myśli, że obejdzie się bez żadnych konsekwencji. Nic bardziej mylnego, winnemu grozi grzywna w wysokości 10 tys. złotych i nie tylko. Lepiej unikać takich działań.

loteria, eurojackpot
09.09.2025 21:48 Monstrualna kumulacja w Eurojackpot. Zwycięzca nie przepracuje już ani jednego dnia

Ekscytacja sięga zenitu – losowanie, które zbliża się wielkimi krokami, może odmienić życie szczęśliwca w jednej chwili. Pula rośnie z dnia na dzień, a gracze w całej Europie zastanawiają się, czy to właśnie tym razem padnie przełomowy wynik. Kto zostanie nowym rekordzistą? Jedno jest pewne – zainteresowanie grą jeszcze nigdy nie było tak duże. Każdy kolejny dzień bez głównej wygranej podsyca oczekiwania przed nadchodzącym losowaniem.

ZUS, świadczenie pielęgnacyjne
09.09.2025 17:11 Polacy mogą stracić to świadczenie. ZUS stawia sprawę jasno i oczekuje dodatkowych uprawnień

Nowe przepisy, dodatkowe obowiązki i ryzyko cofnięcia wsparcia – to scenariusz, który może dotknąć wielu rodzin. Czy planowane regulacje faktycznie mają zatrzymać nadużycia, czy raczej uderzą w uczciwych świadczeniobiorców? Coraz głośniej mówi się o zmianach, które mogą całkowicie zmienić sposób przyznawania pomocy. Nie brakuje też obaw, że ZUS otrzyma zbyt szerokie uprawnienia kontrolne.

Wesele
09.09.2025 11:01 Zaciągnęli kredyt, by wyprawić wesele za 100 tys. zł. Tyle dostali w kopertach. "Załamałam ręce"

Jeszcze niedawno wiele osób sądziło, że ceny usług weselnych osiągnęły pułap nie do przebicia, tymczasem wysokie koszty zmuszają narzeczonych do poszukiwania kompromisów. Tak było w przypadku pewnej pary, której historię przywołała Emilia Wadowska, profesjonalna organizatorka wesel. Przeznaczając na wydarzenie aż 100 tysięcy złotych, oczekiwali, że kwota ta częściowo zwróci się w prezentach od gości. Suma zebrana w kopertach okazała się rozczarowaniem. 

bankomat
08.09.2025 15:30 Pułapka w bankomacie. Jeśli zauważysz ten element, odejdź natychmiast. W moment wyzerują ci konto

W dzisiejszych czasach klienci banków muszą zachować wyjątkową czujność. Oszuści nieustannie wymyślają nowe sposoby, aby przejąć cudze pieniądze, dlatego Polacy powinni być ostrożni przy korzystaniu z bankomatów. PKO BP podpowiada, na co warto zwrócić uwagę podczas wypłacania gotówki. Jeśli zauważysz podejrzany element w urządzeniu, natychmiast się od niego oddal — w przeciwnym razie możesz stracić wszystkie swoje oszczędności.

pieniądze, ZUS, telefon
08.09.2025 12:29 Seniorzy szturmują urzędy ws. nowego świadczenia. ZUS odmawia wypłat, wszystko przez ten błąd

Seniorzy masowo składają wnioski o nową formę wsparcia finansowego — rentę wdowią. Jak się jednak okazuje, co dziesiąta osoba otrzymuje z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmowę przyznania świadczenia. Prezes ZUS podczas rozmowy z “Faktem” wyjaśnił, dlaczego tak się dzieje. Seniorzy powinni to wiedzieć, zanim złożą wniosek o rentę wdowią.

Banknoty pln
07.09.2025 19:00 Nawet 5 tys. zł przez rok dla tych Polaków. Warunki są jasne. Kluczowa data to 3 października

Każda forma wsparcia finansowego jest na wagę złota. Wie o tym każdy Polak, który kiedykolwiek aplikował po jakiś rodzaj dodatku pieniężnego. Teraz wystartował nabór wniosków o stypendium, które wesprze tę konkretną grupę obywateli. Warunki są proste, lepiej się jednak pospieszyć. Czasu nie zostało zbyt wiele.

Badanie techniczne
07.09.2025 08:48 Od 19 września wielka zmiana. Opłata dla kierowców w górę, takiej podwyżki nie widziano od 21 lat

Od 19 września kierowcy w Polsce będą musieli sięgnąć głębiej do portfela — planowane jest podniesienie jednej z obowiązkowych opłat. Ministerstwo Infrastruktury domknęło prace nad korektą stawek za przeprowadzanie badań technicznych pojazdów. To pierwsza tak znacząca podwyżka tego rodzaju od ponad 20 lat.

pieniądze
06.09.2025 19:18 Tyle kieszonkowego dostają dzieci w Polsce. Padły konkretne kwoty

Jak sobie dorobić, gdy cały kalendarz wypełniają szkolne obowiązki? Dzieci i młodzież mają na to sposoby. Rodzice często płacą im za pozmywanie naczyń, wyniesienie śmieci czy dobre oceny w szkole. Mimo to najpewniejszym źródłem gotówki pozostaje ,,wypłata” w postaci kieszonkowego, a Polacy zachodzą w głowę, ile właściwie powinni przelewać pociechom. Banki odkrywają karty.

seniorzy
06.09.2025 16:05 Świetne wieści dla emerytów. Jeśli mają niższy zasiłek, mogą liczyć na 500 plus dla seniora

Emerytura to temat, który wielu seniorom spędza sen z powiek. Wciąż znaczna część Polaków otrzymuje ją zbyt niską, ale bez obaw. Można otrzymać dodatkowe wsparcie finansowe z ZUS, natomiast trzeba spełnić bardzo ważne wymogi. Nie każdy będzie mógł liczyć na dodatek. 

Bankomat
05.09.2025 07:46 To się stanie, gdy wpiszesz PIN od tyłu w bankomacie. O tej ukrytej funkcji mówi się od lat 90.

Od dawna w internetowych dyskusjach mówi się o tajemniczej funkcji bankomatów, o której większość osób nigdy nie słyszała. Wprowadzenie swojego PIN-u w odwrotnej kolejności ma wywołać nieoczekiwany efekt - uruchomić alarm i przywołać pomoc w sytuacji zagrożenia. Wielu zastanawia się, czy to naprawdę możliwe i co tak naprawdę dzieje się w takiej sytuacji.

pilot, telewizor
04.09.2025 08:38 Miał zniknąć, a jeszcze wzrośnie. Tyle Polacy zapłacą za abonament RTV w 2026 roku. Za spóźnienie kara

Abonament RTV miał zostać zniesiony, ale likwidacji na razie nie będzie. Wraz z nadejściem 1 stycznia 2026 roku, zaczną obowiązywać nowe stawki abonamentu, a co za tym idzie, również kary za nieuiszczenie opłaty zyskują nowy wymiar. Warto zrozumieć, jakie sankcje grożą za brak uregulowania opłat radiowo-telewizyjnych oraz jak skorzystać z ewentualnych zniżek. 

seniorzy
03.09.2025 15:01 Seniorzy mają powody do radości. W 2026 roku zyskają średnio 6,7 tys. zł

Projekt budżetu państwa na 2026 rok został przyjęty przez rząd. Wiadomo już, jak wyglądają prognozowane wydatki i przychody państwa. Business Insider Polska wyliczył, jaka kwota w przyszłym roku zostanie przeznaczona na polskich seniorów. Okazuje się, że zyskają średnio 6,7 tys. zł. Przedstawiamy szczegóły.

pieniądze, ZUS
03.09.2025 09:31 Emerytura wyższa nawet o kilkaset złotych. Wystarczy dostarczyć do ZUS-u jeden dokument

W wielu przypadkach emerytury pobierane przez polskich seniorów są zbyt niskie i nie wystarczają na pokrycie kosztów życia codziennego. Okazuje się, że spora część osób ma szansę na podwyższenie swojego świadczenia emerytalnego o nawet kilkaset złotych. Wystarczy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzyma od nich jeden dokument.

Damian Dupla
01.09.2025 14:37 Trampolina dla biznesu czy ryzykowna iluzja? Damian Dupla o państwowych dofinansowaniach dla firm

Dotacje i dofinansowania mogą przyspieszyć rozwój firm i otworzyć drogę do nowych inwestycji. Niewłaściwie wykorzystane stają się jednak źródłem problemów. O szansach i zagrożeniach związanych z państwowym wsparciem mówi Damian Dupla, CEO Duplo Group.

Pieniądze emerytury
01.09.2025 11:01 Tak łatwo sprawdzisz, ile emerytury dostaniesz. Kwoty rozczarują wielu Polaków, a ZUS rozkłada ręce

Emerytura to temat, który od lat wywołuje w Polakach ogromne emocje i szerokie dyskusje. Jej wysokość bywa komentowana w najróżniejszy sposób, a dla wielu seniorów pierwsza wypłata do ogromna niespodzianka. Okazuje się jednak, że można oszczędzić sobie stresu. W ten sposób umożliwia się sprawdzenie prognoz, nie każdy będzie zadowolony.

Adam Glapiński
01.09.2025 07:00 Koniec wakacji RPP. Polacy liczą na obniżki stóp procentowych, takie są szanse na tańsze kredyty

Rada Polityki Pieniężnej po letniej przerwie wraca do pracy. We wrześniu zapadnie decyzja, która może wpłynąć na domowe budżety milionów Polaków. Coraz więcej wskazuje na to, że stopy procentowe mogą zostać obniżone, choć nie wszyscy ekonomiści są pewni szybkiego ruchu ze strony Rady.

Studia
29.08.2025 13:42 Drożyzna w Warszawie miażdży studentów. Tyle kosztuje miesiąc życia, cena za pokój zwala z nóg

Został miesiąc do rozpoczęcia roku akademickiego, a tysiące żaków już pakuje się do akademików i wynajmowanych mieszkań. Okazuje się, że studia, choć darmowe i dostępne dla każdego, są niezwykle drogą inwestycją dla wielu rodzin, szczególnie w Warszawie. Aby utrzymać się w stolicy, trzeba dysponować dużą ilością środków, takie są obecne szacunki.

Świadczenie rodziny
28.08.2025 13:13 ZUS wypłaci 300 zł bez względu na zarobki. Kluczowa data to 31 sierpnia

Świadczenia wypłacane przez ZUS są wsparciem dla milionów Polaków, a przyznawane są z przeróżnych powodów. Te konkretne środki można dostać niezależnie od dochodu, wystarczy tylko złożyć wniosek. Jeden warunek jest do spełnienia, aby móc otrzymać dodatkowe 300 złotych. Czas się kończy, najlepiej zrobić to do 31 sierpnia.

Drewno
28.08.2025 09:50 Tyle kosztuje metr drewna. Polacy szykują się na sezon grzewczy, ceny opału są w tym roku inne

Przygotowując się na sezon grzewczy 2025, Polacy już teraz nerwowo sprawdzają ceny opału. Okazuje się, że kwoty mogą zaskoczyć wielu właścicieli nieruchomości. Czy negatywnie?

Eurojackpot
27.08.2025 14:13 Kosmiczna kumulacja w Eurojackpot. Wygrany już nigdy nie będzie musiał pracować

Choć wtorkowe losowanie Eurojackpot nie przyniosło głównej wygranej, to jednemu z polskich graczy udało się zgarnąć pokaźną sumę. Kumulacja nie została rozbita, więc w następnym losowaniu do zgarnięcia będzie astronomiczna kwota. Szczęśliwiec, któremu uda się skreślić poprawnie wszystkie liczby, będzie ustawiony do końca życia.

Pendolino
27.08.2025 10:14 Nawet 30 proc. tańsze bilety kolejowe. Polacy wciąż nie mają pojęcia

Podróżowanie pociągami zyskuje coraz większą popularność wśród Polaków. Jak się okazuje, jedna grupa pasażerów może skorzystać z nawet 30-procentowej zniżki na bilety kolejowe, w tym także na pociągi Pendolino, należące do kategorii Express InterCity Premium (EIP). Mało kto zdaje sobie z tego sprawę, a można naprawdę sporo zaoszczędzić. Komu konkretnie należy się zniżka?

przychodnia
27.08.2025 06:30 Pacjenci oburzeni prywatną opieką medyczną w Polsce. Lekarz dostępny dopiero za dopłatą

Nie brakuje głosów, że publiczna opieka zdrowotna w Polsce powinna być mniej publiczna, a bardziej prywatna – taki pogląd panuje m.in. wśród polityków Konfederacji, którzy mogą w 2027 r. decydować o kształcie większości sejmowej. Spora część Polaków już teraz korzysta z prywatnej opieki zdrowotnej, która coraz częściej zdradza objawy rosnącej niewydolności. Doświadczają tego w sytuacjach, kiedy ich zdrowie podlega zwyczajnym procesom rynkowym.

Kasjerka
26.08.2025 06:50 Przepracowała 32 lata jako kasjerka. Tyle dostaje emerytury z ZUS. Ta kwota to nie żart

Świadczenia pieniężne realizowane przez ZUS nie zawsze są tak satysfakcjonujące, jak mogłoby się wydawać. Przekonała się o tym kasjerka jednej z popularnych sieci, która po 32 latach pracy nie może liczyć na wysoką emeryturę. Tyle wpływa na konto seniorki. Dla branży i samorządowców jest to nie do pomyślenia. Firma postanowiła zabrać głos w sprawie.

listonosz
25.08.2025 15:00 ZUS rzadziej wypłaci emeryturę, seniorzy mogą się zdziwić. Tak ministerstwo chce rozwiązać problem

Jeszcze przed tym, jak władzę w Polsce przejęła koalicja 15 października, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska sygnalizowała potrzebę rozwiązania problemu tzw. emerytur groszowych. Jak dotąd nie udało się tego dokonać, jednak nowy pomysł opracowało ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej. Odciąży on ZUS, jednak może mieć negatywny wpływ na płynność finansową nawet tych emerytów, którzy co miesiąc otrzymują i 1600 zł netto.

banknoty, euro
25.08.2025 13:55 Tyle wynosi średnia pensja w Niemczech. Ta kwota to nie żart, Polacy mogą się zdziwić

Federalna Agencja Pracy poinformowała, ile wyniosła średnia pensja w Niemczech w 2024 roku. Choć odnotowano wyraźny wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim, to wciąż widoczne są znaczne dysproporcje płacowe między wschodem a zachodem kraju. Wysokość zarobków naszych zachodnich sąsiadów może zdziwić wielu Polaków. Przedstawiamy szczegóły.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: