Aktualny podział administracyjny Polski
Jak wygląda podział administracyjny ze względu na województwa?
Reforma administracyjna z 1999 r., którą reguluje Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, była przeprowadzona w celu odbudowy samorządności oraz usprawnienia działań władz jednostek samorządu terytorialnego. Zmniejszenie liczby województw, a co za tym idzie zwiększenie terytorialne poszczególnych nowych województw, miało z kolei na celu zbudowanie konkurencyjności i możliwości pozyskiwania funduszy unijnych polskich regionów w stosunku do innych państw europejskich po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.
Województwa są jednostkami najwyższego stopnia podziału administracyjnego. Obecnie w Polsce jest 16 województw:
dolnośląskie,
kujawsko-pomorskie,
lubelskie,
lubuskie,
łódzkie,
małopolskie,
mazowieckie,
opolskie,
podkarpackie,
podlaskie,
pomorskie,
śląskie,
świętokrzyskie,
warmińsko-mazurskie,
wielkopolskie,
zachodniopomorskie.
Władzę administracyjną w województwach sprawują władze samorządowe oraz organy administracji rządowej. Przedstawicielem administracji rządowej w województwie zgodnie z ustawą o wojewodzie i administracji rządowej w województwie jest wojewoda powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra, który sprawuje nadzór nad działaniami samorządu wojewódzkiego.
Z kolei społeczność lokalną reprezentuje sejmik samorządowy, który jest wybierany na 5-letnią kadencję w wyborach powszechnych oraz zarząd województwa z marszałkiem na czele, którego wybiera sejmik wojewódzki.
Jak wygląda podział administracyjny ze względu na powiaty?
Powiaty są to jednostki samorządu terytorialnego drugiego stopnia podziału administracyjnego. Ich działanie i funkcjonowanie reguluje ustawa o samorządzie powiatowym. Ustawa wyróżnia dwa rodzaje powiatów – jednostki samorządu skupiające kilka gmin oraz miasta na prawach powiatu, w których organy samorządu gminnego posiadają również zadania i kompetencje przewidziane w ustawie dla samorządu powiatowego.
Polska podzielona jest na 380 powiatów, w tym 314 powiatów ziemskich i 66 powiatów grodzkich.
Powiat ziemski składa się na ogół z kilku gmin, w skład których z kolei wchodzą tereny wiejskie i mniejsze miasta. Z kolei powiat grodzki to miasto na prawach powiatu.
Władzę w powiecie stanowi rada powiatu, którą wybiera się na okres 5 lat w wyborach powszechnych. Natomiast władza wykonawcza należy do starosty, który stoi na czele urzędu starostwa powiatowego i jest wybierany przez radę powiatu.
Jak wygląda podział administracyjny ze względu na gminy?
Jednostką samorządu terytorialnego stojącego najniżej w podziale administracyjnym jest gmina.
Władzę w gminie stanowi rada gminy, która jest wybierana w wyborach powszechnych i bezpośrednich na 5-letnią kadencję. Władzę wykonawczą w gminie stanowi: wójt – w gminie wiejskiej, burmistrz – w gminie miejsko-wiejskiej (lub w mniejszych gminach miejskich) lub prezydent – w dużych gminach miejskich. Gminną władze wykonawczą wybierają mieszkańcy w wyborach powszechnych.
W podziale administracyjnym można wyróżnić trzy rodzaje gmin:
gminy wiejskie (obejmujące wyłącznie tereny wiejskie),
gminy miejsko-wiejskie (obejmujące zarówno obszar miasta, jak i tereny wiejskie),
gminy miejskie (obejmujące wyłącznie obszar miasta).
W Polsce znajduje się 2 477 gmin:
1 537 gmin wiejskich,
638 gmin miejsko-wiejskich,
302 gmin miejskich (w tym 66 gmin będących jednocześnie miastami na prawach powiatu).
