Aktywa obrotowe. Czym są? Co się do nich zalicza?

Czym są aktywa obrotowe?

Do aktywów obrotowych zaliczamy środki majątkowe, które nie są związane z jednostką organizacyjną w sposób trwały. Aktywa obrotowe, wskutek prowadzonej działalności gospodarczej, pozostają w nieustannym obrocie. W efekcie tego ulegają przemianie w inne składniki majątkowe. Pozyskiwane korzyści ekonomiczne z tych składników majątkowych realizowane są zazwyczaj w okresie krótszym niż rok.

Co wchodzi w skład aktywów obrotowych?

Aktywa obrotowe nie są precyzyjnie zdefiniowane, sam termin może obejmować różnorodne elementy. Wyróżniamy wśród nich zasadniczo cztery grupy składników majątkowych:

1.      Zapasy

2.      Należności krótkoterminowe

3.      Inwestycje krótkoterminowe

4.      Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Czym są zapasy?

Zapasy w jednostce gospodarczej najczęściej występują w postaci materiałów, które zwykle zużywane są na zaspokojenie własnych potrzeb. Aktywa obrotowe, jakimi są zapasy, mogą utracić swoją wartość, w takiej sytuacji dokonuje się odpisu aktualizującego ich wartość. Wśród zapasów uwzględniane są materiały, czyli zasoby o charakterze obrotowym, których specyficzną cechą jest to, że zostają zużyte całkowicie w procesie produkcji. Zasadniczo aktywa obrotowe, jakimi są materiały, dzielimy na:

1. Materiały bazowe – nabywane od kontrahentów lub wytwarzane we własnym zakresie składniki majątkowe używane w bezpośrednim procesie produkcji, przetwarzane na wyroby gotowe. Do materiałów podstawowych zaliczany jest również inwentarz żywy przeznaczony na ubój.

2. Materiały o charakterze pomocniczym – to składniki majątkowe wspierające proces produkcji lub realizacje usługi, np. części zamienne do maszyn i urządzeń technicznych, środki transportu, środki czystości, paliwa.

3. Materiały w drodze – składniki majątkowe, które zostały zakupione, natomiast nie znajdują się jeszcze w magazynie, „są w drodze”.

4. Produkty w toku oraz półprodukty, które dzielimy na:

• produkty w toku – wyroby gotowe, których proces wytwórczy nie dobiegł końca,

• półprodukty –  wyroby, które przeszły pewne etapy produkcji, natomiast nie są jeszcze gotowe i oczekują na dalszy proces obróbki.

5. Wyroby gotowe, czyli składniki majątkowe wytworzone przez jednostkę gospodarczą, niewymagające dalszej obróbki, posiadające określone właściwości techniczne, jakościowe, przeznaczone do sprzedaży odbiorcom, są to również wyroby gotowe w drodze.

6. Towary – wyroby gotowe, które zostały zakupione on dostawców w celu dalszej odsprzedaży z zyskiem, natomiast nie mogą zostać przetworzone przez jednostkę.

7. Zaliczki na poczet dostaw – środki pieniężne lub inne świadczenia przeznaczone kontrahentowi z góry celem otrzymania przyszłej dostawy.

Co wchodzi w skład należności krótkoterminowych?

Aktywa obrotowe to również należności krótkoterminowe. Zaliczamy do nich takie należności, które są płatne w okresie nieprzekraczającym dwunastu miesięcy liczonych do dnia bilansowego. Aktywa obrotowe, jakimi są należności krótkoterminowe, dzielone są następująco:

• należności krótkoterminowe od jednostek powiązanych kapitałowo,

• należności krótkoterminowe od jednostek pozostałych.

Aktywa obrotowe pod postacią należności krótkoterminowych dzielą się również na:

• należności wynikające z dostaw i usług, które pojawiają się w wyniku sprzedaży kontrahentom wyrobów gotowych lub usług z odroczonym terminem regulowania zobowiązania,

• należności dochodzone na drodze sądowej, do których zaliczamy należności, które muszą zostać orzeczone przez sąd np. ze względu na podważanie formalnoprawnej strony zobowiązania przez kontrahenta,

• należności z tytułu danin, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń – zaliczamy tutaj wszelkie należności o charakterze publiczno-prawnym,

• należności inne – np. należności od pracowników (np. zwrot niewykorzystanych środków z podróży służbowej pracownika).