Praworządność w kraju, albo nici z pieniędzy. UE tworzy nowe mechanizmy w budżecie

Budżet UE na nowych zasadach. Pierwszy krok na drodze ku weryfikowaniu praworządności

Podział budżetu UE ma być uzależniony od tzw. mechanizmu warunkowości i praworządności – to główny zapis porozumienia zawartego między prezydencją niemiecką a Parlamentem Europejskim. Kompromis uzgodniony we wstępnym dokumencie musi zostać teraz przyjęty oficjalnie przez PE, a następnie przez Radę UE.

„Wstępne porozumienie to ważny krok naprzód dla Unii Europejskiej i najważniejszy kamień milowy w toczących się negocjacjach w sprawie pakietu unijnego budżetu”, czytamy we wpisie na Twitterze rzecznika niemieckiej prezydencji w Radzie UE Sebastiana Fischera.

Budżet UE powiązany z praworządnością. Za konkretne naruszenia państwa będą odcinane od pieniędzy

Na czym ma polegać nowy mechanizm w budżecie UE? Procedura warunkowości będzie mogła być uruchamiana w dwóch przypadkach. Pierwszym z nich jest sytuacja, gdy państwo w niewłaściwy sposób wykorzystuje środki pozyskane z budżetu UE. Drugi wariant zakłada, że procedurze mają podlegać także „systemowe aspekty związane z podstawowymi wartościami UE, których wszystkie państwa członkowskie muszą przestrzegać”.

Zatem mechanizm będzie wdrażany nie tylko, gdy państwo członkowskie wykorzysta pieniądze z budżetu UE na oszustwa czy sfinansowanie korupcji, ale gdy dopuści się łamania zasad demokracji, równości, wolności czy poszanowania praw człowieka, w tym praw mniejszości.

Negocjatorzy Parlamentu Europejskiego wyznali w rozmowie z dziennikarzami, że udało się wprowadzić zapis, który prezentuje pełny katalog potencjalnych naruszeń. Znalazły się w nim m.in. zagrożenie niezawisłości wymiaru sprawiedliwości i brak arbitralnych, niezgodnych z prawem decyzji.

1. Blisko 10 tys. Polaków wkrótce może dostać specjalne wezwanie. Powód będzie zaskoczeniem2. Polska w kryzysie, ludzie tracą oszczędności życia, a co robi rząd? Wydają na najdroższe mięsiwo, przepiórcze jaja i żywność, jak dla szlachty3. Wystarczy że odbierzesz SMS, bez żadnych podejrzeń. Konsekwencje będą opłakane

UE wprowadza mechanizm prewencyjny, aby chronić budżet UE

Portal forsal.pl podaje, że nowy mechanizm ma mieć charakter prewencyjny. Procedura będzie wdrażana nie tylko, gdy naruszenie będzie jawnie godziło w budżet UE,  ale również wtedy, gdy nieprzestrzeganie zasad będzie stanowiło dla niego poważne zagrożenie. Dzięki temu uda się wyeliminować działania, które stoją w sprzeczności z podstawowymi wartościami, na których została zbudowana UE.

Wszystkie zapisy wstępnego porozumienia sprawią, że „nowy mechanizm warunkowości wzmocni ochronę budżetu UE w przypadku, gdy naruszenie zasad praworządności prowadzi do niewłaściwego wykorzystania funduszy UE”, podsumował niemiecki ambasador przy UE Michael Clauss.

Kwestie formalne dotyczące mechanizmu praworządności

Decyzja o uruchomieniu procedury ma należeć do Komisji Europejskiej, a następnie do Rady UE, która będzie miała miesiąc na zabranie głosu w danej sprawie (w ekstremalnych przypadkach trzy miesiące). Rada UE będzie podejmować decyzję o ewentualnym zablokowaniu wypłat z budżetu UE w oparciu o kwalifikowaną większość głosów. Jest to unijny mechanizm, składający się z dwóch elementów. Po pierwsze, wniosek musi uzyskać poparcie 55 proc. państw członkowskich (czyli 15 z 27). Po drugie, państwa popierające decyzję muszą reprezentować co najmniej 65 proc. całej populacji UE.

Co więcej, w trakcie obrad udało się podjąć decyzję o skróceniu czasu na podjęcie środków przeciwko państwu członkowskiemu, które łamie zasady praworządności. Według zapisów instytucje unijne mają mieć od 7 do 9 miesięcy, aby wdrożyć stosowne działania. Pierwotny wniosek Rady UE zakładał 12-13 miesięcy.