Czym jest kontrasygnata? Kiedy obowiązuje?
Kontrasygnata – definicja
Kontrasygnata to dodatkowy podpis składany na akcie prawnym przez drugą osobę w celu potwierdzenia jego ważności. Taki podpis powoduje przeniesienie pełnej odpowiedzialności politycznej i prawnej na podpisującego. Z kontrasygnatą możemy spotkać się między innymi w procesie legislacyjnym. Jak czytamy w art. 144 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, który przez ponosi odpowiedzialność przed Sejmem. W systemach monarchicznych kontrasygnata powodowała przeniesienie odpowiedzialności z monarchy na właściwego ministra składającego podpis, przez co król nie ponosił odpowiedzialności za błędne decyzje.
Zasada kontrasygnaty nie dotyczy jednak prerogatyw Prezydenta. W dalszej części Konstytucji wyjaśniono, w jakich sytuacjach składanie dodatkowego podpisu przez Prezesa Rady Ministrów nie jest wymagane. Przepis art. 144 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie dotyczy:
zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu,
zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,
skracania kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji,
inicjatywy ustawodawczej,
zarządzania referendum ogólnokrajowego,
podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,
zarządzania ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,
zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego,
wniosku do Trybunału Konstytucyjnego,
wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli,
desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów,
przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,
wniosku do Sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów,
odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,
zwoływania Rady Gabinetowej,
nadawania orderów i odznaczeń,
powoływania sędziów,
stosowania prawa łaski,
nadawania obywatelstwa polskiego i wyrażania zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego,
powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego,
powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego,
powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego,
powoływania prezesów Sądu Najwyższego oraz wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego,
wniosku do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej,
powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego,
powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powoływania i odwoływania Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej,
wydawania zarządzeń na zasadach określonych w art. 93 charakter wewnętrzny uchwał i zarządzeń,
zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej.
undefined
Kontrasygnata głównego księgowego
Kontrasygnata stosowana jest nie tylko w procesie legislacyjnym, ale też w sektorze finansów publicznych. Zgodnie z treścią art. 54 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych jest pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym oraz kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych jednostki.
W tym przypadku kontrasygnata oznacza, że główny księgowy nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionej przez właściwych rzeczowo pracowników oceny prawidłowości tej operacji i jej zgodności z prawem oraz do kompletności, formalno-rachunkowej rzetelności i prawidłowości dokumentów dotyczących tej operacji. Złożenie podpisu przez głównego księgowego obok podpisu pracownika właściwego rzeczowo oznacza również, że zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jednostki.
Kontrasygnata – odpowiedzialność pracownicza głównego księgowego
Zasada kontrasygnaty powoduje, że główny księgowy bierze pełną odpowiedzialność za wykonanie opisanych wyżej czynności. Art. 54 ust. 4 ustawy o finansach publicznych informuje, że w razie ujawnienia nieprawidłowości główny księgowy powinien zwrócić dokument właściwemu rzeczowo pracownikowi, a w razie nieusunięcia nieprawidłowości - odmówić kontrasygnaty.
W przypadku odmowy złożenia podpisu na dokumencie, główny księgowy powinien powiadomić kierownika jednostki o odmowie kontrasygnaty w formie pisemnej. Kierownik jednostki może następnie wstrzymać realizację zakwestionowanej operacji albo wydać w formie pisemnej polecenie jej realizacji.
