Czym są koszty uzyskania przychodu?
Czym tak naprawdę są koszty uzyskania przychodu?
Jak możemy przypuszczać, jednostka gospodarcza w toku swojej działalności uzyskuje przychody. Z definicją przychodów nierozerwalnie związane jest zagadnienie kosztów, bowiem bez wydatku nie ma dochodu. Wydatki ponoszą również osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarcza i osoby niewykonujące działalności gospodarczej – pracownicy. Koszty obrazują sumę całości nakładów ponoszonych w celu uzyskania przychodu. Na sumę wydatków składają się: przepracowany czas zatrudnionych pracowników, zużycie materiałów oraz energii, narzędzi pracy, urządzeń, a także wszelkiego rodzaju maszyn niezbędnych do wykonania zadania, budynków itp. Zasadniczo w działalności gospodarczej koszty ujmowane są w dwóch układach i są to:
układ według kosztów rodzajowych,
układ kalkulacyjny (według miejsca ich powstawania).
Czym charakteryzuje się układ według kosztów rodzajowych?
Ten rodzaj układu obrazuje, jakiego rodzaju koszty ponoszone są przez działalność gospodarczą i dzielą się na następujące elementy:
amortyzacja – koszt, który tak naprawdę nie jest wydatkiem, ponoszony w związku z zużyciem środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych, powstaje poprzez utratę wartości w czasie poszczególnych składników majątku,
zużycie materiałów i energii – jest to zużycie materiałów, zapasów, półproduktów itp. w trakcie produkcji i wykonywania usług,
usługi obce – są to ponoszone przez jednostkę wydatki na zakup usług zewnętrznych od innych podmiotów działających na rynku, niezbędnych do wykonywania dalszej działalności gospodarczej podmiotu,
podatki i opłaty – obejmują wydatki ponoszone w związku z rozrachunkami publiczno-prawnymi, zaliczamy tutaj wszelkie podatki, a także opłaty, np. podatek od nieruchomość, opłata za prowadzenie rachunku lub przelew itd. Istotne jest, że na tym koncie nie ujmuje się podatku dochodowego – podatek ten ewidencjonowany jest na odmiennym koncie z innego zespołu,
wynagrodzenia – są to wszelkie wydatki ponoszone na poczet wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w jednostce gospodarczej, wartości ujmowane są w kwocie brutto, która to obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracownika,
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia – pozycja ta obejmuje wszelkie wydatki ponoszone z tytułu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, płaconych za pracowników, a finansowanych przez przedsiębiorcę, a także inne świadczenia ponoszone na pracowników (np. zakup odzieży ochronnej),
pozostałe koszty rodzajowe – ujmuje się tutaj koszty, które nie zostały ujęte w wyżej wymienionych kategoriach, są to między innymi: podróże służbowe, ryczałty samochodowe itp.
Co charakteryzuje układ kalkulacyjny?
W układzie kalkulacyjnym prezentowane są wydatki wedle miejsca ich powstania. Model ten jest dużo bardziej popularny w podmiotach zajmujących się produkcją, rzadziej w podmiotach prowadzących działalność usługową. W ramach tego układu wyróżnia się:
koszty działalności podstawowej (produkcyjnej lub handlowej),
koszty wydziałowe,
koszty działalności pomocniczej (np. własna flota logistyczna),
koszty zakupy,
koszty sprzedaży,
koszty zarządu,
rozliczenie kosztów działalności.
Jakie są zasady ustalania kosztów uzyskania przychodu?
Według przepisów prawa obecnie obowiązującego na terenie RP, tj. według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych: „Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16. ust.1." – tzn. kosztów, które nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Istnieje kilka zasad, wedle których ustala się wielkość kosztów uzyskania przychodu:
w sytuacji gdy koszty zostały poniesione w innej walucie niż PLN, wówczas zostają przeliczone na polski złoty wedle średniego kursu ogłoszone przez NBP z ostatnie dnia roboczego, który poprzedza dzień poniesienia kosztu,
dzień, w którym koszt został poniesiony, to dzień wpisania kosztu w ewidencji rachunkowej,
koszt uzyskania przychodu to wydatek, który został już poniesiony, a nie koszt, który dopiero wystąpi.
Jak zostało wspominane na początku artykułu, pracownicy również ponoszą koszty uzyskania przychodu. Ich wielkość uzależniona jest od ilości zawartych umów o prace, a także, od tego, czy zakład pracy znajduje się w tej samej miejscowości co miejsce zamieszkania pracownika.
