Dotacja z Czystego Powietrza do zwrotu: Polka zapomniała o jednym. To lekcja dla wszystkich
Od 31 marca 2025 roku można ponownie składać wnioski na program Czyste Powietrze. Wielu beneficjentów z poprzednich lat wciąż jest kontrolowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który wyłapuje wszystkie nieścisłości. Każdy błąd może kosztować fortunę, podobnie jak ten, który popełniła jedna z Polek. Poza samą kwotą dotacji w grę wchodzą również odsetki.
Program Czyste Powietrze miał pomóc Polakom
To jedna z najpopularniejszych ogólnopolskich inicjatyw, która ma na celu poprawę jakości powietrza i ograniczenie emisji szkodliwych substancji, głównie poprzez termomodernizację budynków jednorodzinnych oraz wymianę starych, nieefektywnych źródeł ciepła na nowoczesne i ekologiczne. Program był skierowany do właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych oraz lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą. Po raz pierwszy został zainicjowany w 2018 roku, według danych na rok 2023 skorzystało z niego nawet 700 tys. osób.
Do głównych założeń programu Czyste Powietrze należało przede wszystkim:
- wymiana tzw. kopciuchów – dotacje i pożyczki na wymianę starych pieców i kotłów na paliwo stałe na bardziej ekologiczne źródła ciepła takie jak pompy ciepła, kotły gazowe, ogrzewanie elektryczne,
- termomodernizacja budynków – dofinansowanie docieplenia ścian, dachów, wymiany okien i drzwi zewnętrznych, co ma zmniejszyć zapotrzebowanie budynków na energię cieplną,
- dotacje do instalacji OZE – m.in. do montażu instalacji fotowoltaicznych.
W bieżącym roku również wystartował program Czyste Powietrze, a wnioski są przyjmowane od 31 marca 2025 roku. Trzeba jednak pamiętać o wszystkich zobowiązaniach, aby nie stracić dotacji. Jedna z Polek właśnie zmaga się z problemem w tej materii.
Nie przegap: Ostatni moment dla właścicieli mieszkań. Urzędy wypłacają pieniądze do wyczerpania środków
Do 30 kwietnia i ani dnia dłużej. Można obniżyć cenę prądu nawet o 42 proc. Ostatni moment dla właścicieli mieszkań. Urzędy wypłacają pieniądze do wyczerpania środkówNowa odsłona Czystego Powietrza w Polsce. Na co uważać przy wnioskowaniu o dofinansowanie? Jest jedna "pułapka"
Od końca marca 2025 roku są przyjmowane wnioski o dotacje w ramach programu Czyste Powietrze. Możliwości wsparcia są dwie, o czym możemy przeczytać na oficjalnej stronie inicjatywy:
- dotacja – przyznawana przez wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wypłacana w całości lub maksymalnie w trzech częściach, po złożeniu wniosku o płatność i udokumentowaniu realizacji przedsięwzięcia,
- dotacja z prefinansowaniem – dostępna dla podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania. Środki wypłacane są zaliczkowo przed rozpoczęciem inwestycji, na podstawie dyspozycji wypłaty zaliczki złożonej przez beneficjenta wraz z fakturą zaliczkową wystawioną przez wykonawcę, który zawarł umowę z beneficjentem na realizację przedsięwzięcia w ramach prefinansowania. Prefinansowanie w nowej odsłonie dostępne jest tylko przez operatora.
Beneficjenci mają 24 miesiące na realizację przedsięwzięcia od daty złożenia wniosku. Tylko wtedy mogą być pewni, że otrzymane środki nie zostaną odebrane. Do obowiązków wnioskodawcy należy wykonanie audytu energetycznego przed rozpoczęciem inwestycji i dołączenie dokumentu do wniosku, przedstawienie świadectwa charakterystyki energetycznej po zakończeniu przedsięwzięcia oraz wykonanie całego zakresu prac wskazanego w dokumencie. Dodatkowo po realizacji inwestycji nie można korzystać ze źródeł ciepła niższej klasy niż 5.
Jedna z beneficjentek programu Czyste Powietrze otrzymała polecenie zwrócenia otrzymanych środków. Jest ku temu jeden powód, kobieta pominęła ważny krok. To wynik kontroli, do której Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma prawo przez pięć lat od dokonania inwestycji.
Zobacz: Liczniki prądu obowiązkowo do wymiany. Niektórzy będą musieli zapłacić
Musi zwrócić dotację z Czystego Powietrza. Na te pułapkę może złapać się wielu
Wspomniane powyżej kontrole zostały szczególnie wzmożone w 2024 roku, kiedy okazało się, że wielu beneficjentów dopuściło się szeregu nieprawidłowości. To dlatego cały program został zawieszony na kilka miesięcy. Jedną z osób, której polecono zwrot dotacji, jest mieszkanka podczęstochowskiej miejscowości. Kara została nałożona za pominięcie jednego istotnego kroku.
Najczęstsze powody nakładania kar, to brak likwidacji źródeł ciepła lub zaniżanie dochodów - takie przypadki mogą skutkować wypowiedzeniem umowy i koniecznością zwrotu części lub całości dotacji z odsetkami - tłumaczy NFOŚiGW.
To pierwszy z wymienionych powodów został dostrzeżony u wspominanej kobiety — w jej domu nadal znajdował się piec o tzw. klasie 3, który nie spełnia obecnych norm. W związku z tym Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach wypowiedział umowę i wezwał kobietę do zwrotu otrzymanego dofinansowania wraz z należnymi odsetkami. Niewycofanie przestarzałego kotła zostało uznane za złamanie zasad programu, co skutkowało cofnięciem wsparcia finansowego. Co istotne, kobieta tłumaczyła, że nie korzystała z pieca od czasu przejścia na ogrzewanie gazowe, jednak ten nie został odłączony przez hydraulika, mimo że beneficjentka była przekonana, że do tego doszło.
W sprawę ukaranej kobiety zaangażowała się posłanka Lidia Burzyńska, która złożyła zapytanie, czy – z zachowaniem obowiązujących przepisów – możliwe jest zwolnienie beneficjentki z obowiązku zwrotu środków. Zastanawiała się też, czy w takich przypadkach, jak ten oraz podobnych, nie należałoby uwzględniać faktu, że piec, choć obecny w budynku, nie był już używany.
W odpowiedzi wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta zaznaczył, że program Czyste Powietrze jest prowadzony przez NFOŚiGW, który odpowiada za przygotowanie jego zasad i dokumentacji. Natomiast realizacją programu, czyli przyjmowaniem i oceną wniosków, podpisywaniem umów oraz ich rozliczaniem, zajmują się wojewódzkie fundusze – tak jak w tym przypadku.
