Emerytura nie wystarczy. Policzono, ile Polacy powinni odłożyć na "spokojną" starość
Kwoty, które wymieniają specjaliści z Polskiej Izby Ubezpieczeń z analitykami z Milliman Polska są na tyle niewyobrażalne, że zapisują je w odniesieniu do całego budżetu państwa. Raport ubezpieczeń polskich jeszcze dobitniej unaocznia przepaść, przed którą już niedługo stanie pokolenie 30-40 latków, chcących przejść na emeryturę po 60. roku życia. Analitycy podają konkretną kwotę, sumę, którą każdy z nas powinien odłożyć "obok" ZUS.
Luka emerytalna większa niż PKB Polski
Jesteśmy zadłużeni. Statystycznie na koniec roku 2023 na każdego Polaka przypadało 132 tys. zł kredytu mieszkaniowego i 33 tys. zł gotówkowego. Pożyczki, mniejsze lub większe, ma blisko połowa populacji. Segmentem, w którym kwoty bezpośrednio przekładają się na liczbę ludności jest luka emerytalna - czyli brakująca kwota do zapewnienia ciągłości standardu życia sprzed świadczenia i po nim.
W 2023 r., według ostrożnych szacunków PIE i Milliman Polska, luka emerytalna wyniosła 74,7 miliarda złotych (dotyczy to tylko tych osób, które w 2023 r. przeszły na emeryturę) i co roku będzie się powiększać .
W trakcie kolejnych 40 lat, czyli kiedy na emeryturę przechodzić będą dziś aktywni zawodowo Polacy w wieku 30-40 lat, luka emerytalna urośnie do 15 bilionów złotych . To 441 proc. PKB Polski z 2023 r. Wyrwa nie do załatania systemowo. Łatać zatem trzeba indywidualnie?
Od lewej: rok 2023 - 2063, prognoza 40-letnia.
Nie przegap: Wiadomo, ile trzeba zarabiać, by w przyszłości otrzymać 5 tys. zł emerytury. Niepokojące prognozy
Wysokość naszego świadczenia emerytalnego zależy nie tylko od składek odejmowanych co miesiąc z regularnej wypłaty, ale i warunków makro; ekonomicznych i społecznych. Kluczowa jest np. średnia długość życia. Stąd, przy założeniu, że rosnąca tendencja w tym obszarze się utrzyma, podobnie jak spadająca zastępowalność pokoleniowa, naukowcy z PIE szacują na podstawie danych GUS, że statystycznie tylko połowę czasu naszej emerytury przeżyjemy w zdrowiu .
System opieki zdrowia w Polsce. Wiadomo, ile brakuje
Raport relacjonuje realia ekonomiczne kilku sektorów pokrewnych ubezpieczeniom, związanych bezpośrednio z naszym zdrowiem i bezpieczeństwem. Obok luki emerytalnej naświetlono m.in. niewydolność opieki zdrowotne j, która w Polsce, wyrażona kwotowo, sięga 100 do 125 miliardów złotych/rok . Tyle brakuje, by, jak piszą analitycy, “ zbliżyć nas do systemów opieki zdrowotnej uważanych za najlepsze i najbardziej efektywne - takich jak w Szwajcarii, Holandii, Francji, Niemczech czy krajach skandynawskich ”.
Raport przekonuje, że w zwiększeniu finansowania np. profilaktyki, a zatem w konsekwencji ograniczeniu “długu” systemu ochrony zdrowia, powinien interweniować sektor prywatny.
W zwiększeniu finansowania profilaktyki, diagnostyki czy efektywnym prowadzeniu pacjenta z powodzeniem mogą uczestniczyć prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Branża od dawna postuluje o włączenie ich do publicznego systemu ochrony zdrowia . [..] Mamy odpowiednie know-how, od lat zabiegamy, by móc wspierać publiczny system zdrowia jako jego istotny filar - przekonuje Jan Grzegorz Prądzyński, prezes zarządu PIU.
Zobacz też: Polski rząd nie ma wyjścia. 0 proc. VAT na któryś z tych produktów do 1 stycznia 2025 r.
Luka emerytalna. Ile trzeba zgromadzić oszczędności przed emeryturą?
Doraźnym rozwiązaniem luki emerytalnej jest oszacowanie, ile powinniśmy zgromadzić majątku poza kontem ZUS , by to zjawisko nas nie dotknęło lub dotknęło w mniejszym stopniu, czyli by różnica pomiędzy standardem życia po przejściu na emeryturę zmalała możliwie najmniej względem standardu życia z czasu aktywności zawodowej . Te dane też uwzględniono w raporcie na podstawie danych o naszych majątkach .
W roku 2016 ok. 4,5 proc. gospodarstw domowych nie zdołało zgromadzić majątku przekraczającego sumę zobowiązań, czyli poziom zadłużenia przekroczył poziom oszczędności. Tzw. “środkowe” gospodarstwo domowe zgromadziło 264 tys. zł majątku (netto), a 10 proc. najbogatszych gospodarstw - co najmniej 847 tys. zł. Rozwarstwienie pomiędzy polskimi “domami” jest duże , szacuje się, że ok. 20 proc. najmniej zamożnych gospodarstw posiada 1 proc. łącznego majątku, a 10 proc. najbogatszych - 41 proc. zasobów ogółu .
Podobny rozłam widać na przykładzie zgromadzonych nieruchomości , które wciąż są dominującym aktywem w Polsce (76 proc. wszystkich). W świetle tych informacji jasnym jest, że luka emerytalna nie dotknie gospodarstw domowych z ekonomicznych wyżyn . Ile zatem powinni na emeryturę odłożyć wszyscy pozostali?
Osoba przechodząca na emeryturę w wieku 60 lat powinna zgromadzić 58,3 tys. zł dodatkowych oszczędności . Zaś dla osoby przechodzącej na emeryturę w wieku 65 lat byłoby to 70,7 tys. zł oszczędności
W kontekście metodologicznym badacze wskazują, że przyjęli ogólny rozkład wieku w populacji, fakt że osoby najbardziej zamożne pokryją swoją lukę emerytalną z aktywów (np. nieruchomości), a średniozamożna część populacji będzie posiadała oszczędności w wysokości mediany odpowiedniej dla tej populacji za rok 2022 - 26,3 tys. zł (średnia kwota zgormadzona na gospodarstwo domowe z kategorii średniozamożnego).
Źródło: Wszelkie dane zaprezentowane w tekście pochodzą z raportu “Polacy i ryzyko - jak się ubezpieczamy? Luka ubezpieczeniowa w Polsce”. 145 stron analizy zostało opracowane przez zespół Miliman Polska przy współautorstwie Polskiej Izby Ubezpieczeń i opublikowane na stronie PIU 21 maja 2024 r.
