Jak prowadzić skuteczne mediacje?
Czym są mediacje?
Mediacje to sposób rozwiązywania sporów, który przede wszystkim cechują się dobrowolnością i poufnością. Osoby będące w sporze mogą, lecz nie muszą, korzystać z pomocy mediatora. Jednak udział osoby bezstronnej może okazać się korzystny, a w niektórych sytuacjach wręcz konieczny. Na drodze mediacji prowadzone są rozmowy, które ostatecznie mają doprowadzić strony do wspólnie akceptowalnego konsensu.
Skuteczne mediacje wymagają przestrzegania określonych zasad, natomiast mediator powinien znać poszczególne etapy prowadzenia mediacji. Rozmowy między stronami sporu powinny odbywać się w spokojnej atmosferze. Co ważne, każda osoba będąca w sporze ma prawo do głosu oraz wyrażania sprzeciwu, a co za tym idzie – każda osoba powinna być równo traktowana i szanowana.
Mediacje – kto może być mediatorem?
Mediacje mogą dotyczyć zarówno poważnych spraw na scenie międzynarodowej oraz sporów między firmami, jak i konfliktów życia codziennego. Jeśli mowa o sporach między przedsiębiorcami, mediatorem powinna być osoba doświadczona i zaznajomiona z przepisami polskiego prawa, która pozostanie całkowicie obiektywna i neutralna. Mediacja powinna skupiać się na poszukiwaniu wspólnie akceptowanego rozwiązania, a mediator nie może niczego narzucać.
Natomiast gdy mediacje dotyczą życia codziennego, mediatorem może być każdy z nas – zarówno osoba bliska jednej ze stron sporu (np. brat, siostra, przyjaciel), jak i osoba zupełnie obca. Najważniejszym warunkiem do spełnienia jest zachowanie neutralności i dobrowolności – ani rozwiązanie, ani sama mediacja nie może być narzucona siłą.
Mediatorem nie może być osoba, która będzie dążyć do wypracowania przez strony sporu konkretnego porozumienia korzystnego dla niej. Jest to sprzeczne z zasadą zachowania neutralności.
Mediacje i jej etapy
Mediacje można podzielić na etapy. Każdy profesjonalny mediator powinien wiedzieć, jak należy rozpocząć mediacje, jak powinny one przebiegać i czym je zakończyć. Poszczególne etapy powinny odbyć się według następującej kolejności:
nawiązanie kontaktu mediatora ze stronami sporu,
stworzenie atmosfery zaufania i współpracy,
rozmowa mediatora z każdą osobą będącą w sporze – gromadzenie informacji,
ustalenie, co jest przedmiotem sporu,
szukanie potencjalnych rozwiązań,
spisanie porozumienia.
Każda mediacja musi zakończyć się formalnym spisaniem porozumienia, aby można było ją uznać za skuteczną. Strony będące w sporze powinny podpisać dokument, który podsumuje ustalenia i zabezpieczy ich interesy. Mediacja zakończona porozumieniem ustnym będzie mogła zostać w każdej chwili zakwestionowana przez jedną ze stron sporu.
Mediacje – najważniejsze zasady
Mediacje powinny nie tylko przebiegać etapami, ale też kierować się konkretnymi zasadami. Przestrzeganie zasad to klucz do udanej mediacji. Każdy mediator powinien pamiętać, że obowiązuje go:
zasada dobrowolności – mediator nie może wywierać nacisku, a strony sporu mogą w każdej chwili zrezygnować z mediacji,
zasada poufności – mediator ma obowiązek zachować w tajemnicy wszelkie informacje, jakie pozyskał na drodze mediacji,
zasada bezstronności – mediator nie może opowiadać się za którąkolwiek ze stron ani przyjmować dodatkowych korzyści wykraczających poza ustalone wynagrodzenie,
zasada bezpieczeństwa – każda ze stron musi być traktowana równo i z szacunkiem,
zasada neutralności – mediator nie może wysuwać konkretnych propozycji zakończenia konfliktu, ponieważ to osoby będące w sporze muszą zadecydować o ostatecznym charakterze porozumienia,
zasada przestrzegania prawa – mediator musi pamiętać, że porozumienie musi być zgodne z obowiązującym prawem.
