Jak rozwiązać umowę o pracę?
Czym jest umowa o pracę?
Umowa o pracę to jeden ze sposobów nawiązania stosunku pracy, który zobowiązuje pracownika do wykonywania konkretnego rodzaju pracy na rzecz swojego pracodawcy w miejscu i czasie, który ma wyznaczony. Pracodawca natomiast zobowiązuje się do wypłacania wynagrodzenia za wykonywaną pracę. Umowa o pracę wiąże się z wieloma przywilejami zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Osoba zatrudniona na umowę o pracę otrzymuje prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym w przypadku, gdy jej staż pracy wynosi do 10 lat, natomiast osoby ze stażem pracy powyżej lat 10 już na 26 dni w roku kalendarzowym. Taka osoba ma też gwarancję otrzymywania co najmniej minimalnego wynagrodzenia, które rokrocznie regulowane jest przez państwo. Wbrew prawu jest sytuacja, w której osoba zatrudniona w wymiarze pełnego etatu otrzymuje wynagrodzenie mniejsze od ustalonego na ten rok. Zatrudnienie na umowę o pracę wiąże się również z ochroną pracownika, np. w momencie zajścia w ciążę, w okresie przedemerytalnym czy podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim lub urlopie wypoczynkowym nie ma takiej możliwości, by pracodawca złożył pracownikowi wypowiedzenie.
Ze strony pracodawcy zatrudnianie pracowników na umowę o pracę może wydawać się mało korzystnym rozwiązaniem. Koszty całkowite związane z zatrudnieniem na tę umowę są dość wysokie w porównaniu z innymi formami zatrudnienia. Jednak, na co pracodawcy czasem nie zwracają uwagi, umowa o pracę to dla nich gwarancja zmniejszenia rotacji pracowników w firmie, to pewny czas na znalezienie nowego pracownika w miejsce tego, który złoży wypowiedzenie, oraz usystematyzowana forma zatrudnienia, poprzez ilość regulacji, jakie się z nią wiążą.
Wypowiedzenie umowy o pracę z okresem wypowiedzenia
Jedną z form zakończenia stosunku pracy jest przedłożenie wypowiedzenia przez jedną ze stron. Wówczas pracownikowi przysługuje okres wypowiedzenia uzależniony od tego, jakim rodzajem umowy był związany, od kiedy pracuje i na jaki czas umowa ta została nawiązana. Okresy wypowiedzenia wynosi:
Podczas umowy na okres próbny:
w przypadku umowy zawartej na 2 tygodnie – 3 dni,
w przypadku umowy zawartej na od 2 tygodni do 3 miesięcy – 1 tydzień,
w przypadku umowy zawartej na 3 miesiące – 2 tygodnie.
Podczas umowy na czas określony i nieokreślony:
w przypadku zatrudnienia nieprzekraczającego 6 miesięcy – 2 tygodnie,
w przypadku zatrudnienia trwającego co najmniej 6 miesięcy –1 miesiąc,
w przypadku gdy zatrudnienie trwa minimum dwa lata – 3 miesiące.
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez okresu wypowiedzenia
Są jednak przypadki, gdy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę, nie zachowując okresu wypowiedzenia. Przede wszystkim, pracodawca ma do tego prawo z powodu winy pracownika. Ma to miejsce, gdy pracownik w poważny sposób naruszył obowiązki pracownicze, popełnił w czasie trwania umowy przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie go na tym stanowisku, lub też, gdy pracownik z własnej winy utracił konieczne do wykonywania pracy uprawnienia.
Pracodawca może też rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym, jeśli pracownik stał się na skutek choroby osobą niezdolną do pracy, a niezdolność ta trwa powyżej 3 miesięcy, ale tylko w pod warunkiem, że zatrudnienie u tego pracodawcy jest krótsze niż 6 miesięcy. Możliwe to jest również, gdy niezdolność do pracy trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – jeśli pracownik zatrudniony był w tym zakładzie pracy co najmniej 6 miesięcy lub gdy jego niezdolność spowodowana była wypadkiem w pracy bądź chorobą zawodową. Pracodawca może również rozwiązać stosunek pracy w trybie natychmiastowym w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownia z innych powodów, jeśli trwa dłużej niż 1 miesiąc.
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez okresu wypowiedzenia
Zdarzają się również sytuacje, w których to pracownik chce rozwiązać umowę o pracę bez okresu wypowiedzenia. Ma to miejsce np. w sytuacjach, gdy lekarz wyda orzeczenie stwierdzające szkodliwy wpływ aktualnej pracy na zdrowie. Kolejną możliwością rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia jest przypadek, gdy pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Gdy pracodawca naruszy takie obowiązki, powinien liczyć się nie tylko z możliwością natychmiastowego odejścia pracownika, ale także m.in. z koniecznością wypłaty odszkodowania.
