Kontrole PIP ruszyły. Inspekcja sprawdzi, czy firmy nie nadużywały pomocy z tarczy

Trwają kontrole PIP

18 stycznia ruszyły kontrole Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), mające sprawdzić czy firmy przestrzegały rozwiązań wprowadzonych przepisami tzw. tarczy antykryzysowej, czyli wprowadzonego po raz pierwszy wiosną zeszłego roku pakietu rozwiązań pomocowych dla firm poszkodowanych obostrzeniami, które pojawiły się w związku z postępującą pandemią koronawirusa w Polsce.

Konkretnie jak podaje „Dziennik Gazeta Prawna”, PIP sprawdza czy przy korzystaniu z rozwiązań pomocowych nie dochodziło do nadużyć w zakresie prawa pracy. Chodzi tu przede wszystkim o czas pracy, a także wypłatę wynagrodzeń. Jak zauważa gazeta, o owe nadużycia nie było w tym wypadku trudno, gdyż pozyskanie dopłat do wypłat najczęściej wiązało się z obniżeniem wymiaru etatu, a tym samym uposażenia pracownika.

Inspekcja ma wiedzę w tym zakresie, gdyż jak przypomina dziennik firmy musiały przekazywać jej kopie porozumień zawieranych ze związkami zawodowymi czy przedstawicielami pracowników w sprawie zmian warunków pracy. Dotychczas zarejestrowano prawie 30 tys. dokumentów w tej sprawie.

Jak wygląda efekt trwających już ponad miesiąc kontroli? Dotychczas stwierdzono nieprawidłowości w 566 przypadkach. Dotyczyły one naruszenia przepisów w kwestii wypłaty wynagrodzeń.

Z kontrolą PIP muszą liczyć się przedsiębiorstwa, które otrzymywały przyznawane w ramach tarczy antykryzysowej dopłaty do wynagrodzeń dla pracowników, którym obniżono czas pracy, lub którzy zostali objęci przestojem (nie było to możliwe bez porozumienia ze związkowcami bądź przedstawicielami pracowników), a także firmy, które zawarły porozumienia z pracownikami w kwestii wprowadzenia systemu równoważnego czasu pracy w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy lub w sprawie stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę.

Inspekcja jak pisze gazeta może również skontrolować kwestie dotyczące udzielania zaległego wypoczynku bez konieczności uzgodnień z pracownikiem, czy ograniczenia dotyczące wysokości odpraw i innych świadczeń związanych z zakończeniem zatrudnienia, ale też przestrzeganie nowych zasad wykonywania pracy przez cudzoziemców.

Związkowcy: Pandemia nie może zwalniać z przestrzegania prawa

Kontrole PIP budzą entuzjazm związkowców, którzy zwracają uwagę, iż obecna sytuacja nie może zwalniać pracodawców z przestrzegania prawa.

 - Dobrze, że inspekcja sprawdzi wdrażanie tarcz w zakresie prawa pracy. Kryzys ekonomiczny nie zwalnia pracodawców z przestrzegania prawa. Ale liczymy na to, że wciąż obowiązuje zasada pierwszej kontroli o instruktażowym charakterze, czyli jeśli nie dochodziło do naruszeń z premedytacją, firma będzie pouczana, a nie karana. Nas interesuje przede wszystkim skuteczne usunięcie nieprawidłowości – komentuje dla „Dziennika Gazety Prawnej” Andrzej Radzikowski, szef Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Z kolei przedstawiciele pracodawców podkreślają, że należy pamiętać o okolicznościach wprowadzania pakietu pomocowego dla firm.

- Oczywiście obowiązkiem PIP jest nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy. Tego nikt nie kwestionuje. Nie można jednak zapominać o okolicznościach wprowadzania tarcz. Prawo zmieniało się bardzo często, firmom brakowało interpretacji, w tym również ze strony PIP. To był chaos prawny i nie chcielibyśmy, aby teraz zapłacili za niego zatrudniający –  podkreśla cytowana przez gazetę Katarzyna Siemienkiewicz, ekspert Pracodawców RP, dodając, że kontrole nie powinny skupiać się jedynie na przestrzeganiu przepisów tarczy antykryzysowej i należy je poszerzyć np. o informacje w zakresie prawidłowego stosowania przepisów bhp w okresie pandemii.

Z danych przywołanych przez gazetę dowiadujemy się, że PIP zaplanował na ten rok 52 tys. kontroli, z czego prawie 10 tys. ma dotyczyć zatrudnienia na umowach cywilnoprawnych,  a ok. 2,5 tys. ma na celu eliminowanie zagrożeń wypadkowych w budownictwie.  Kontroli dotyczących czasu pracy oraz wypłaty wynagrodzeń ze stosunku pracy i przestrzegania przepisów o urlopach wypoczynkowych będzie mniej niż tysiąc.