Mały ZUS plus - przypominamy zasady

Mały ZUS plus – dla kogo?

Z małego ZUS-u plus mogą korzystać osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, których przychód z tytułu tej działalności uzyskany w poprzednim roku nie przekroczył 120 tys. zł. Kwota ta obowiązuje, jeśli prowadziliśmy działalność gospodarczą cały rok. W sytuacji, gdy działalność gospodarcza trwała krócej (np. zawieszaliśmy działalność), nie bierzemy pod uwagę kwoty 120 tys. zł, tylko proporcjonalnie niższą. Aby ją obliczyć, dzielimy 120 tys. zł przez liczbę dni poprzedniego roku i mnożymy wynik przez liczbę dni kalendarzowych, w których prowadziliśmy działalność gospodarczą (bez czasu podlegania pod KRUS albo ubezpieczenia za granicą, ale wliczając ulgę na start). Wynik zaokrągla się do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr, a w dół - jeśli jest niższa.Jeżeli rozliczaliśmy się kartą podatkową bez zwolnienia z podatku VAT, przychodem jest wartość sprzedaży, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty VAT, czyli suma: odpłatnej dostawy towarów, odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, eksportu towarów, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.Mały ZUS plus można stosować po skorzystaniu z ulgi na start (chyba że nastąpiła rezygnacja z tego uprawnienia) oraz "składek preferencyjnych".Nie można opłacać składek mały ZUS plus w pierwszym roku prowadzenia działalności.Z małego ZUS-u plus wykluczone są osoby:- prowadzące w poprzednim roku działalność gospodarczą krócej niż 60 dni,- rozliczające się w formie karty podatkowej i jednocześnie zwolnione od podatku VAT ze sprzedaży,- podlegające ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej),- wykonują dla byłego pracodawcy to samo, co robiły dla niego jako pracownicy (w obecnym lub poprzednim roku).A także osoby w poprzednim roku zarabiające jako:- twórca,- osoba wykonująca wolny zawód,- wspólnik spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej albo jednoosobowej spółki z o.o.,- osoba prowadząca szkołę lub formę wychowania przedszkolnego.

Jak długo można korzystać z małego ZUS-u

Z małego ZUS-u plus można korzystać najwyżej 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Przy czym miesiąc liczy się, o ile podlegaliśmy ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu co najmniej jeden dzień w tym miesiącu. Po 36 miesiącach korzystania z małego ZUS-u plus (w roku 2019 wliczamy okres małego ZUS-u) przez kolejne 2 lata musimy płacić składki naliczane na zwykłych zasadach. Potem znów możemy przejść na niższe składki.

Podstawa wymiaru składek

Podstawę wymiaru składek osób korzystających z małego ZUS-u plus oblicza się na podstawie dochodu z poprzedniego roku. Osoby rozliczające się według skali albo płacące podatek liniowy ustalają wysokość dochodów zgodnie z przepisami o podatku dochodowego od osób fizycznych. Korzystający z karty podatkowej bez zwolnienia sprzedaży od podatku VAT (przysługującego przy sprzedaży poniżej 200 tys. zł), roczny dochód ustalają, mnożąc przychód przez współczynnik 0,5. W przypadku ryczałtu również mnożymy roczny przychód przez współczynnik 0,5. Wynik zaokrąglamy do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza; w dół - jeśli niższa.Jeśli znamy nasz dochód z ubiegłego roku, obliczamy przeciętny dochód miesięczny. Wystarczy podzielić roczny dochód przez liczbę dni, w których prowadziliśmy działalność gospodarczą, a następnie pomnożyć razy 30. Zaokrąglony przeciętny miesięczny dochód mnożymy również przez współczynnik 0,5. O ile do kosztów uzyskania przychodu zaliczyliśmy składki na ubezpieczenia społeczne, dodajemy je do dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. W kolejnym kroku ewentualnie korygujemy nasz wynik – nie może być bowiem niższy od kwoty 30 proc. minimalnego wynagrodzenia ani wyższy niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Uzyskana liczba to podstawa wymiaru, od której będziemy płacić składki (możemy płacić od wyższej kwoty, jeśli chcemy mieć wyższe świadczenia).Mały ZUS plus nie obejmuje składki zdrowotnej. Tę trzeba płacić w pełnej wysokości.

Obecne przepisy dotyczące małego ZUS-u plus czy też małej działalność gospodarczej plus obowiązują od lutego 2020. Dlatego jest to rok wyjątkowy, w którym płatnicy mogą mieć ustalone dwie podstawy wymiaru składek. Korzystając z Małego ZUS-u w styczniu 2020 roku, po zmianie ustawy przeszliście do małego ZUS-u plus automatycznie. Jeżeli w styczniu 2020 roku w związku z korzystaniem z małego ZUS został złożony dokument ZUS DRA cz. II bądź ZUS RCA cz. II, należy przekazać je również w związku z korzystaniem z małego ZUS-u plus (w terminie składania deklaracji łącznie z deklaracją ZUS DRA). Obowiązują też dwie podstawy wymiaru składek: na styczeń 2020 roku i od lutego do grudnia 2020 roku.

Dokumenty i terminy

Żeby skorzystać z małego ZUS-u plus, należy zgłosić odpowiednie dokumenty do ZUS-u. Na ich przekazanie wyznaczono tylko 7 dni od dnia, w którym zostaną spełnione warunki do korzystania z niższych składek. Niestety, jeśli nie zgłosimy się w terminie, oznacza, że z ulgi rezygnujemy.

Osoby, które zaczną spełniać warunki małego ZUS-u plus w 2021 roku, muszą się zgłosić do ZUS do 31 stycznia 2021 roku (dotyczy również osób posiadających w pierwszym miesiącu 2021 roku inny tytuł do ubezpieczeń, np. umowę o pracę lub zasiłek macierzyński).

Jeśli rozpoczynamy lub wznawiamy działalność gospodarczą, musimy złożyć: zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlegamy tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (dla osób z rentą przyznaną z tytułu niezdolności do pracy). Na to mamy 7 dni od rozpoczęcia lub wznowienia działalności gospodarczej. Jeśli podlegamy ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie korzystaliśmy z małego ZUS plus, a chcemy przystąpić do programu, musimy przekazać do ZUS wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12. Z kolei, jeśli skończył się nam dwuletni okres korzystania z „preferencyjnych składek”, musimy złożyć wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 70, 05 72.Ponadto składamy zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlegamy tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (kod dla osób z rentą z tytułu niezdolności do pracy).Dokumenty składamy do ZUS lub przez CEIDG (potrzebny profil zaufany albo podpis kwalifikowany).Pamiętajmy, że osoby korzystające z małego ZUS-u plus muszą przekazać w deklaracji rozliczeniowej bądź w imiennym raporcie miesięcznym informację o rocznym przychodzie, rocznym dochodzie oraz formach opodatkowania z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz podstawie wymiaru składek (ZUS DRA cz. II bądź ZUS RCA cz. II). Na żądanie ZUS przekazać musimy też dokumenty potwierdzające te informacje. Mamy na to 14 dni od wezwania. Inaczej ZUS ustali naszą podstawę wymiaru składek w wysokości 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Świadczenia chorobowe, rentowe, emerytalne są obliczane od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie, a  mały ZUS plus jest oczywiście dobrowolny. Można z niego nie korzystać albo zrezygnować. Przestanie nas obowiązywać najwcześniej od miesiąca, w którym przekażemy wyrejestrowanie.