Na czym polega due diligence?
Co to jest due diligence?
Pojęcie "due diligence” pochodzi z amerykańskiego systemu prawa cywilnego i bardzo szybko stało się popularne na całym świecie. Najczęściej używa się go w języku angielskim. Po polsku moglibyśmy powiedzieć: “należyta staranność”, co dosyć dobrze oddaje charakter tego narzędzia.
Due diligence to pogłębiona analiza mająca na celu sprawdzenie, czy dany projekt spełnia oczekiwania inwestorów. Proces audytu jest dwukierunkowy, czyli prowadzi do obustronnej akceptacji lub odrzucenia współpracy. Wnikliwe badanie ma za zadanie wykazać:
kondycję finansową,
kondycję handlową,
kondycję prawną,
kondycję podatkową,
kondycję technologiczną firmy.
Due diligence nie należy mylić z audytem wykonywanym na wewnętrzne zlecenie przedsiębiorstwa, a którego przedmiotem zwykle jest zaledwie jeden obszar. Mimo wszystko nie warto także opierać całej decyzji o inwestycji wyłącznie o analizę due diligence – badanie należy traktować jako wstępną analizę sytuacji firmy i na jego podstawie prowadzić dalszą weryfikację.
Due diligence bada przeważnie zakresy, takie jak:
wielkość zapotrzebowania na usługi i zdolność zaspokojenia go,
organizacja działalności zleceniodawcy i usługodawcy,
kierunki rozwoju jednostek,
dostosowanie narzędzi informatycznych wspomagających przekaz informacji,
wykorzystywane metody kalkulacji kosztów.
Kiedy wykonuje się due diligence?
Badanie due diligence przeprowadza się przeważnie w przypadku zamiaru dokonania dużej transakcji kapitałowej, jak na przykład przejęcie lub sprzedaż firmy, sprzedaż akcji lub udziałów firmy.
Wykonanie analizy pozwala na zaplanowanie strategii negocjacyjnej z kontrahentem, pomaga określić harmonogram transakcji oraz usprawnić cały proces. Inwestor nie musi już zlecać dodatkowych audytów, ponieważ otrzymuje kompletne dane i informacje za jednym razem.
Jak wygląda analiza due diligence?
Badanie due diligence składa się z kilku etapów, a czas jego trwania jest w głównej mierze uzależniony od wielkości struktur przedsiębiorstwa – od kilku dni do nawet kilku lat. Przede wszystkim najpierw należy udostępnić wszystkie niezbędne dane firmy do rozpoczęcia analizy jej kondycji – umowy, sprawozdania finansowe (w tym również tajną dokumentację). Właśnie dlatego przed przystąpieniem do badania due diligence należy dopełnić formalności, podpisując wszelkie klauzule tajności. Powinny mieć postać umowy pisemnej oraz zawierać oświadczenie o wykorzystywaniu poufnych informacji wyłącznie na potrzeby prowadzonego badania.
Analizę przeprowadzają przeważnie osoby niezwiązane z żadną ze stron, aby zachować pełen obiektywizm i rzetelność. Zespół badawczy powinien składać się z ekspertów z wielu dziedzin, m.in. rachunkowości, nieruchomości, organizacji, ekonomii, technologii czy prawa. Analizę due diligence przeprowadza się w siedzibie badanego przedsiębiorstwa. Zarząd danej firmy nie może utrudniać pracy zespołowi, a wręcz konieczna jest pełna współpraca wszystkich zaangażowanych osób.
Ostatnim etapem badania due diligence jest zaprezentowanie wyników za pomocą raportu, który daje pełen obraz analizowanego przedsiębiorstwa. Na jego podstawie zainteresowane strony mogą podjąć decyzję o dalszej współpracy. Raport powinien zawierać zarówno plusy i minusy firmy, a jego treść powinna się opierać na rzeczywistych danych tak, aby nie powstawało pole do błędnej interpretacji wyników.
Badanie due diligence – co dalej?
Bezstronnie przeprowadzona analiza due diligence może pozytywnie wpłynąć na wizerunek badanej firmy – pokazuje, że zgadzając się, a nawet samodzielnie zlecając badanie, przedsiębiorstwo nie ma nic do ukrycia. Zdarza się jednak, że po przedstawieniu wyniku raportów finalnie nie dochodzi do planowanej transakcji pomiędzy stronami. Nie oznacza to, że sporządzony dokument nadaje się tylko do kosza. Raport due diligence może być prezentowany kolejnym inwestorom i z pewnością poprawia wiarygodność firmy jako godnego zaufania partnera biznesowego.
