Odwrotne obciążenie a split payment
W transakcjach dotyczących niektórych towarów stosowane było tzw. odwrotne obciążenie. Jednak w listopadzie 2019 roku wprowadzono w życie nowe prawo zastępujące to rozwiązanie mechanizmem split payment. Jakie są różnice pomiędzy nimi?
Odwrotne obciążenie (inna nazwa: odwrócony VAT) stosowano w sytuacjach, w których nabywca towaru, a nie sprzedawca, był zobowiązany do naliczania podatku VAT. W split payment działa ta sama zasada, ale w tym przypadku należność podatkowa trafia na specjalnie utworzone konto.
Towary podlegające odwrotnemu obciążeniu
Odwrotne obciążenie dotyczyło transakcji z udziałem towarów wymienionych w załączniku nr 11 ustawy o VAT oraz usług wymienionych w załączniku nr 14 ustawy o VAT. Specjalną adnotację „odwrotne obciążenie” można było znaleźć na fakturach, m. in. za: wyroby stalowe, procesory, smartfony, laptopy, notebooki, konsole do gier video, biżuterię, niektóre rodzaje odpadów, surowce wtórne, roboty budowlane i instalacyjne czy roboty wykończeniowe.
Kiedy stosowano odwrotne obciążenie?
Odwrotne obciążenie stosowano, gdy sprzedawca i nabywca byli czynnymi podatnikami VAT, a dostawa nie była objęta zwolnieniem podatkowym, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122 ustawy o VAT. Z kolei odwrotne obciążenie miało zastosowanie przy usługach budowlanych tylko wtedy, gdy zarówno odbiorca, jak i nabywca byli czynnymi podatnikami VAT. Ponadto, odwrotne obciążenie obowiązywało, gdy łączna wartość jednolitej gospodarczo transakcji, obejmującej towary z załącznika nr 11, nie licząc podatku, przekraczała 20 tys. zł. Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się nie tylko taką, która została objęta jedną fakturą. Taka transakcja może być udokumentowana na kilku fakturach.
Split payment
Jak wspomnieliśmy, ustawodawca zrezygnował z odwrotnego obciążenia na rzecz mechanizmu split payment. Zdecydowano się na takie rozwiązanie w obawie przed niewypłacalnością podmiotów i w celu dalszego uszczelnienia systemu podatkowego. Split payment polega na tym, iż nabywca dokonuje płatności na dwa rachunki bankowe. Kwota netto trafia na rachunek bankowy dostawcy, a VAT – na specjalny rachunek VAT dostawcy. Rachunek VAT posiada każdy płatnik podatku VAT. Środkami znajdującymi się na rachunku VAT dostawca nie może swobodnie dysponować (są one zablokowane). Powinny one bowiem trafić do fiskusa w ramach odprowadzenia podatku VAT.
Jakie transakcje obejmuje split payment?
Split payment (inna nazwa: metoda podzielonej płatności) dotyczy transakcji o wartości brutto przynajmniej 15 tys. zł, której przedmiotem są towary wymienione w załączniku nr 14 ustawy o podatku VAT. Są to m.in.: węgiel brunatny, oleje i tłuszcze zwierzęce, wyroby stalowe, smartfony, laptopy, konsole do gier video, świece zapłonowe, a także roboty budowlane i ogólnobudowlane (np. instalatorskie, wykończeniowe, gazownicze). Jak widać, split payment obejmuje znacznie więcej transakcji niż odwrotne obciążenie. Po pierwsze obniżona została minimalna kwota, po drugie mechanizm dotyczy większej liczby artykułów. Split payment – tak jak w przypadku odwrotnego obciążenia – stosuje się, gdy zarówno nabywca, jak i sprzedawca są czynnymi podatnikami VAT. Transakcje realizowane za pomocą metody podzielonej płatności są dla nabywcy towaru neutralne podatkowo, ponieważ ma możliwość odliczenia sobie tego podatku lub naliczenia go przy dalszej sprzedaży towarów nabytych na zasadzie split payment. Transakcji split payment dokonuje się za pomocą specjalnego komunikatu.
