Okres ochronny pracowników - kiedy przysługuje i ile wynosi? Kiedy i komu nie przysługuje okres ochronny?
Pracownicy, którym pozostały zaledwie 4 lata do wieku emerytalnego są jednymi z najbardziej chronionych grup pracowniczych w Polsce. Ustawodawca zadbał, aby interes osób, którym zostały jedynie 4 lata do wieku emerytalnego, był należycie zabezpieczony. Istnieje bowiem spore ryzyko, że to właśnie te osoby są najbardziej narażone na dyskryminację w pracy, a także na potencjalne zwolnienie i w dalszej kolejności kłopoty z znalezieniem zatrudnienia. W związku z tym obowiązuje je okres ochronny, w trakcie którego pracodawca nie może im wypowiedzieć umowy o pracę a także zmienić warunków ich zatrudnienia. W poniższym tekście wyjaśniamy, ile wynosi okres ochronny oraz wskazujemy, kiedy i komu przysługuje.
Okres ochronny pracowników - kiedy przysługuje i ile wynosi wiek uprawniający do ochrony przedemerytalnej?
Zasady, na jakich działa ochrona przedemerytalna pracowników, reguluje art. 39 Kodeksu pracy, w którym zapisano: „pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągniecia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwi mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnieciem tego wieku”. Aktualnie niemożliwe jest wypowiedzenie umowy o pracę kobiecie, która ukończy 56 rok życia, a także mężczyźnie, który ma za sobą 61. urodziny. W przypadku osób, które z racji wykonywanej pracy posiadają prawo do wcześniejszej emerytury, okres ochronny zaczyna obowiązywać już na 4 lata przed datą pozyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Lista zawodów, które posiadają prawo do nabycia wspomnianego uprawnienia, wyróżniona jest w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze.
Okres ochronny pracowników - kiedy przysługuje i ile wynosi, czy wspominany okres ochrony w jakiś sposób wykracza poza wiek uprawniający do nabycia prawa do emerytury?
Szczegółowe zasady odnośnie okresu ochronnego pracowników podane są w art. 39 Kodeksu Pracy. Przepis precyzuje, że okres ochrony trwa do momentu nabycia przez pracownika prawa do emerytury, a po tym fakcie przestaje on być wiążący (nie obowiązuje dłużej). W momencie uzyskania przez pracownika prawa do emerytury pracodawca może wręczyć wypowiedzenie umowy takiej osobie. Należy jednak mieć na uwadze, że 1 października 2017 roku w życie weszła ustawa z dnia 16 listopada 2016 dotycząca zmiany ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a także niektórych ustaw tożsamych, które wprowadziły okresy o charakterze przejściowym. W praktyce oznacza to, że w niektórych przypadkach osoby zatrudnione, które nabyły prawo do emerytury, nadal będą podlegać ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę.
Okres ochronny pracowników - kiedy przysługuje i ile wynosi, kiedy wspominana ochrona nie jest wiążąca?
Uwaga! Ochrona emerytalna pracownika nie ma zastosowania w następujących przypadkach:
· Rozwiązanie umowy o pracę następuje bez okresu wypowiedzenia z winy pracownika, w sytuacji, gdy pracownik dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, dopuści się przestępstwa w trakcie trwania umowy o pracę, które wyklucza go z pełnienia funkcji na dotychczasowym stanowisku, jeśli przestępstwo jest oczywiste bądź zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu, albo z własnej winy straci on uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,
· Rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło na zasadach porozumienia stron – art. 30 Kodeksu Pracy,
· W momencie, gdy istnieją podstawy do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, bez jego winy np.:
o Niezdolność pracownika do pracy z powodu przerywanej choroby trwa dłużej niż 3 miesiące, w sytuacji gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy mniej niż okres 6 miesięcy, bądź dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu zasiłku,
o Pracownik pobierał świadczenie rehabilitacyjne przez pierwsze 3 miesiące, w sytuacji gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy bądź jeśli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy wykonywanej pracy lub chorobą zawodową, lub w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika z przyczyn innych niż choroba, natomiast trwająca dłużej niż jeden miesiąc – art. 53 Kodeksu Pracy,
· W sytuacji upadłości bądź likwidacji przedsiębiorstwa pracodawcy,
· W przypadku, gdy pracownik pozyskał prawo do renty z tytułu zupełnej niezdolności do pracy,
· W razie wykonywania pracy w oparciu o umowę cywilno-prawną (umowę zlecenia, umowę o dzieło).
Okres ochronny pracowników - kiedy przysługuje i ile wynosi, kiedy należy wręczyć wypowiedzenie umowy o pracę?
Oświadczenie woli pracodawcy w sprawie rozwiązania umowy o pracę musi zostać dostarczone pracownikowi jeszcze przed rozpoczęciem okresu ochronnego. Okres wypowiedzenia takiej umowy może zakończyć się już po objęciu pracownika okresem ochronnym. W takiej sytuacji najistotniejszą kwestią jest dokładny moment wręczenia wypowiedzenia pracownikowi.
