Opieka nad zdrowym dzieckiem – komu przysługuje płatne zwolnienie?
Opieka nad zdrowym dzieckiem – jak to rozumieć?
Ubieganie się o płatne zwolnienie z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem jest czymś innym niż wnioskowanie o zasiłek opiekuńczy. Według przepisów z dzieckiem „zdrowym” mamy do czynienia wtedy, kiedy choroba nie została oficjalnie potwierdzona przez lekarza, co skutkowałoby wystawieniem stosownego zwolnienia. Może to być na przykład znana chyba wszystkim rodzicom sytuacja, kiedy złe samopoczucie dziecka wymaga pozostania z nim w domu, ale sytuacja szybko wraca do normy i nie ma potrzeby iść do lekarza. Prawo nie definiuje jednak okoliczności, jakie muszą zaistnieć, aby skorzystać z tego rodzicielskiego przywileju – opieka może oznaczać także po prostu nadrabianie zaległych lekcji w domu, wycieczkę czy inne aktywności.
Opieka nad zdrowym dzieckiem – komu przysługuje i na jakich zasadach?
Płatne zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin lub 2 dni w ciągu roku kalendarzowego przysługuje rodzicom lub opiekunom dziecka do lat 14 zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Wystarczy przedłożyć stosowny wniosek pracodawcy, który nie może go odrzucić, bo jest dla niego wiążący. Jeśli zatrudnienie odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej takiej jak umowa zlecenie, to teoretycznie pracownik nie ma takiego uprawnienia, ale oczywiście można spróbować ustalić taki standard z pracodawcą i wpisać go do umowy. Co istotne, staż pracy w danej firmie nie ma znaczenia, jeśli osoba zatrudniona jest na umowę o pracę. Pamiętać należy jednak o tym, że zwolnienie nie „odnawia się” wraz z zatrudnieniem w nowym miejscu, a niewykorzystane dni lub godziny przepadają – nie ma możliwości przepisać ich na kolejny rok.
Trzeba wiedzieć, że dwa dni zwolnienia należy podzielić między obojga rodziców lub opiekunów – nie ma znaczenia, czy oba wykorzysta mama, tata, czy zostaną one podzielone po równo. Co więcej, niezależnie od liczby dzieci, nad którymi sprawowana jest opieka, ilość dni przysługującego zwolnienia nie ulega zmianie – a więc opieka nad zdrowym dzieckiem to uprawnienie, które pozostaje niezmienne nawet, jeśli pracownik miałby pod opieką trojaczki.
Opieka nad zdrowym dzieckiem a praca w niepełnym wymiarze godzin
Ustawodawca przewidział sytuację, w której pracownik zatrudniony jest w ramach umowy o pracę, ale tylko na część etatu. Przysługuje mu wtedy zwolnienie proporcjonalne do wymiaru czasu pracy, a więc np. 2 dni lub 8 godzin, jeśli jest to połowa etatu.
Nie bez powodu podkreśla się też, że opieka nad zdrowym dzieckiem liczona jest w dniach lub godzinach – przepisy nie stanowią o limicie wniosków, jakie można przedłożyć pracodawcy. Tak więc osoba zatrudniona na pół etatu może złożyć 8 wniosków o godzinę zwolnienia w różne dni. Działa to także w sposób, który może okazać się bardziej korzystny dla pracownika. Jeżeli jego grafik zawiera zmienną liczbę godzin, jakie musi przepracować w ramach dniówki, to bardziej opłaca mu się wnioskować o zwolnienie w dniach. Najłatwiej zrozumieć to na przykładzie: załóżmy, że zatrudniony na pół etatu pracownik faktycznie pracę wykonuje jedynie w poniedziałki i wtorki po 8 godzin, a w środę przepracowuje pozostałe 4 godziny. W takiej sytuacji wciąż może ubiegać się o dwa dni zwolnienia – jeśli jednak zdecyduje się na zwolnienie w godzinach, przysługuje mu ilość proporcjonalna do wymiaru zatrudnienia – a więc tylko 8 godzin. Ważne jest, aby wnioski miały jednorodny charakter – wszystkie muszą określać wnioskowany czas zwolnienia w dniach lub godzinach.
Zdarza się też, że dniówki zostają wydłużone aż do 24 godzin. W świetle prawa po takim wysiłku pracownikowi przysługują dwa dni przerwy, zanim znów będzie mógł pojawić się w pracy. Nawet jeśli umowa o pracę przewiduje tylko pół etatu, a grafik jedynie zmiany 24-godzinne, pracownik wciąż może skorzystać ze zwolnienia w dniach – a więc 48 godzin wolnego.
