Podwykonawca usług budowlanych a mechanizm odwróconego obciążenia

Kogo uznać można za podwykonawcę usług budowlanych? 

Podwykonawca usług budowlanych to podmiot, który wykonuje usługi budowlane wymienione w załączniku nr 14 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rzecz innego podmiotu niż końcowy odbiorca, czyli inwestor. Może występować sytuacja, w której podwykonawców tej samej usługi budowlanej będzie kilku. 

Mechanizm odwróconego obciążenia 

Usługi budowlane objęte są mechanizmem odwróconego obciążenia od początku 2017 r. Wciąż jednak stosowanie tego mechanizmu rodzi u podwykonawców usług budowlanych liczne problemy. Czym zatem jest wspomniany mechanizm? 

Mechanizm odwróconego obciążenia zakłada, że podatek należny od wykonanej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT zostanie rozliczony przez nabywcę usług budowlanych. 

Aby podwykonawca usług budowlanych i ich nabywca mogli zastosować mechanizm odwrotnego obciążenia, muszą być spełnione pewne warunki. Po pierwsze, usługi budowlane muszą być świadczone przez usługodawcę działającego właśnie jako podwykonawca usług budowlanych. Po drugie, usługodawca, czyli podwykonawca usług budowlanych, musi być podatnikiem podatku VAT i nie może przy tym korzystać ze zwolnienia z podatku ze względu na obrót. Po trzecie wreszcie, nabywca usług budowlanych również musi być zarejestrowany jako czynny podatnik podatku VAT. 

Przy stosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia trudności może sprawiać właściwe zakwalifikowanie konkretnej usługi jako usługi budowlanej. W tej sytuacji pomocne mogą okazać się informacje zawarte we wspominanym już załączniku nr 14 do ustawy o podatku od towarów i usług, jak również informacje zawarte w działach 41, 42 i 43 PKWiU w działach 41, 42 i 43. Pomocne mogą być także informacje statystyczne udzielane przez Główny Urząd Statystyczny. 

Przykładem sytuacji, w której to nabywca zobowiązany będzie do rozliczenia podatku VAT jest usługa budowlana wykonywana między dwoma czynnymi podatnikami podatku VAT, gdzie nabywca uzyskuje usługę po to, by następnie samemu świadczyć inną usługę budowlaną. 

Warto pamiętać, że mechanizm odwróconego obciążenia nie ma zastosowania w przypadku świadczenia usług budowlanych inwestorowi, bez znaczenia, czy jest on przedsiębiorcą i podatnikiem podatku VAT czy też konsumentem, czyli osobą fizyczną.

Błędne zakwalifikowanie usługi budowlanej

Oczywiście może zdarzyć się tak, że usługa budowlana wykonana przez podwykonawcę zostanie błędnie zidentyfikowana, w wyniku czego może dojść do wystawienia błędnej faktury z pominięciem odwrotnego obciążenia u nabywcy. Wówczas może powstać problem z prawidłowym odliczeniem VAT-u z takiej faktury. W takiej sytuacji trzeba pamiętać, że otrzymanie nieprawidłowej faktury z naliczonym podatkiem VAT według zasad ogólnych nie zwalnia nabywcy z obowiązku rozliczenia podatku należnego w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia. 

Czy wszyscy podwykonawcy zobowiązani są do stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia?

Podwykonawcy usług budowlanych, jeśli świadczą usługi w ramach tej samej usługi budowlanej, objęci są mechanizmem odwróconego obciążenia. Nie ma tutaj znaczenia, czy usługi budowlane świadczą bezpośrednio generalnemu wykonawcy czy też innym podwykonawcom usług budowlanych. Oznacza to, że podwykonawcą usług budowlanych może być także dalszy wykonawca działający na zlecenie podwykonawcy usług budowlanych. Prowadzić to może do sytuacji, gdzie w ramach jednego projektu budowlanego mechanizmem odwróconego obciążenia może być objęta cała grupa podwykonawców usług budowlanych zaangażowanych przy danej budowie.