Rachunek VAT – czym jest i jak należy z niego korzystać

Czym jest specjalny rachunek VAT?

1 lipca 2018 roku weszła w życie nowelizacja wprowadzająca zmiany w rozliczaniu podatku VAT przez przedsiębiorców. Największą zmianą było wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności (split payment), czyli nowego sposobu regulowania zapłaty przez kupujących. Polega on na zapłacie zobowiązania przez nabywcę z wykorzystaniem komunikatu przelewu, w związku z czym zapłata za fakturę zostaje podzielona:

• kwota netto, którą płaci nabywca, przelewana jest na zwykły rachunek rozliczeniowy sprzedawcy (może być również rozliczana w gotówce);

• kwota podatku VAT, która wykazywana jest na fakturze, przelewana jest na specjalny rachunek VAT należący do sprzedawcy.

W związku z tymi zmianami każdy przedsiębiorca posiadający firmowy rachunek bankowy zyskuje dostęp do specjalnego rachunku VAT, który jest ściśle powiązany z jego kontem. Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca jest czynnym podatnikiem VAT czy korzysta ze zwolnienia z VAT. Od 1 listopada w związku z kolejnymi zmianami, mechanizm podzielonej płatności zastąpił mechanizm odwrotnego obciążenia i stał się obowiązkowym sposobem płatności w przypadku gdy:

• wartość faktury brutto przekracza 15 tysięcy złotych;

• przynajmniej jedna z pozycji na fakturze jest zawarta w załączniku 15 ustawy o podatku VAT;

• sprzedawca oraz przedsiębiorca są podatnikami VAT (nieważne, czy podatnik VAT jest czynny czy jest zwolniony z opłacania podatku).

Otwarcie rachunku i wpłaty środków

Specjalny rachunek VAT, zgodnie z ustawą o prawie bankowym, zostaje utworzony przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Otwarcie rachunku następuje automatycznie, bez potrzeby zawierania dodatkowych umów z posiadaczami dotychczasowych rachunków. Przedsiębiorca może złożyć w odpowiednim banku lub SKOK-u wniosek o założenie jednego rachunku VAT dla kilku posiadanych rachunków rozliczeniowych. Co do samych środków zgromadzonych na rachunku VAT należy zaznaczyć, że wszystkie środki znajdujące na rachunku VAT są własnością przedsiębiorcy i zgodnie z art. 62b ust. 1 ustawy Prawo bankowe, mogą pochodzić wyłącznie z:

• podatku VAT wykazanego na fakturze sprzedaży lub fakturze korygującej;

• podatku VAT pochodzącego z innego rachunku VAT z tego samego banku należącego do tego samego podatnika

• zwrotu podatku VAT.

Jakich płatności można dokonywać za pomocą rachunku VAT?

Jak już wspomniałem, wszystkie środki na rachunku VAT należą do przedsiębiorcy. Ustawodawca wprowadza jednak pewne ograniczania w ich dysponowaniu. Zgodnie z art. 62b ust. 2 ustawy Prawo Bankowe, przedsiębiorca może dokonać przelewu w celu: • dokonania zapłaty całości lub części kwoty podatku VAT z otrzymanej faktury; • zwrotu kwoty podatku VAT wynikającego z faktury korygującej wystawionej na rzecz nabywcy; • uregulowania zobowiązania podatkowego wynikającego z deklaracji VAT oraz odsetek podatkowych z tytułu niedopłaty podatku VAT; • uregulowania zobowiązania podatkowego z tytułu podatku PIT lub CIT oraz odsetek podatkowych za zwłokę; • zapłaty składek ZUS; • zapłaty podatku akcyzowego; • zapłaty należności celnych; • zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu wewnątrz wspólnotowego nabycia paliw silnikowych; • przekazania kwoty VAT na rachunek wskazany przez naczelnika US w postanowieniu dotyczącym uwolnienia środków zgromadzonych na rachunku VAT; • przekazania kwoty VAT na rachunek jednostki budżetowej; • realizacji zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności z tytułu podatku VAT. • dokonania przelewu kwoty podatku VAT, jaka błędnie wpłynęła na specjalny rachunek VAT na rzecz faktycznego dostawcy towarów; • dokonania przelewu zwrotnego kwoty VAT na rzecz nabywcy w przypadku nienależnie otrzymanej płatności; • dokonania przelewu pomiędzy specjalnymi rachunkami VAT tego samego posiadacza rachunków.

Zapłata jednym komunikatem za kilka faktur.

Ustawodawca wprowadził również pewne udogodnienia dla podatników. Od kolejnej nowelizacji z 2019 roku istnieje możliwość zapłaty należności za kilka faktur za pomocą jednego komunikatu przelewu. W przypadku, gdy przedsiębiorca posiada kilka faktur wystawionych przez tego samego dostawcę lub usługodawcę, wystawionych w czasie nie krótszym niż miesiąc, może zbiorczo zapłacić za wszystkie. Przedsiębiorca, który zdecyduje się zbiorczo opłacić faktury, musi pamiętać, że w ten sposób opłacone zostaną wszystkie należności, nieważne, czy są objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności czy też nie.