Rok podatkowy a rok obrotowy – czym są i jakie są między nimi różnice?

25 maja 2021

Dwa różne pojęcia, jakimi są rok podatkowy i rok obrotowy, często w nomenklaturze związanej z finansami bywają stosowane zamiennie lub jako synonimy. Mówią i stanowią o nich dwa różne dokumenty – ordynacja podatkowa i ustawa o rachunkowości. Co prawda, okresy te często się pokrywają, natomiast nie są ze sobą tożsame. Jakie są między nimi różnice oraz co reguluje każdy z nich?

Rok podatkowy

Rok podatkowy to określenie, które znane jest większości z nas. Jest to okres, za który musimy dokonać rozliczenia naszego przychodu . Ordynacja podatkowa stwierdza, że dla osób fizycznych rok podatkowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym , więc możemy te pojęcia traktować jako tożsame, chyba że ustawa podatkowa mówi inaczej. Zazwyczaj nie występują wyjątki od tej reguły, ze względu na istnienie ustawy o podatku dochodowym dla osób fizycznych, w której rok podatkowy również określony jest jako okres od 1 stycznia do 31 grudnia.

Inaczej ma się sytuacja w przypadku rozliczania się osób prawnych (CIT) . W ich przypadku rok podatkowy także może być tożsamy z kalendarzowym, ale nie jest to regułą. Podmiot z osobowością prawną może stwierdzić w statucie spółki, regulaminie czy innych stosownych dokumentach, termin rozpoczęcia trwania roku podatkowego. Liczy on standardowych 12 miesięcy następujących po sobie , natomiast nie muszą one się pokrywać z ramami roku kalendarzowego, o ile osoba prawna odejdzie od tych standardowych ustaleń. W trakcie trwania działalności, jeśli zachodzi potrzeba, mamy możliwość zmiany roku podatkowego. Najpóźniej 30 dni od momentu zakończenia ostatniego roku podatkowego, musimy poinformować o następującej zmianie urząd skarbowy. Wyjątkiem są przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność jednoosobową – nie mogą oni wybrać okresu trwania roku podatkowego, zawsze jest nim rok kalendarzowy.

W momencie, gdy działalność jest podejmowana pierwszy raz , rok podatkowy jest liczony od dnia jej założenia i możemy ustalić, że trwa do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego lub przez kolejne 12 miesięcy następujących po sobie. Wyjątkiem są sytuacje, gdy działalność zostaje założona w drugiej połowie roku - wtedy, o ile nie ustalamy w statucie terminów trwania naszego roku podatkowego (następujących po założeniu działalności 12 miesięcy), a zostawimy wynikający z ustawy rok podatkowy tożsamy z rokiem kalendarzowym – wówczas mamy prawo do wydłużenia okresu rozliczenia podatkowego, gdzie skończy się wraz z ostatnim dniem kolejnego roku kalendarzowego następującego po rozpoczęciu działalności.

Rok obrotowy

Art. 3 ust. 1 pkt 9 zd. 1 Ustawy o rachunkowości definiuje rok obrotowy i określa czas jego trwania. Wynosi on 12 pełnych, następujących kolejno miesięcy kalendarzowych, może więc być zgodny z rokiem kalendarzowym. Dotyczy jedynie właścicieli przedsiębiorstw i innych użytkowników sprawozdań finansowych . Zostaje ustanowiony jeszcze przed rozpoczęciem działalności, a wskazany jest w umowie lub statucie spółki, na podstawie którego została ona utworzona. W momencie rozpoczęcia działalności jednostki w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego zasady są podobne jak przy roku podatkowym – sprawozdania finansowe oraz księgi rachunkowe mogą zostać połączone z tymi z następnego roku.

Rok obrotowy zwany jest także rokiem obrachunkowym, a dla tych określeń istotnym pojęciem jest dzień bilansowy . Występuje on w momencie:

zakończenia danego roku obrotowego,
zakończenia działalności,
przejęcia działalności przez inną jednostkę,
ostatniego dnia poprzedzającego zmianę formy prawnej,
ostatniego dnia przed ustanowieniem likwidacji lub upadłości jednostki.

Moment bilansowy, czyli dzień sporządzenia bilansu i wykonania wyceny bilansowej, istotny jest ze względu na dogodność zmierzenia dochodu danej jednostki zarówno w czasie jej działalności, jak i już po jej zakończeniu. Na dzień bilansowy składa się zamknięcie ksiąg rachunkowych, przygotowanie zeznania PIT oraz stworzenie sprawozdania finansowego za zakończony rok obrotowy .