Ubezpieczenie społeczne. Rodzaje ubezpieczeń. Ile wynoszą składki?
Ubezpieczenia społeczne. Jakie są rodzaje ubezpieczeń społecznych w Polsce?
W Polsce w skład ubezpieczeń społecznych wchodzą ubezpieczenia: chorobowe, wypadkowe, emerytalne i rentowe. Są nimi objęte osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, niezależnie od wymiaru etatu oraz osoby rozliczające się za pomocą umowy zlecenia. Do ubezpieczeń społecznych należą:
ubezpieczenie chorobowe, które wypłacane jest w przypadku niezdolności jednostki do pracy zarobkowej. Dotyczy ono głównie niezdolności wywołanej chorobą pracownika. Warto jednak wiedzieć, że ubezpieczenie chorobowe chroni również kobiety w ciąży oraz na urlopie macierzyńskim lub ojców na urlopie tacierzyńskim, a także osoby, zmuszone sytuacją życiową do opieki nad członkiem rodziny,
ubezpieczenia wypadkowe dotyczą osób, które w wyniku wypadku przy pracy lub ze względu na chorobę zawodową są niezdolne do dalszej pracy zarobkowej,
ubezpieczenia emerytalne przysługują ubezpieczonym po osiągnięciu określonego przez Państwo wieku, wraz z którym pracownicy przechodzą na emeryturę i kończą pracę zarobkową,
ubezpieczenia rentowe wypłacane są w sytuacji trwałej utraty zdolności do pracy przez osobę ubezpieczoną lub w przypadku śmierci żywiciela rodziny.
Uwaga! Wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych mogę być czasowe lub dożywotnie.
Ubezpieczenie społeczne. Jakie są wymiary składek?
Wymiary składek na ubezpieczenia społeczne różnią się od siebie, w zależności od tego, którego ubezpieczenia dotyczą. Wynoszą one kolejno:
19,52% podstawy wymiaru – w przypadku ubezpieczenia emerytalnego
8% podstawy wymiaru – w przypadku ubezpieczenia rentowego
2,45% podstawy wymiaru – w przypadku ubezpieczenia chorobowego
w przypadku ubezpieczenia wypadkowego stopa procentowa składki jest zróżnicowana, waha się od 0,67% do 3,33%, a jej wysokość zależy od kategorii ryzyka w danej pracy
Ważne! Składka na ubezpieczenie wypadkowe pracowników jest jedyną składką ubezpieczeń społecznych w całości pokrywaną przez pracodawcę!
Ubezpieczenie społeczne. Kto administruje ubezpieczeniami społecznymi w Polsce?
Podstawowym organem zarządzającym systemem ubezpieczeń społecznych w Polsce jest ZUS, czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który obsługuje Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Z kolei systemem ubezpieczeń społecznych rolników i członków ich rodzin zarządza Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). ZUS jest jednostką sektora finansów publicznych. Wbrew powszechnej opinii nie do niego jednak trafiają składki ubezpieczonych i nie on wypłaca świadczenia w razie konieczności skorzystania z jednego z ubezpieczeń społecznych. W rzeczywistości pieniądze trafiają do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), a dysponuje nimi Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), który rozlicza świadczenia.
Każdy ubezpieczony posiada indywidualne, prowadzone przez ZUS konto, na które trafiają jego składki. Nie wszyscy jednak wiedzą, że istnieje pewna dowolność, co chodzi o dysponowanie składkami. Ubezpieczony może zadecydować, że chce, by część jego składki emerytalnej, wynosząca 2,92%, trafiła do Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE) lub została zewidencjonowana na subkoncie prowadzonym przez ZUS. Uwaga! Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne dotyczy nie pracownika a pracodawcy. To on zobowiązany jest co miesiąc przekazywać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiednią kwotę. Mimo tego, osoba ubezpieczona, w przypadku nieopłaconej składki, również ona ponosi konsekwencje. Może np. stracić prawo do zasiłku chorobowego.
Ubezpieczenie społeczne. Czy przysługuje ono również obcokrajowcom?
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, wszystkie osoby, niezależnie od płci, rasy, pochodzenia etnicznego, narodowości, stanu cywilnego oraz stanu rodziny, mają prawo być traktowane na równi, co chodzi o możliwość korzystania z ubezpieczeń społecznych w Polsce. Prawo to dotyczy zwłaszcza:
warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych;
obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne;
obliczania wysokości świadczeń;
okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.
