Zwolnienia grupowe – kiedy należy się odprawa pieniężna?

Czym są zwolnienia grupowe?

Gdy dane przedsiębiorstwo zwalnia określoną liczbę pracowników, wówczas mamy do czynienia ze zwolnieniem grupowym. Należy przy tym wskazać, że zwolnienia grupowe, podobnie jak indywidualne, odbywają się z inicjatywy pracodawcy, a więc nie z winy pracowników. To z kolei wiąże się z tym, że w określonych sytuacjach pracownicy mogą mieć prawo do odprawy pieniężnej. Wszystkie kwestie dotyczące zwolnień indywidualnych oraz zwolnień grupowych zostały wyjaśnione w Ustawie z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Zwolnienia indywidualne oraz zwolnienia grupowe pracowników mogą mieć związek między innymi z likwidacją stanowisk pracy, która może wynikać z niekorzystnej sytuacji finansowej firmy. Warto przy tym dodać, że jeśli pracodawca zlikwiduje dane stanowisko pracy i zadecyduje o zwolnieniu indywidualnym lub grupowym, a następnie utworzy nowe stanowisko, które będzie niemal identyczne pod względem wykonywanych obowiązków i powierzy je nowym pracownikom, to wtedy będziemy mieć do czynienia z tzw. pozorną likwidacją miejsc pracy. To oznacza zaś, że zwolnienia będą niezgodne z prawem.

Za zwolnienia indywidualne i grupowe, jeśli zostały dokonane w ramach fikcyjnej likwidacji stanowisk pracy, pracodawca może ponieść konsekwencje. Sąd może uznać wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne lub nakazać przywrócenie pracownika na dotychczasowych warunkach albo wypłacenie mu odszkodowania.

Zwolnienia grupowe a zwolnienia indywidualne

Zwolnienia grupowe charakteryzują się rozwiązaniem umów z większą liczbą pracowników. Pracodawca zatrudniający przynajmniej 20 pracowników dokonuje zwolnienia grupowego, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zerwanie stosunku pracy obejmuje co najmniej:

• 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,

• 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia ponad 100 pracowników, ale mniej niż 300 pracowników,

• 30 pracowników, jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 300 pracowników.

Ponadto zwolnienia grupowe mają miejsce, jeśli rozwiązanie stosunku pracy następuje z przyczyn niedotyczących pracowników w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron.

Jeśli przedsiębiorstwo zwalnia mniejszą liczbę pracowników, niż wskazano wyżej, nie mamy do czynienia ze zwolnieniami grupowymi, lecz ze zwolnieniami indywidualnymi.

Zwolnienia grupowe – prawo do odprawy

Zgodnie z art. 8 Ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca dokonujący zwolnienia indywidualnego lub zwolnienia grupowego ma obowiązek wypłacić odprawę pieniężną. Wysokość odprawy jest zależna od stażu pracy, lecz nie może przekroczyć kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Każdemu pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia indywidualnego lub zwolnienia grupowego przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

• miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,

• dwumiesięcznego wynagrodzenia, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,

• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Zwolnienia grupowe – kiedy pracownik nie ma prawa do odprawy?

W przypadku określania prawa do odprawy pieniężnej bardzo ważne jest wskazanie, że zwolnienia grupowe lub zwolnienia indywidualne następują tylko i wyłącznie z inicjatywy pracodawcy. Zwolnienia muszą odbyć się z przyczyn, na które pracownicy nie mają wpływu. Jeśli jednak zwolnienia grupowe lub zwolnienia indywidualne następują z winy pracownika lub pracowników, wtedy prawo do odprawy pieniężnej nie przysługuje.