Akt poświadczenia dziedziczenia – czym jest i jak go uzyskać?

Czym jest akt poświadczenia dziedziczenia?

Aktem poświadczenia dziedziczenia na ogół nazywamy dokument sporządzony przez notariusza; będący wykazem spadkobierców konkretnego spadkodawcy, a także przysługujących im udziałów w spadku wraz listą osób, na których spadkodawca poczynił zapisy windykacyjne. Dokument spisywany jest przede wszystkim na podstawie oświadczeń woli osób branych są pod uwagę jako potencjalni spadkobiercy ustawowi i testamentowi oraz osób, dla których spadkodawca poczynił zapisy windykacyjne. Bywa tworzony także na podstawie aktu zgonu spadkodawcy i odpisów stanu cywilnego osób wymienionych. Osoba pełniąca zawód notariusza sporządza protokół dotyczący dziedziczenia przy udziale wszystkich spadkobiorców ustawowych i testamentowych oraz osób, w stosunku do których spadkodawca poczynił zapisy windykacyjne. Przy dokonywaniu wyżej poruszonej czynności niezbędna jest zatem obecność wszystkich osób zainteresowanych, czyli również tych, którzy bezpośrednio nie dziedziczą z tego powodu, że spadkodawca sporządził swój testament.

Jak uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia?

Wybór sposobu potwierdzenia nabytego spadku należy do osób będącymi spadkobiercami: mają wybór, czy pójdą do notariusza czy do sądu. Istotną kwestią, wpływającą na decyzję, jest poziom skomplikowania sprawy oraz relacje między spadkobiorcami. Notariusz, potocznie nazywany „sędzią pokoju”, wydaje poświadczenie tylko i wyłącznie wtedy, gdy zachodzi pełna zgoda pomiędzy osobami zainteresowanymi. Należy pamiętać, że oba rozwiązania posiadają swoje zalety i zasadnicze wady. Ogromnym autem aktu poświadczenia dziedziczenia jest to, że dokument dostępny jest od razu. Cała sprawa może zostać zamknięta przez notariusza w dosyć krótkim czasie, w sytuacji drogi sądowej czas ten znacząco się wydłuża. Należy również wskazać, że załatwienie sprawy na drodze notarialnej zasadniczo będzie bardziej obciążające finansowo niż uregulowanie sprawy na drodze sądowej.

W jakich sytuacjach notariusz odmówi wystawienia poświadczenia?

Należy zaznaczyć, że notariusz może odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia w następujących sytuacjach:

• gdy spadek został otwarty przed 1 lipca 1984 roku,

• został już sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,

• gdy trakcie sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnione zostaną okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzaniu nie były obecni wszyscy spadkobiercy ustawowi i testamentowi lub istnieją testamenty, co do których istnieją przesłanki, że nie zostały otwarte i ogłoszone,

• gdy w chwili śmierci spadkodawca był cudzoziemcem lub osobą nieposiadająca żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał Rzeczypospolitej Polskiej lub w skład spadku wchodziły prawa rzeczowe czy nieruchomości poza terenami RP.

Na skutek braku małżonka spadkodawcy oraz krewnych powołanych do dziedziczenia z wyniku adekwatnej ustawy, majątek przypada spadkobiercy ustawowemu, gminie lub Skarbowi Państwa.

Jaki jest termin, w którym należy uzyskać akt dziedziczenia?

Stwierdzenie faktu nabycia spadku, a także poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od chwili otwarcia spadku, chyba że każdy ze znanych spadkobierców złożył już oświadczenie woli o przyjęciu czy też odrzuceniu go. Oświadczenie woli co do przyjęcia lub odrzucenia spadku można złożyć w sądzie i u notariusza, który zazwyczaj nieodpłatnie udziela wszelkich informacji powiązanych z poświadczeniem dziedziczenia. Poinformuje nas więc, jakie dokumenty są niezbędne do załatwienia sprawy oraz jaki będzie koszt zamknięcia sprawy.