Bat na fast food. Nowy podatek odchudzi Polaków, pieniądze mają trafić gdzie indziej

Nowy podatek od żywności przetworzonej. Naukowcy policzyli i polecają

Podatek od żywności przetworzonej mógłby być nową regulacją, rozszerzającą jednocześnie funkcjonujący już w Polsce podatek cukrowy. To puenta wielu badań, którym przyjrzał się zespół naukowców z Centrum Ekonomiki Zdrowia i Polityki Innowacji w Imperial College Business School w Londynie, proponując podobne rozwiązania wielu krajom. W myśl założeń podatek od fast food'u - żywności przetworzonej - miałby współtworzyć prozdrowotne decyzje zakupowe, bo wpływy z niego zostałyby przeznaczone na dopłaty do zdrowej żywności. Czyli osoby, decydujące się na fast food jednocześnie wspierałyby menu tych, którzy z niego zrezygnują.

Zobacz też: Z polskich ulic znikną budki z kebabem? Turcy upomnieli się o swoje

Dyskonty doliczą Ci do zakupów nową opłatę. Jest termin, tyle zobaczysz na rachunku Czytaj dalej

"Cała niezdrowa żywność powinna być objęta dodatkowym opodatkowaniem"

Wnioskami, do których naukowcy doszli analizując badania z przeszło 20 krajów na całym świecie, podzieliła się w rozmowie z agencją informacyjną Newseria dr Elisa Pineda. Jak tłumaczy - zwłaszcza w krajach słabo i średnio rozwiniętych - w decyzji zakupowej o sięgnięciu po fast food często decyduje właśnie… cena. Fast food po prostu bywa tańszy, niż jedzenie mniej przetworzone. Jako wyznacznik fast food'u naukowcy wskazują m.in. wysoką zawartość soli/cukru.

W lokalnym supermarkecie łatwiej jest wybrać niezdrowe opcje, niż postawić na zdrowsze produkty – mówi agencji Newseria dr Pineda z Centrum Ekonomiki Zdrowia i Polityki Innowacji w Imperial College Business School.

Jednym z narzędzi, które w ramach instytucji władzy dzierżą rządy jest właśnie regulacja tych cen przy pomocy podatku. Badania, na które powołuje się dr Pineda zostały przeprowadzone w krajach z każdego zakątka świata; przez Meksyk, Stany Zjednoczone i Kanadę, aż po Węgry, Danię, Holandię, Singapur i Nową Zelandię.

[…] jeśli stawka podatku od niezdrowej żywności z dużą zawartością tłuszczu, cukru czy soli jest wyższa, prowadząc do tego, że niezdrowe produkty są droższe niż ich zdrowe odpowiedniki, a także jeśli obejmują one szerszy zakres produktów, na przykład nie tylko czekolady, ale także produkty wysokoprzetworzone zawierające dużo soli i cukru, nie pozostawiając żadnych potencjalnie niezdrowych produktów nieobjętych podatkiem, takie działania pomagają uniknąć zastępowania niezdrowych produktów innymi również szkodliwymi dla zdrowia.

Zobacz też: Polska walka o darmowe toalety na dworcach PKP. "My sikamy i defekujemy". Tym razem możliwy przełom

Czy to się sprawdzi w Polsce?

Przypomnijmy, że podobna - zwykle emocjonalna - debata publiczna w Polsce odbyła się w ramach powoływania podatku cukrowego w 2021 r. Wpływy do budżetu z jego tytułu systematycznie spadają (od stycznia do listopada 2023 roku 1,4 mld zł.), co teoretycznie oznaczałoby, że spełnia swoją funkcję (przynajmniej jedną z dwóch, czyli ograniczenie spożycia cukru), z drugiej jednak strony - rządowe predykcje w tym zakresie sięgały ponad pół miliarda więcej. Jeszcze w 2019 r. wpływy szacowano na ponad 2 mld w skali roku.

Polska nadwaga, a podatek od żywności przetworzonej

Według Ministerstwa Zdrowia 58,1 proc. Polaków w 2019 roku cierpiało na nadwagę. Polska pozostaje jednym z krajów, które zdecydowały się na wprowadzenie podatku cukrowego - obok nas także Mauritius (2013), Meksyk (2013), Wielka Brytania (2016), Berkeley (Kalifornia, 2014–2018), Filipiny (2017), Zjednoczone Emiraty Arabskie (2017), RPA (2018), Irlandia (2018). Z kolei 44 kraje, zamiast półśrodków, wprowadziły podatek zbiorczy od żywności szkodliwej dla zdrowia (tu wyznacznikiem zwykle jest wysoki stopień przetworzenia, duża zawartość soli, cukru i tłuszczów nasyconych).