Wynagrodzenie brutto a wynagrodzenie netto. Jak je liczyć i jak wypłacane pensje przekładają się na realne zarobki. Praktyczny poradnik
Najczęstszymi formami w oparciu o które zarobkujemy są umowy o pracę, zlecenia oraz o dzieło. To wybór rodzaju umowy, a od pewnego czasu także… nasz wiek, wpływają na to jak kwota brutto będzie przekładała się na netto. Każda z umów jest bowiem inaczej opodatkowana. Na to ile dostaniemy „na rękę” ma wpływ szereg czynników. W naszym poradniku zdradzamy jak realnie podwyższyć miesięczne wpływy na konto oraz które rodzaje umów gwarantują najwyższe dochody.
Umowa o pracę
Bez wątpienia umowa o pracę jest dokumentem, który gwarantuje pracownikowi najwięcej praw. Uważana jest za najbezpieczniejszą, reguluje ją kodeks pracy. Gwarantuje stabilność zatrudnienia oraz daje dostęp do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, a w przyszłości emerytury. To na jej podstawie możemy liczyć na urlop, wynagrodzenie za okres choroby, czy liczne zabezpieczenia związane z planowaniem rodziny. Niestety taki wachlarz plusów okupiony jest wysokim opodatkowaniem i oskładkowaniem UoP-ów. Jak zatem policzyć wynagrodzenie „na rękę” w przypadku umowy o pracę?
Schemat wyliczania wynagrodzenia netto jest bardzo prosty. Od wskazanego na umowie wynagrodzenia brutto należy odjąć kolejne kwoty potrąceń.
1. Od wskazanej kwoty brutto należy odjąć składki na ubezpieczenie społeczne. Obecnie wynoszą one: na ubezpieczenie chorobowe 2,45 proc. Podstawy, na ubezpieczenie rentowe 1,5 proc. podstawy oraz na ubezpieczenie emerytalne 9,76 proc.
Przykład: Pani Barbara pracuje jako recepcjonistka w hotelu na podstawie umowy o pracę. Zarabia 3500 zł brutto. Jaką pensję dostanie na konto? W pierwszym kroku należy obliczyć wysokość ubezpieczeń społecznych jakie Pani Barbara musi ponieść. Zatem:Podstawa: 3500 zł
Ubezpieczenie chorobowe: 3500 x 2,45 proc = 85,70 złUbezpieczenie rentowe: 3500 x 1,5 proc. = 52,50 złUbezpieczenie emerytalne: 3500 x 9,76 proc = 341,60 złŁączna wartość ubezpieczeń społecznych wynosi 479, 80 zł. Warto zapamiętać tę kwotę ponieważ posłuży ona do obliczania innej składki.
2. Od stawki brutto pomniejszonej o wartość ubezpieczeń społecznych należy obliczyć stawkę ubezpieczenia zdrowotnego. Wynosi ona 9 proc. Zatem w przypadku Pani Barbary będzie to : 3500 zł – 479,80 zł = 3020,20 zł x 9 proc = 271,82 zł. To jednak nie koniec. Stawka ta zostanie pomniejszona przy obliczaniu zaliczki na podatek.
3. Następnym krokiem potrzebnym do obliczania kwoty netto jest odjęcie kosztów uzyskania przychodu. Są one zależne od tego czy pracujemy w tej samej miejscowości, w której mieszkamy. Dla osób pracujących na miejscu koszt uzyskania przychodu został określony na 250 zł, dla osób dojeżdżających z innej miejscowości na 300 zł. Jak to policzyć?
Przykład: Pani Barbara aby obliczyć swoje zarobki netto odejmuje od kwoty 3500 zł składkę na ubezpieczenia społeczne, czyli 481,30 zł. Następnie od tak wyliczonej bazy odejmuje kwotę uzyskania przychodu. Pani Barbara mieszka i pracuje w Krakowie, zatem:3500 zł - 481,30 zł – 250 zł = 2768,70 zł
4. Uzyskaną w ten sposób kwotę zaokrąglamy do pełnych złotych zgodnie z regułami matematycznymi. 2768,70 zł po zaokrągleniu to 2769 zł. Ta kwota będzie stanowiła bazę do obliczania podatku dochodowego. Stawka podatku zależy od naszych rocznych zarobków. Więcej na ten temat opisaliśmy w tym artykule. W przypadku Pani Barbary której zarobki nie przekraczają 85 528 zł w skali roku zastosowanie ma I próg podatkowy, czyli 17 proc.
Przykład: Podstawa opodatkowania Pani Barbary to 2769 zł, a podatek należny to 17 proc. zatem: 2769 zł x 17 proc. = 470,73 złOd tego należy jednak odjąć kwotę pomniejszającą:W przypadku zarobków do 8 tys. rocznie wynosi ona 1420 zł:Zarobki na poziomie 8001- 13 000 zł rocznie to kwota pomniejszająca podatek wyliczana jest na podstawie wzorca: 1420 zł – 871,70 zł x (podstawa opodatkowania – 8000 zł) / 5000 zł;Zarobki w zakresie 13 001- 85 528 zł mają stałą kwotę zmniejszającą podatek i wynosi ona 548,30 zł;Zarobki od 85 529 zł do 127 000 zł pomniejszane są o kwotę wyliczoną wzorcem: 548, 30 zł – (podstawa opodatkowania – 85 528 zł) / 41 472 zł.Zarobki powyżej 127 001 nie są objęte kwotą zmniejszającą podatek;Stawki pomniejszające podatek są obliczone w skali roku, zatem finalnie należy je podzielić przez 12.
Pani Barbara „łapie się” na przedział zarobków 13 0001 – 85 228 zł, zatem jej kwota zmniejszająca podatek dochodowy to 548,30 zł / 12 = 45,69 zł. Finalnie podatek dochodowy Pani Barbary wyniesie: 470,73 zł – 45,69 zł = 425,04 zł.
5. Kolejnym etapem obliczania wynagrodzenia netto jest potrącenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 7,75 proc. wymiaru podstawy. Zatem w przypadku Pani Barbary wyniesie ona: 3500 zł x 7,75 proc. = 271,25 zł. Kwotę tę należy odjąć od podatku dochodowego. Zatem 425,04 zł – 262, 50 zł = 162,54 zł
6. To wszystkie potrącenia jakie są pobierane z pensji brutto pracownika. Ich suma odjęta od umownej stawki brutto da nam odpowiedź ile realnie zarabiamy „na rękę”. Policzmy to na przykładzie Pani Barbary, hotelowej recepcjonistki z Krakowa:Pensja brutto: 3500 zł;Ubezpieczenia społeczne: 481,30 zł;Podatek dochodowy: 162,54 zł;Ubezpieczenie zdrowotne: 271,82 zł;Wypłata netto: 3500 zł – (481,30+162,54,05+271,82) = 2 584,34 zł jest to kwota netto, czyli pensja Pani Barbary „na rękę”.
W przypadku osób poniżej 26 roku życia nie jest pobierany podatek dochodowy, zatem przyjmijmy, że Pan Piotr jest studentem hotelarstwa i pracuje na tym samym stanowisku, w tym samym hotelu co Pani Basia. Mają również identyczne umowy. Jak będzie wyglądała wypłata Pana Piotra?
1. Ubezpieczenia społeczne:Ubezpieczenie emerytalne: 3500 x 9,76 proc. = 341,60Ubezpieczenie rentowe: 3500 x 1,5 proc. = 52,50 złUbezpieczenie chorobowe: 3500 x 2,45 proc. = 85,75 zł
2. Ubezpieczenie zdrowotne:3500 zł – 479,85 = 3020,15 zł x 9 proc. = 271,81 złWynagrodzenie netto Pana Piotra to: 3500 zł – 271,81 zł – 479,85 zł = 2748,34 zł
W następnym poradniku pochylimy się nad kwestią obliczania podatku dla osób wykonujących umowy cywilno-prawne, czyli zlecenia i o dzieło.
