Co to jest podatek VAT?

Podatek VAT – definicja

By dobrze zrozumieć podatek VAT, sens jego wprowadzenia i opłaty, warto najpierw dowiedzieć się, czym dokładnie jest według definicji. Podatek VAT to tak naprawdę w polskim prawie podatek od towarów i usług. Swoją nazwę wziął od swojego angielskiego odpowiednika – value-added tax. Dosłownie oznacza to podatek od wartości dodanej. Jest podatkiem pośrednim, pobieranym na każdym etapie obrotu towarów lub usług. Jednak jego konstrukcja nie zakłada kaskadowego nakłada się podatku. Chronią przed tym mechanizmy odliczania podatku pobranego w poprzednich etapach obrotu danym towarem lub usługą. Dotyczy on nie tylko sprzedawców i wykonujących usługę, ale także konsumentów, ponieważ jego wartość dolicza się do wartości netto transakcji. W praktyce jednak konieczność jego opłacenia ostatecznie spoczywa na konsumencie.

Powszechnie za jego pomysłodawcę uznaje się francuskiego ekonomistę, Maurice’a Laure'a, ale pewne zasługi przypisuje się także niemieckiemu przedsiębiorcy Carlowi von Siemensowi. W Polsce obowiązuje od 1993 roku. Wprowadzony został wówczas przy pomocy ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Po dołączeniu Polski do Unii Europejskiej musiał zostać zmieniony, by nie kolidować z jej prawem.

Podatek VAT – co jest nim opodatkowane?

Wiadomo już, że VAT jest jednym z najczęściej występujących podatków i mamy z nim styczność niemalże codzienne. Co więc dokładnie jest objęte tym konkretnym podatkiem? Do czynności opodatkowanych zalicza się odpłatną dostawę towarów, odpłatne świadczenie usług, eksport oraz import towarów, a także towary objęte remanentem likwidacyjnym. Ponadto podatek VAT musi być odprowadzony także w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Podstawą opodatkowania w przypadku VAT jest obrót, który powinno się rozumieć nie tylko jako kwotę należną z tytułu sprzedaży towaru lub usługi, ale w szczególnych przypadkach również jako dotację, subwencję czy inną dopłatę o podobnym charakterze. Do wyżej wspomnianej kwoty należnej dolicza się wszelkie inne podatki oraz opłaty, a także prowizje i koszty, które usługodawca lub sprzedający musiał wcześniej z tego tytułu uiścić.

Podatek VAT – stawki

Oprócz samej istoty podatku, a także podstawy opodatkowania, ważną, dotyczącą go kwestią jest także jego stawka. Ta nie jest jedna. Obecnie w Polsce obowiązują 4 różne stawki VAT wyrażane w procentach liczonych od ceny danego towaru lub usługi. Podstawowa stawka VAT wynosi 23%. Istnieje również obniżona stawka VAT wynosząca 8%, którą obejmują niektóre usługi gastronomiczne, a także roboty budowlano-montażowe, remonty czy prace konserwacyjne. Kolejną, obniżoną stawką VAT jest ta o wartości 5%. Pobiera się ją w przypadku sprzedaży produktów rolnych, inwentarza żywego, książek czy czasopism. Co ciekawe, wyróżnia się także stawkę 0%, która obowiązuje przy eksporcie towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.

Podatek VAT – dokonanie zapłaty

Koszt podatku VAT spoczywa ostatecznie na konsumencie, ale obowiązek jego zapłaty dotyczy danego przedsiębiorcy odpowiedzialnego za sprzedaż towaru lub udzielenie usługi. Podatnicy VAT są zobowiązani do składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych za okres jednego miesiąca do 25 dnia każdego następnego miesiąca. W celu weryfikacji podatników VAT wprowadzono białą listę podatników VAT, która jest ogólnodostępną i darmową bazą danych podmiotów zobligowanych do płacenia tego zobowiązania. Prowadzona jest przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej.