Kim jest mandatariusz i jakie ma obowiązki?

Mandant i mandatariusz – kim są?

Mandant i mandatariusz to dwa związane ze sobą pojęcia, które pojawiają się w kontekście powierzenia przez jedną osobę czynności do wykonania innej osobie. Mandant to osoba, która udziela tzw. mandatu, czyli upoważnienia do podejmowania działania w konkretnej sprawie.

Określenie mandanta najczęściej spotykane jest w sytuacji udzielenia pełnomocnictwa, jest to w tym przypadku osoba, która udziela go w myśl przepisów Kodeksu cywilnego. W takiej sytuacji mandant, czyli mocodawca, udziela mandatu mandatariuszowi, czyli pełnomocnikowi, do wykonywania w jego imieniu czynności prawnej.

Pełnomocnictwo jest stosunkiem dokładnie opisanym w regulacjach Kodeksu cywilnego, które mówią między innymi o tym, że pełnomocnictwo może być odwołane w każdym czasie, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionym treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Dodatkowo, że umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy albo pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych inną możliwość.

Mandatariusz w umowie zlecenie

Zarówno w umowie zleceniu regulowanej Kodeksem cywilnym, jak i umowie o świadczenie usług występują strony: przyjmujący zlecenie i dający zlecenie. W tej sytuacji w przypadku obu rodzajów umów przyjmujący zlecenie będzie mandatariuszem, a osoba dająca zlecenie mandantem. Przepisy nie stawiają przed stronami żadnych dodatkowych wymagań, jednak umowa zlecenie, w przeciwieństwie do umowy o dzieło, jest umową tzw. starannego działania, co oznacza, że przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za dokonanie wszystkich powierzonych mu czynności i dołożenia należytej staranności w toku dokonywania zleconej mu czynności. Istotne jest, że w przypadku faktycznego dołożenia należytej staranności, mandatariusz nie odpowiada za ostateczny rezultat czynności, ponieważ wyróżnikiem umowy zlecenia jest nie wynik, ale starania, które są podejmowane przez zleceniobiorcę celem osiągnięcia wyniku.

Relacja dającego zlecenie i przyjmującego zlecenie opiera się więc na zaufaniu, co przejawia się między innymi w następujących przepisach Kodeksu:

• przyjmujący zlecenie może powierzyć jego wykonanie osobie trzeciej, tylko wtedy, gdy wynika to z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności,

• dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie,

• przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie,

• nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

Mandant w relacji z prawnikiem

Pojęcie mandanta rozumiane jest też stosowane na określenie klienta w relacji z profesjonalnym pełnomocnikiem, czyli prawnikiem. Dzieje się tak, ponieważ relacja ta również opiera się na zaufaniu. Dodatkowo relacja ta często oparta jest na umowie zleceniu lub umowie o świadczenie usług – prawnik wykonuje pewne czynności w imieniu swojego klienta.

Mandatariusz kiedyś

Urząd mandatariusza funkcjonował już w prawie rzymskim, jednak wówczas charakterystyczne było pełnienie przez mandatariusza zadań przekazanych mu za pośrednictwem mandatu bezpłatnie. Mandatariuszem nazywano również urząd w dawnej administracji galicyjskiej, stworzony w 1791 r. Mandatariusz wykonywał wówczas czynności policyjno-administracyjno-sądowe wobec ludności chłopskiej w sprawach związanych z pańszczyzną. Urząd mandatariusza został tam zlikwidowany w 1849 r.