Kondycja energetyki kluczem do konkurencyjności gospodarki - za nami Energy Days w Katowicach

Pierwsza edycja Energy Days w Katowicach

Energy Days odbyło się w terminie 2-3 października 2024 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. W ramach nowego formatu Grupa PTWP zaproponowała uczestnikom liczne panele, debaty, warsztaty i prezentacje, skupiające się na wyzwaniach wynikających z transformacji energetycznej. Analizie poddano nie tylko modernizację sposobów produkcji i zużycia energii, lecz także głębokie reformy w infrastrukturze, polityce społecznej i działaniach na rzecz ochrony środowiska. Grono ekspertów dyskutowało także o cenach i konkurencyjności na rynku energii, sektorze fotowoltaiki, rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie i morzu, zastosowaniu wodoru i gazu, perspektywach rysujących się przed energetyką atomowej, transformacji ciepłownictwa, usprawnianiu technologii magazynowania, infrastrukturze dla e-mobilności czy energii dla miast i gmin.

Wydarzenie zainaugurowała sesja pt. „Transformacja polskiego sektora energii”, podczas której omówione zostały m.in. kierunki i tempo zmiany miksu energii w Polsce, kwestie transformacyjnej presji rynku i regulacji czy sposoby największych producentów energii w Polsce na mierzenie się z wyzwaniami transformacyjnymi.

Bezpieczeństwo energetyczne kraju wymaga nowych mechanizmów rynku mocy

– Węgiel jest samoczynnie wypierany i to się dzieje szybciej niż przewidywały jakiekolwiek prognozy z ostatnich lat – zauważył Grzegorz Kinelski , prezes Grupy Enea. – Jesteśmy gotowi do budowy dwóch bloków gazowych w Kozienicach. To element naszego przejścia na zieloną stronę mocy. Projekty są w fazie przetargu, a ich przewidywane wejście do systemu to lata 2029-2030. Nasze bloki węglowe dobiegają kresu swojego technicznego życia, a być może zakończą je szybciej z powodów ekonomicznych – zapowiedział.

– Największym dla nas wyzwaniem jest dostosowanie struktury wytwarzania do zmian na rynku. A część konwencjonalna jest konieczna, by nie zaczęło nam tu migać światło – zauważył Dariusz Marzec, prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej. Jego zdaniem gaz – elastyczny, relatywnie niedrogi i stabilizujący system elektroenergetyczny – jest fundamentalny jako paliwo przejściowe w energetyce, zastępujące stopniowo węgiel w drodze ku energetyce odnawialnej.

– To nie jest dyskusja o długoletniej perspektywie. Decyzje podejmujemy jutro, pojutrze, w tym miesiącu – zauważył Grzegorz Lot , prezes Tauron Polska Energia, który przypomniał, że jednostki węglowe niebędące w rynku mocy przestaną pracować ze względu na brak podstaw ekonomicznych – i to niezależnie od tego, czy powstanie dla nich "systemowa alternatywa".

Magazyny energii powinny być wszędzie

Przy rocznym rynku mocy (a tak zapewne będzie on funkcjonował od 2025 r.) jednostki 200 MW, które nie wygrają aukcji, będą według Lota wyłączane. Jak przyznał prezes Tauron Polska Energia, szansa na odrobienie strat w kolejnych latach nie uzasadnia utrzymywania takich aktywów w gotowości.

– Nie wszystko jest OK. Potrzebujemy dwa razy więcej mocy dyspozycyjnej, a szuflady z projektami inwestycyjnymi są puste. Musimy szukać mocy dyspozycyjnej na czas bez słońca i wiatru, bo zapotrzebowania nie pokryjemy wówczas magazynami energii – ostrzegał Grzegorz Onichimowski, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych.

Zdaniem szefa operatora polskiego systemu elektroenergetycznego został nam zaledwie rok na to, by poprzez jakikolwiek mechanizm rynku mocy zagwarantować stabilność systemu i dostaw energii.

– Magazyny energii powinny być wszędzie – odparł Tomasz Zadroga , wiceprezes Grupy Kapitałowej Respect Energy, jednego z największych graczy na polskim rynku zielonej energii. – To wszystko po to, by wytwórcy zielonej energii mogli zarabiać, ale także po to, by wspierać działanie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych – dodał.

Wiceprezes Respect Energy postulował też radykalnie szybkie „wyjście z węgla“, wspominając przykład Wielkiej Brytanii, w której niedawno zamknięto ostatnią elektrownię węglową.

– Ludzie cieszyli się jak z lądowania na Księżycu. Nie ma węgla, na rynku jest taniej. To nie jest kwestia klimatu, lecz ekonomii – przekonywał menedżer. Zamiast węgla wiceprezes Respect Energy zaproponował "hybrydy magazynowo-wiatrowo-fotowoltaiczne w każdej możliwej lokalizacji". Zabezpieczeniem na wypadek dni bez wiatru i słońca miałaby być energia z gazu.

– Do 2030 roku w Polsce może w ogóle nie być węgla. Mimo ogromnych wydatków na magazyny to się opłaca – bardziej niż kolejne 15 lat debatowania o transformacji – podsumował Zadroga.

Rozmówcy zgodzili się do tego, że bez dostępu do energii – stabilnie dostarczanej, czystej, wytwarzanej bez emisji, w rozsądnych, akceptowalnych cenach – nie da się osiągnąć wyższej konkurencyjności polskiej gospodarki.

– Jeśli nie zdekarbonizujemy energetyki, to za kilka lat niczego nie wyeksportujemy. Zostaniemy w ogonie Europy – alarmowała Olga Sypuła z European Energy Polska.

Atomowy pociąg już ruszył

W trakcie Energy Days wiele uwag poświęcono też energetyce atomowej. Budowa pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce już trwa – powstanie ona w pomorskiej gminie Choczewo. Inwestycja została uruchomiona od strony legislacji, ruszyły też inwestycje towarzyszące.

– Mamy ten pociąg uruchomiony od strony legislacji, mam tu na myśli ustawę o udziale własnym Skarbu Państwa w finansowaniu do ponad 60 mld zł. Proceduje się również ustawa o wstępnych pracach budowlanych. W Komisji Europejskiej został złożony wniosek o zgodę na pomoc publiczną – powiedział Maciej Bando , pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej podczas sesji pt. „Energetyka jądrowa”.

Jak podkreślał, kluczowe na tym etapie jest również rozpoczęcie programu tzw. inwestycji towarzyszących. Mowa o przygotowaniu całego otoczenia dla atomu, w tym infrastruktury kolejowej, drogowej i morskiej, która znajduje się w gestii resortu infrastruktury. Tu jednak harmonogram prac został już oficjalnie zaakceptowany, co jest niezwykle ważne dla całego projektu.

– Jakiekolwiek obsunięcie się w terminie realizacji inwestycji towarzyszących mocno podkręca nam procent ryzyka w wykonaniu planu, a ten plan to wylanie pierwszego betonu jądrowego w 2028 r. To stosunkowo niedaleko – powiedział minister Bando.

Tymczasem rynek wyczekuje na aktualizację Programu Polskiej Energetyki Jądrowej. Na pytanie, kiedy doczekamy się nowej wersji PPEJ, minister wyjaśnił, że pierwszy będzie z pewnością "Krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu" (KPEiK), który został już przyjęty i jest obecnie w konsultacjach. – To jest fundament, dopiero następnym elementem będzie wspominany Program Polskiej Energetyki Jądrowej. W kolejnym kroku, mam nadzieję niezbyt odległym, doczekamy się aktualizacji Polityki Energetycznej Państwa, która będzie dokumentem spajającym o wiele szersze obszary, z ciepłownictwem włącznie – dodał minister Bando.

Polska staje się fotowoltaiczną potęgą

Potrzebujemy fotowoltaiki, bo inaczej nie zdekarbonizujemy energetyki. To też niezwykle ważny element bezpieczeństwa energetycznego – przekonywali uczestnicy debaty „Fotowoltaika w Polsce – inwestycje”, którzy zastanawiali się nad dokonaniami ostatnich lat, zdobytymi już doświadczeniami i przyszłością.

– Fotowoltaika rozwinęła się w Polsce dzięki prosumentom – podkreślał Artur Kalicki , prezes Tauron Ekoenergia, zaznaczając, że jest to bardzo ważny element szeroko postrzeganej transformacji energetycznej, od której nie ma już odwrotu. – Jesteśmy w fazie głębokiej transformacji, która już się dzieje.

Dodał, że dzisiaj fotowoltaiki jest stosunkowo dużo w polskim systemie energetycznym, a przez to, że w godzinach szczytowej produkcji nie ma zapotrzebowania na tę energię, mamy zjawisko cen ujemnych.

– Chodzi o to, jak zbudować miks odpowiednich źródeł OZE dopasowany do realnych potrzeb klienta. Nie stać nas na to, żeby nie podążać w kierunku odnawialnych źródeł energii, ale trzeba to robić w sposób zrównoważony. Widzimy już dzisiaj np. że wielkoskalowe instalacje fotowoltaiczne wymagają wsparcia w postaci magazynów energii – mówił prezes Kalicki.

Podczas dyskusji nie zabrakło też zagadnień bardziej technicznych – zasad lokalizacji kolejnych farm fotowoltaicznych, decyzji środowiskowych, dostępności gruntów czy podłączenia do sieci. Uczestnicy zmierzyli się też z pojawiającymi się w przestrzeni publicznej zarzutami, że fotowoltaiki w Polsce jest za dużo.

– Około 18 gigawatów mocy zainstalowanej w fotowoltaice to niezły wynik, ale prognozy mówią, że w 2027 roku osiągniemy 25, a może 35 gigawatów. Będzie nas to lokowało w czołówce europejskiej, po takich potęgach, jak Hiszpania, Niemcy czy Włochy, a wyprzedzimy Francję czy Holandię – mówił Marek Motyl , szef Sunly Polska.

Do przyszłości fotowoltaiki w Polsce nawiązał też Grzegorz Wiśniewski , prezes EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej.

– Są jeszcze wolne moce przyłączeniowe w kraju odnośnie wysokich napięć. Tam będą wchodziły farmy profesjonalne, które teraz mają zaledwie 1,5 gigawatów. Projekty typu 80, 100, 150 megawatów będą szybko rosły. Przy tym poziomie wiedzy będą już farmami inteligentnymi i to będzie lepsze dla nas wszystkich – zapewniał Grzegorz Wiśniewski.

Cyberbezpieczeństwo priorytetem działań

Warto zająć się możliwie jak najszybciej kwestiami dotyczącymi cyberbezpieczeństwa, aby uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości – wskazywano podczas sesji „Polski przemysł dla nowej energetyki". Maciej Wyczesany , prezes i dyrektor generalny Apatora, wskazał, że na kształt rodzimej energetyki za pięć czy dziesięć lat wpływ będą miały decyzje podejmowane już teraz. Zwrócił przy tym uwagę, że w Polsce nie ma bowiem regulacji dotyczących cyberbezpieczeństwa, kontroli łańcucha dostaw czy weryfikacji dostawców. A to może się przekładać na wchodzenie na rynek urządzeń niezweryfikowanych pod kątem cyberbezpieczeństwa.

– W dobie wybuchających laptopów czy pagerów widać, że gra toczy się o wysoką stawkę – wskazywał prezes Apatora.

Wyczesany zwrócił też uwagę, że w innych krajach UE utrzymuje się kontrolę nad tym procesem.  Przyznał, że brak uregulowania tej kwestii w Polsce może wygenerować w przyszłości wiele problemów. Ważna jest między innymi kwestia tego, jaki ma być finalny kształt sieci energetycznych i jakie działania należy podjąć, aby były one odporne na zagrożenia cybernetyczne. Dotyczy to zresztą nie tylko samych sieci, ale również oprogramowania oraz urządzeń na nich zainstalowanych.

– Tematy związane z sektorem energii od zawsze zajmowały wiodące miejsca w wydarzeniach organizowanych przez grupę PTWP, takich jak Europejski Kongres Gospodarczy. W Katowicach od lat doskonale zdajemy sobie sprawę z konieczności transformacji tej gałęzi gospodarki i ogromu wyzwań, który się z tym wiążę. Dlatego stworzyliśmy nową przestrzeń do dyskusji o energetyce w szerokim gronie. Na Energy Days bardzo mocno wybrzmiało, że w temacie transformacji potrzebujemy przyspieszenia. Wiele osób apelowało też o przejrzyste, stabilne i obowiązujące długoterminowo regulacje. Biznes, aby się rozwijać, musi znać zasady gry. Tylko wtedy można inwestować, planować przyszłość, realizować cele. Czas na dobre, prorozwojowe ramy dla gospodarki – podsumował Wojciech Kuśpik , prezes Grupy PTWP, która zorganizowała Energy Days.

Ważną częścią wydarzenia była również strefa targowa, w której wystawcy prezentowali swoje produkty i usługi. W tym gronie znaleźli się m.in. Polska Grupa Energetyczna, TAURON Polska Energia, Respect Energy, Dalkia Polska, Ebicom, Sunly, Krajowa Agencja Poszanowania Energii, OEM Energy, Biogas System, Politechnika Śląska, Amiston, Eco Clean Energy czy STX.

Transmisje online wszystkich debat, wykładów i prezentacji dostępne są na stronie internetowej wydarzenia – https://www.energydays.pl/2024/pl/ .

Organizatorem Energy Days jest Grupa PTWP.

Artykuł sponsorowany