Mieszkańcy wzywani do wyjaśnień. Chodzi o deklaracje "śmieciowe", nikt się nie wywinie
Każdy właściciel nieruchomości, na której powstają odpady komunalne, czyli śmieci ma obowiązek złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłaty w wielu miejscach Polski stają się coraz wyższe i wpływa na to wiele czynników. Wielką bolączką samorządów jest niewłaściwa segregacja, co jest najczęstszym powodem podwyżek. Na innym polu również zdarzają się nadużycia i dotyczą w szczególności deklaracji śmieciowych. Nadchodzi czas na zrobienie rachunku sumienia w tej kwestii, ponieważ gminy w tej sprawie zaczynają wzywać mieszkańców na dywanik.
Obowiązek składania deklaracji śmieciowej a rzeczywistość
Za utrzymanie czystości i porządku w gminach, w tym również za odbiór od mieszkańców odpadów komunalnych, odpowiada gmina lub związek międzygminny. To właśnie te podmioty ustalają zasady i organizację odbioru śmieci oraz stawki. W tym roku w wielu miejscach w Polsce są one rekordowo wysokie. Każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek wypełnienia deklaracji, w której złoży oświadczenie dotyczące segregowania odpadów oraz wskaże liczbę osób zamieszkujących dane miejsce. Z tego obowiązku musi się wywiązać również:
- współwłaściciel
- użytkownik wieczysty
- jednostka organizacyjna lub osoby posiadające nieruchomości w zarządzie, lub użytkowaniu
- inny podmiot władający nieruchomością.
Zdarza się, że to, co zostało zamieszczone w deklaracji śmieciowej, nie jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ludzie celowo podają zaniżoną liczbę osób zamieszkujących nieruchomość, aby płacić mniej za odbiór śmieci. Wzywanie do aktualizacji dokumentu, liczne apele i odwoływanie się do ludzkiej uczciwości nie przynosi oczekiwanych efektów. Przyszedł więc czas na Bardziej rygorystyczną weryfikację. Gminy zaczynają już wzywać mieszkańców do składania wyjaśnień i zapowiadają konsekwencje w przypadku wykrycia nieprawidłowości.
Weryfikacja deklaracji śmieciowych
Ustawodawca dopuszcza różne metody naliczania opłat za odbiór odpadów — od osoby, od zużytej wody, od powierzchni mieszkania i od gospodarstwa domowego. Jedną z częściej wybieranych przez samorządy metod rozliczania jest ta od osoby, jednak dostarcza to coraz więcej trudności. Rosnące koszty obsługi systemu gospodarowania odpadami w wielu gminach i miastach powodują, że w budżetach może zabraknąć środków na realizację tego zadania.
Częściowym rozwiązaniem problemu są podwyżki opłat za odbiór śmieci, ale to nie załatwia sprawy do końca, gdyż bardzo często złożone deklaracje nie pokrywają się ze stanem faktycznym, a na danej nieruchomości mieszka więcej osób, niż zakłada dokument.
Gminy coraz częściej decydują się na dodatkową weryfikację i kontrolę mieszkańców. Nie ma ujednoliconego systemu, metodę weryfikacji wybierają urzędnicy. Zdarzają się wizyty domowe, jednak należą do rzadkości. Gminy mogą porównywać liczbę zgłoszonych osób z zużyciem wody w danym gospodarstwie domowym, lub posługują się innymi rejestrami i dokumentami, w których pojawia się wyszczególnienie liczby mieszkańców, np. we wnioskach o bony energetyczne. Kolejną metodą jest współpraca z Urzędem Stanu Cywilnego. Kiedy w USC pojawia się nowy PESEL, związany z narodzinami dziecka, wtedy urzędnicy mogą sprawdzić, czy deklaracja w miejscu zamieszkania matki została zmieniona.
Walka z zaniżaniem deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest dość żmudna, jednak samorządy stają się coraz bardziej zdeterminowane w jej prowadzeniu.
W tych gminach weryfikacja już trwa
O rozpoczęciu weryfikacji deklaracji śmieciowych poinformował urząd miejski w Żarach. Miasto planuje podnieść opłaty za odbiór odpadów komunalnych, ale zanim ustali ostateczną stawkę, która pozwoli na zbilansowanie systemu, sprawdzi, ile osób uchyla się od płacenia za śmieci.
Ich postawa powoduje, że koszty obsługi gospodarki odpadami ponoszą osoby uczciwie płacące. Najpierw zweryfikujemy posiadane dane oraz złożone deklaracje, aby odszukać mieszkańców niepłacących. Dopiero po tych działaniach, w drugiej połowie roku, podejmiemy analizy nad zakresem ewentualnej podwyżki opłaty za odpady — poinformowała burmistrz Edyta Gajda.
Jeśli urząd wykryje nieprawidłowości w deklaracji, wezwie mieszkańca do złożenia wyjaśnień i w razie konieczności do ponownego złożenia dokumentu. Niewywiązanie się z tego obowiązku będzie skutkowało wszczęciem postępowania oraz wydaniem decyzji administracyjnej naliczającej opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Podobne działania rozpoczęła również gmina Budzów, komunikat w tej sprawie wystosował wójt Jan Najdek.
Jeśli nie zgłaszamy wszystkich domowników, opłaty ponoszą za nas inni. Jeśli ktoś wynajmuje komuś mieszkanie, to również zobowiązany jest zgłosić te osoby. To nie jest uczciwe i gmina dopilnuje, aby takie sytuacje nie miały miejsca […] Skontrolujemy też osoby niezameldowane, a zamieszkałe na terenie gminy. Te kontrole mają na celu uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Rzetelne dane wykazane w deklaracjach i wpłacanie zobowiązań to warunek do tego, aby gmina nie podnosiła stawek opłat za śmieci — informuje wójt.
W gminie Budzów podstawą do przeprowadzenia kontroli będzie porównanie deklaracji śmieciowej z dokumentami uprawniającymi do pobierania świadczenia 800+ oraz zasiłków rodzinnych, dokumentami meldunkowymi, rejestrami wyborców, dokumentami pomocy społecznej oraz z wywiadami środowiskowymi.
