Osoba prawna – kim jest w świetle prawa?
Zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna są podmiotami prawa cywilnego. Z tego artykułu dowiesz się, czym różni się osobowość prawna od osobowości fizycznej, co to jest zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych oraz dlaczego działalność gospodarcza nie ma osobowości prawnej. Osoba prawna – definicja Pojęcie osoby prawnej zdefiniowane jest w przepisach Kodeku cywilnego (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93)). Według zapisów ustawy osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Przykładami osób prawnych są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, banki oraz spółdzielnie. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Prawo cywilne nie definiuje wprost pojęcia osoby fizycznej, a określa jedynie, że każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci ma zdolność prawną. Osoba fizyczna posiada zarówno zdolność prawną, jak i zdolność do czynności prawnych. Osoba prawna i osoba fizyczna – różnice Różnica między osobą prawną a fizyczną dotyczy nadania zdolności prawnej. Osoby fizyczne zdolność prawną nabywają od momentu urodzenia aż do śmierci. Osoby prawne natomiast taką zdolność uzyskują z chwilą wpisu do właściwego rejestru (jeżeli przepisy nie stanowią inaczej) Dlaczego działalność gospodarcza nie ma osobowości prawnej? Według zapisów Kodeksu cywilnego jeden podmiot nie może być zarówno osobą fizyczną, jak i osobą prawną. Jednoosobowa działalność gospodarcza osoby fizycznej nie jest osobą prawną, ponieważ zachowuje swój status osoby fizycznej – jest zatem zdolna do czynności prawnych, mimo iż założyła działalność. Dlatego formalnie zawsze będzie występować jako osoba fizyczna z imienia i nazwiska. Osoba fizyczna może samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Status przedsiębiorcy może uzyskać osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która podejmuje działalność gospodarczą we własnym imieniu. Działalność ta musi być prowadzona w sposób zorganizowany, ciągły i zarobkowy. Aby prowadzić działalność we własnym imieniu, należy uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG). Firmą (nazwą) osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko, jednak dopuszczalne jest włączenie do niej innych określeń oddających charakter firmy. Podmioty, które nie są osobami prawnymi Prawo cywilne wyróżnia jeszcze trzeci typ uczestników obrotu prawnego, którym są jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane „ułomnymi osobami prawnymi”, czyli takie jednostki, które nie są osobami prawnymi, ale została im przyznana zdolność prawna. Są nimi spółki osobowe: spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, ale również stowarzyszenia zwykłe, wspólnoty mieszkaniowe czy chociażby oddziały osób prawnych. Zdolność prawna osób prawnych Zdolność prawna osób prawnych powstaje z chwilą powstania osoby prawnej. Podstawą powstania osoby prawnej są akty założycielskie, statuty, umowy. W momencie nadania osobowości prawnej staje się ona podmiotem praw i obowiązków oraz może być uczestnikiem obrotu prawnego. Nie może jednak jeszcze zaciągać we własnym imieniu zobowiązań ani nabywać praw. Zdolność do czynności prawnych osób prawnych Zdolność do czynności prawnych oznacza możliwość zaciągania zobowiązań i nabywania praw. Osoby fizyczne zdolność taką osiągają z chwilą osiągnięcia pełnoletności, osoby prawne natomiast osiągają ją w momencie wpisu do właściwego rejestru (np. do Krajowego Rejestru Sądowego). Dopiero od chwili wpisu jednostka jest osobą prawną. Do tego momentu pozostaje jednostką bez osobowości prawnej. W przypadku osób prawnych nie ma rozgraniczenia w zdolności do czynności prawnych na pełną i ograniczoną, jak to ma miejsce w przypadku osób fizycznych. Osoba prawna, dopóki figuruje w rejestrze, ma pełną zdolność do czynności prawnych.