Polaków czeka rewolucja w głosowaniu? Wybory mogą wyglądać zupełnie inaczej
Podczas gdy współcześnie niemal wszystko można załatwić przy pomocy komputera, by skorzystać z obywatelskiego przywileju i wziąć udział w wyborach, nad Wisłą wciąż trzeba się fatygować do lokalu wyborczego. Tymczasem technologia umożliwia już głosowanie przez internet, a co więcej, taka forma mogłaby zapewnić o wiele większą frekwencję w wyborach. Czy zatem w Polsce doczekamy się wreszcie e-votingu? Ekspertka nie ma złudzeń.
Głosowanie elektroniczne
Elektroniczne głosowanie, znane jako e-voting, zdobywa coraz większą popularność na świecie, jednak w Polsce wciąż pozostaje w sferze ewentualnych planów i dyskusji. Jak wynika z badania CBOS, ponad połowa Polaków popiera możliwość głosowania przez internet, lecz brak legislacji, technologii gwarantujących bezpieczeństwo, a przede wszystkim woli politycznej, sprawiają, że realizacja takiego rozwiązania w naszym kraju wydaje się raczej odległa.
Tymczasem przykład Estonii, która wdrożyła e-voting już w 2005 roku, pokazuje, że przy odpowiednich narzędziach i procedurach można skutecznie połączyć nowoczesność z demokracją.
„Polacy chętnie by głosowali za pośrednictwem internetu”
Dane Międzynarodowego Instytutu na rzecz Demokracji i Pomocy Wyborczej wskazują, że elektroniczne głosowanie jest wykorzystywane w 19 proc. spośród 178 badanych krajów, a kolejne 15 proc. przeprowadza testy lub badania wykonalności. Jednocześnie aż 11 państw wycofało się z tego systemu, tłumacząc to problemami z zapewnieniem bezpieczeństwa danych. W Polsce temat wdrożenia e-votingu pojawił się po wyborach w 2023 roku, jednak brak doświadczenia w tym obszarze wymagałby lat testów i pilotaży, zanim system mógłby być zastosowany na skalę krajową.
W rozmowie z agencją Newseria, prof. dr hab. Magdalena Musiał-Karg z Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz prezeska Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych przekonuje, że mimo otwartości wyborców, Polska na głosowanie przez internet wciąż jeszcze nie jest gotowa.
Polska jeszcze nie do końca jest gotowa na e-voting. Polacy chętnie by głosowali za pośrednictwem internetu, jednak brakuje mimo wszystko, po pierwsze, legislacji, po drugie, również systemu do głosowania, który byłby bezpieczny i gwarantujący np. tajność oddawania głosu. Po trzecie, chyba mimo tego, że są już projekty, które mówią o wprowadzeniu głosowania elektronicznego, może niekoniecznie przez internet, ale za pośrednictwem innych narzędzi, to jednak chyba woli politycznej nie ma na tyle, żeby te projekty wprowadzać – mówi agencji Newseria prof. dr hab. Magdalena Musiał-Karg.
Największy problem to bezpieczeństwo. A raczej jego brak
Kluczowym wyzwaniem w implementacji e-votingu jest zagwarantowanie całkowitej tajności i bezpieczeństwa oddawanych głosów. Obawy dotyczą m.in. możliwości dekodowania głosów, co mogłoby naruszać anonimowość wyborców.
Jak informuje agencja Newseria, w Polsce rozważano wykorzystanie platform takich jak ePUAP czy mObywatel, jednak do tej pory nie wdrożono w nich rozwiązań, które spełniałyby wysokie standardy technologiczne i prawne. Tymczasem absolutne bezpieczeństwo jest szczególnie istotne w obliczu regularnego zaangażowania Rosji w manipulację procesami wyborczymi zarówno w Europie, jak i w USA.
Mówiąc o tajności głosowania w przypadku głosowania przez internet, obawy są przede wszystkim o to, czy głosy, które zostały oddane w sposób internetowy czy elektroniczny, po jakimś czasie nie zostaną w taki sposób odkodowane, żeby móc odczytać, kto w jaki sposób zagłosował. Dlatego na przykład w Estonii jest system tzw. podwójnej koperty, czyli najpierw zbierają głosy, anonimizują je, a dopiero później dzielą je na poszczególne sposoby oddania głosu – mówi Newserii prezeska Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych.
Jak podaje Newseria, z badania przeprowadzonego przez Centrum Badania Opinii Społecznej wynika, że za tym, żeby istniała możliwość udziału w wyborach przez internet, opowiada się 53 proc. Polaków, natomiast przeciwnych takiemu rozwiązaniu jest 39 proc. Wprowadzenie w Polsce e-votingu popiera sześciu na 10 użytkowników internetu i dwukrotnie mniejszy odsetek, które nie korzystają z sieci.
