Praca na akord
System pracy na akord najczęściej jest stosowany w zakładach pracy, w których w łatwy sposób można ustalić normy pracy. Może być korzystny zarówno dla pracodawcy – wynagradza wyłącznie za wykonaną prace, jak i dla pracownika – tyle ile wyprodukuje, tyle zarobi. Z tego artykułu dowiesz się, co to jest praca na akord, jakie są metody rozliczania akordu i jak pracę na akord regulują przepisy prawa pracy.
Czym jest praca na akord
Praca na akord opiera się na tzw. wynagrodzeniu akordowym. Oznacza to, że wynagrodzenie, jakie otrzymuje pracownik, nie jest stałe w każdym miesiącu ani zależne od wyrobionej normy godzinowej, jak to często bywa w umowach o pracę czy umowach zlecenia. Wynagrodzenie akordowe przede wszystkim zależy od stawki akordowej – czyli kwoty zapłaty za jedną usługę lub produkt wytworzony przez pracownika. Stawka ta mnożona jest przez wszystkie produkty lub usługi wytworzone przez pracownika w okresie podlegającym wynagrodzeniu.
Praca na akord – przepisy prawne
Zasady pracy na akord regulują przepisy prawa pracy i tak jak w przypadku innych sposobów rozliczeń, wszystkie zasady wynagradzania powinny być opisane w umowie. Z pracą na akord ściśle związane jest pojęcie normy pracy. Zgodnie z art. 83 § 1 kp normy pracy stanowią miernik nakładu pracy, jej wydajności i jakości - mogą być stosowane, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy. Ustalając normy pracy, należy wziąć pod uwagę poziom techniki i organizacji pracy. Normy mogą się zmieniać wraz z wprowadzaniem usprawnień technicznych lub organizacyjnych, które mogą wpływać na poziom wydajności pracy. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego akordowy system wynagrodzenia nie może obowiązywać bez wprowadzenia norm pracy. Pracownik przed rozpoczęciem pracy musi zostać powiadomiony o stawce jednostkowej, a także normie, jaką musi wyrobić w przeciągu określonego czasu. W przypadku, gdy wynagrodzenie akordowe zapisane jest w umowie o pracę i pracownik nie wypracował nałożonej na niego normy, to pracodawca zobowiązany jest do wypłacenia mu wynagrodzenia w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy ustalaniu norm pracodawca musi również pamiętać o tym, że w przypadku pracy na akord również obowiązują określone przez kodeks pracy, normy czasu pracy. Norma, do której wyrobienia zobowiązany jest pracownik, musi więc być ustalona zgodnie z rzeczywistymi możliwościami pracownika. W przypadku, gdy pracownik, żeby wykonać normę, zmuszony jest zostawać w pracy dłużej niż wynikałoby to z przepisów o czasie pracy, może należeć mu się wynagrodzenie za godziny nadliczbowe.
Rodzaje rozliczeń akordowych
System wynagrodzenia akordowego jest zróżnicowany i możemy wyróżnić następujące sposoby rozliczania:
Akord prosty – za każdą wykonaną czynność, produkt lub usługę pracodawca płaci zawsze taką samą stawkę. Na przykład pracodawca zobowiązuje się zapłacić 2 zł za każdy worek zebranych ziemniaków. Akord prosty jest najpowszechniej występującym wynagrodzeniem akordowym. Akord progresywny – w tym przypadku stawka akordowa jest zmienna i wzrasta po przekroczeniu pewnego określonego wcześniej progu. System ten w pewien sposób przypomina wynagrodzenia za nadgodziny. Na przykład pracodawca zobowiązuje się zapłacić 25 zł za każdą uszytą koszulę w granicach normy wynoszącej 15 koszul w miesiącu. Powyżej tej normy zobowiązuje się już płacić 30 zł od sztuki. System akordu progresywnego ma na celu maksymalizację wydajności produkcji i premiowanie najbardziej produktywnych pracowników.
Akord degresywny – podobnie jak w przypadku akordu progresywnego, stawka akordowa jest zmienna. Tym razem jednak powyżej określonej normy wynagrodzenie zmniejsza się. Przykład: 50 zł za każdą poskładaną paletę do normy 15 sztuk. Po przekroczeniu normy 35 zł za każdą paletę. Akord degresywny ma na celu ograniczyć podaż produktów firmy. Akord zryczałtowany – w przeciwieństwie do pozostałych metod rozliczania akordowego, określa on należność za wykonanie konkretnej pracy. Wynagrodzenie przysługuje nie za pojedynczy produkt lub usługę, ale za cały zestaw prac. Najczęściej wykorzystywany jest w budownictwie. Przykład: wybudowanie altanki całorocznej. Akord z premią – jak sama nazwa wskazuje, ta metoda rozliczania akordowego polega na dodaniu do wynagrodzenia akordowego (akord prosty) jednorazowej premii. Jest to w pewnym sensie połączenie akordu prostego z akordem progresywnym, przy czym stawka akordowa pozostaje taka sama. W przypadku wyrobienia normy, pracodawca dolicza do wynagrodzenia premię.
