Praca na wysokości i związane z nią obowiązki pracodawcy

Definicja i charakterystyka pracy na wysokościach

Ze względu na jej specyfikę, praca na wysokości znalazła swoje miejsce w odpowiednich aktach prawnych. Definicję oraz zasady wykonywania prac na wysokości znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Praca na wysokości zostaje zdefiniowana w § 105, jako czynność wykonywana na wysokości co najmniej 1 metra nad poziomem ziemi lub podłogi. Dotyczy to wykonywania pracy zarówno na konstrukcjach budowlanych różnego rodzaju, rusztowaniach, stropach, jak i na kominach czy drabinach. Wyjątkiem są sytuacje, gdy praca, niezależnie od wysokości, jest wykonywana na powierzchni, która posiada stałe konstrukcje albo urządzenia zapobiegające upadkowi pracownika lub do co najmniej 1,5 metra wysokości z każdej strony jest osłonięta ścianami. 

Organizacja i wykonywanie pracy musi odbywać się bez zbędnego narażania zdrowia czy życia pracownika. Nie może on wychylać się poza urządzenie, na którym stoi, lub przez balustradę, która musi zostać zainstalowana na wszystkich powierzchniach wzniesionych powyżej 1,0 m nad poziomem terenu czy podłogi. W każdym miejscu, które nie jest przystosowane i przeznaczone do pobytu ludzi, musi zostać zachowana wyjątkowa ostrożność i przestrzegane muszą być szczegółowe przepisy BHP. 

Żeby wykonywać pracę na wysokości, trzeba spełniać określone wymagania. Uznaje się za nie:

• ukończone 18 lat,

• odbycie szkolenia w zakresie bhp i instruktażu stanowiskowego,

• orzeczenie lekarskie świadczące o braku przeciwwskazań do tego typu pracy,

• zagwarantowane środki ochrony indywidualnej,

• zapoznanie się z oceną ryzyka zawodowego w przypadku pracy na wysokości.

Pracownikowi muszą zostać zapewnione jak najlepsze warunki pracy, właśnie ze względu na uznanie pracy na wysokościach za szczególnie niebezpieczną. Wypadki, do których może dojść w pracy, mogą mieć poważne skutki i należy dołożyć wszelkich starań. by im zapobiegać.

Państwowa Inspekcja Pracy wyszczególnia najczęstsze przyczyny, przez które dochodzi do wypadków osób pracujących na wysokości:

• niska świadomość zagrożenia,

• wykonywanie pracy na wysokości bez wcześniejszego zaplanowania robót i przy ich złej koordynacji,

• niedostateczny nadzór nad pracami,

• niedoinformowanie pracowników o potencjalnych zagrożeniach (brak szkoleń czy instrukcji),

• brak sprzętu ochronnego lub jego nieprawidłowe użytkowanie,

• brak odpowiedniego wyposażenia dostosowanego do wykonywania prac na wysokości.

Obowiązki pracodawcy związane z pracą na wysokości

Do najważniejszych obowiązków pracodawcy związanych z pracą na wysokości należą:

• zapewnienie nadzoru nad pracami poprzez wyznaczenie osób bezpośrednio kontrolujących przebieg działań; muszą to być osoby, które posiadają uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych związanych z budownictwem, np. kierownicy budowy lub kierownicy określonych robót,

• zagwarantowanie odbycia instruktażu stanowiskowego; instruktaż powinien uwzględniać imienny podział pracy, kolejność wykonywania zadań oraz wyszczególniać wymagania bhp przy konkretnych czynnościach,

• zapewnienie nieodpłatnych środków ochrony indywidualnej i zbiorowej i poinformowanie o sposobach ich prawidłowego używania; sprzęt dostarczany przez pracodawcę musi być sprawny i odpowiednio dobrany pod występujące warunki i specyfikę wykonywanych robót,

• zabezpieczenie powierzchni, na której odbywa się praca; między innymi przez zamontowanie balustrad z poręczami lub dostarczenie innych skutecznych środków bezpieczeństwa.

Przy tego rodzaju pracy, jaką jest wykonywanie czynności na wysokości, należy wymagać od pracodawcy zapewnienia odpowiednich warunków i dokładnego wypełniania obowiązków na rzecz pracownika, który niejednokrotnie naraża swoje zdrowie czy życie, pracując w niebezpiecznych okolicznościach.