Przedawnienie roszczeń. Kiedy następuje? Jakie są terminy przedawnienia?

Przedawnienie roszczeń. Co to jest przedawnienie? Aspekty prawne

Przedawnienie roszczeń ściśle związane jest, jak już sama nazwa sugeruje, z upływem czasu i jego konsekwencjami dla dłużnika i wierzyciela. Pojęcie przedawnienia występuje zarówno w prawie cywilnym, finansowym, karnym, administracyjnym, a także pojawia się w innych gałęziach materialnego prawa. Przedawnienie roszczeń zakłada, że dłużnik po upływie terminu określonego przez prawo, może uchylić się od wykonania świadczenia na rzecz wierzyciela – czyli po prostu spłaty należnego długu. Jako uzasadnienie dla przedawnienia funkcjonuje oddziaływanie czasu na dowody, które są podstawą w roszczeniach. Termin powiązany jest z upływem czasu, gdyż po upływie lat nie można jednoznacznie ustalić pewnych faktów odnośnie dowodów ze względu między innymi na: śmierci świadków, zaginięcia rzeczy, zniszczenia i podobne sytuacje losowe. Sanacja przedawnienia roszczeń tym samym wpływa na wierzyciela, ponieważ rychłe ryzyko potencjalnej utraty gotówki wskutek przedawnienia mobilizuje go do stanowczego dochodzenia roszczeń.

Przedawnienie roszczeń. Jakie funkcje w prawie pełni przedawnienie?

Do głównych zadań przedawnienia roszczeń należą następujące funkcje i aspekty:

• funkcja społeczna, polega głownie na rozstrzyganiu stanów niepewności a także szkodliwych napięć, które wynikają z rozbieżności między stanem faktycznym a prawnym;

• aspekty bezpieczeństwa, dłużnik nie powinien znajdować się ciągle w stanie zagrożenia sytuacją, że wierzyciel w każdej chwili może zgłosić się z roszczeniami;

• nieskuteczność postępowania, dochodzenie roszczeń po znaczącym czasie, który upłynął, powoduje wiele trudności dowodowych, często nie dających się pokonać;

• można założyć, że wierzyciel nie będzie wyrażał zainteresowania świadczeniami, skoro do tej pory nie wyraził zainteresowania tym faktem.

Przedawnienie roszczeń. Kiedy zaczyna się bieg przedawnienia?

Zasadniczo bieg przedawnienia roszczeń rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się już wymagalne, czyli strony przewidziały, że zobowiązanie powinno już być w owym dniu uregulowane. Zazwyczaj za taki dzień uznawana jest data zwrotu pożyczki. Uwaga! Dzień wykonalności przedawnienia roszczeń może zostać czasami przesunięty do przodu. Do takich sytuacji dochodzi, jeżeli data wykonania świadczeń wypada na sobotę lub niedzielę. Wówczas termin ten przesunięty jest do najbliższego dnia roboczego.

Przedawnienie roszczeń. Czym jest zawieszenie biegu przedawnienia?

Zawieszenie biegu przedawnienia roszczeń tymczasowo zatrzymuje bieg samego przedawnienia roszczeń jako trwającego w czasie procesu. W sytuacji, gdy zostaną ustalone okoliczności, które spowodowały zawieszanie biegu, przedawnienie biegu roszczeń zostaje wznowione, a nowy okres będzie doliczony do starego okresu, który zdążył już upłynąć. Okres przedawnienia roszczeń, w myśl obowiązujących przepisów, może składać się z kilka krótszych okresów, które rozdziela okres zawieszenia. Bieg przedawnień natomiast ulega zawieszaniu w kilku konkretnych przypadkach:

• w sytuacji roszczeń przysługujących dzieciom przeciwko rodzicom, na czas władzy rodzicielskiej,

• w sytuacji roszczeń przysługujących osobom, które nie posiadają zdolności do czynności prawnych przeciwko opiekunom oraz kuratorom, na czas sprawowania faktycznej opieki i kurateli,

• w sytuacji roszczeń przysługujących jednemu z małżonków przeciwko drugiemu, na czas trwania małżeństwa.