Rodzaje działalności gospodarczej w Polsce – zestawienie

Rodzaje działalności gospodarczej w Polsce

Decydując się na założenie własnej firmy, warto najpierw poznać rodzaje działalności gospodarczej. Każda dostępna w Polsce forma prawna działalności różni się między innymi sposobem jej rejestracji, opodatkowaniem, obowiązkami i odpowiedzialnością wspólników. Jednak w pierwszej kolejności powinniśmy zastanowić się, czy będziemy prowadzić naszą działalność samodzielnie, czy we współpracy z innymi. W Polsce można wybierać między następującymi rodzajami działalności gospodarczej:

• jednoosobowa działalność gospodarcza,

• spółka cywilna,

• spółka jawna,

• spółka partnerska,

• spółka komandytowa,

• spółka komandytowo-akcyjna,

• spółka akcyjna,

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Czym różnią się poszczególne rodzaje działalności gospodarczej?

Jeśli podjęliśmy decyzję o tym, że będziemy prowadzić firmę samodzielnie, z powyżej listy rodzajów działalności gospodarczej powinniśmy wybrać jednoosobową działalność gospodarczą. Jest to zdecydowanie najpopularniejsza, a zarazem najprostsza forma prowadzenia firmy. Zalety tej formy prawnej możemy dostrzec już na samym początku, gdyż rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej polega głównie na złożeniu wniosku CEIDG-1. Co więcej, zakładanie jednoosobowej działalności nie wymaga wkładu własnego. Należy jednak pamiętać, że przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za wszelkie zobowiązania firmy.

Jeśli jednak jesteśmy zainteresowani prowadzeniem firmy ze wspólnikami, możemy wybrać spółkę cywilną lub jedną ze spółek osobowych lub kapitałowych:

• do spółek prawa cywilnego zaliczamy spółkę cywilną;

• do spółek osobowych zaliczamy: spółkę jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną;

• do spółek kapitałowych zaliczamy: spółkę akcyjną i z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółka cywilna to rodzaj działalności gospodarczej, który wymaga wspólnika (w postaci osoby fizycznej lub prawnej) oraz zawarcia umowy spółki. Za wszelkie zobowiązania majątkowe odpowiada spółka oraz wspólnicy, którzy samodzielnie rozliczają się z podatku dochodowego. Spółka cywilna jest zazwyczaj zakładana przez przedsiębiorców, którzy prowadzą swoje firmy. Ten rodzaj działalności gospodarczej nie posiada osobowości prawnej i nie jest rejestrowany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jednak wspólnicy zobowiązani są do rejestracji.

Kolejny rodzaj działalności gospodarczej to spółka jawna. Jej założenie również wymaga co najmniej dwóch wspólników, którzy odpowiadają za jej zobowiązania całym swoim majątkiem i samodzielnie rozliczają się z podatku dochodowego. Spółka jawna wymaga zawarcia umowy spółki na piśmie oraz rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Jeśli decydujemy się na spółkę partnerską, powinniśmy pamiętać, że mogą ją założyć wyłącznie osoby fizyczne, które wykonują tzw. wolny zawód. Dotyczy to np. adwokatów, lekarzy, notariuszy, tłumaczy i księgowych. Spółka partnerska również nie płaci podatku dochodowego, co oznacza, że wspólnicy sami rozliczają się z fiskusem. Założenie tej spółki wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego oraz jej rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Spółka komandytowa to kolejny rodzaj działalności gospodarczej, który zaliczamy do spółek osobowych. Na wstępie należy zaznaczyć, że w przypadku tej spółki, co najmniej jeden ze wspólników (tzw. komplementariusz) odpowiada w sposób nieograniczony za zobowiązania spółki, a co najmniej jeden wspólnik (tzw. komandytariusz) ponosi ograniczoną odpowiedzialność. Założenie spółki komandytowej wymaga sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego oraz rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Spółka komandytowo-akcyjna natomiast, jak może sugerować nazwa, stanowi połączenie spółki komandytowej z akcyjną. Za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem i co do zasady nie odpowiada za zobowiązania spółki. Zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej następuje poprzez sporządzenie przez założycieli spółki jej statutu w formie aktu notarialnego, który powinien zostać podpisany przez wszystkich komplementariuszy. Akcjonariusze natomiast muszą wyrazić pisemną zgodę na powstanie spółki. Jej założenie wymaga wpisania do rejestru przedsiębiorców stanowiącego część Krajowego Rejestru Sądowego. Tutaj po raz pierwszy mamy do czynienia z rodzajem działalności gospodarczej, której założenie wymaga wniesienia kapitału zakładowego w wysokości 50 tysięcy zł.

Teraz krótko opiszemy spółki kapitałowe. W przypadku spółki akcyjnej w pierwszej kolejności należy wskazać na obowiązek wniesienia znacznego kapitału zakładowego w wysokości aż 100 tysięcy zł. Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki. Spółka akcyjna jest odpowiednia dla przedsiębiorców, którzy planują wejść na giełdę. Jej założenie wymaga, oprócz pokaźnego kapitału zakładowego, sporządzenia pisemnej umowy spółki w formie aktu notarialnego, ustanowienia zarządu i rady nadzorczej oraz dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Założycielem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być jedna lub więcej osób fizycznych lub prawnych bądź jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa w ograniczonym zakresie. Założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga wniesienia kapitału zakładowego w wysokości 5 tysięcy zł, sporządzenia pisemnej umowy spółki w formie aktu notarialnego oraz dokonania wpisu spółki do Krajowego Rejestru Sądowego.

Rodzaje działalności gospodarczej – podsumowanie

Jak sami widzimy, poszczególne rodzaje działalności gospodarczej, które opisaliśmy wyżej, różnią się między sobą na wiele sposobów. Niektóre formy prawne wymagają kapitału zakładowego i nieco skomplikowanej procedury rejestracyjnej, natomiast inne ograniczają się do złożenia wniosku CEIDG-1. Zmienia się również odpowiedzialność majątkowa wspólników. Dlatego nie powinniśmy zakładać firmy bez zapoznania się z powyższymi informacjami i dokładną analizą każdej formy prawnej.