Rozwiązanie i wygaśnięcie umowy o pracę – różnice i konsekwencje
Często powyższe pojęcia stosowane są zamiennie, co wskazuje na braki w znajomości tematu u osób wypowiadających się w ten sposób. Kodeks pracy jasno wskazuje różnice pomiędzy jednym rozwiązaniem a drugim. Czym się różnią i co powinno się o nich wiedzieć?
Żeby zrozumieć różnice pomiędzy rozwiązaniem a wygaśnięciem umowy o pracę, przyczynami, różnicami i konsekwencjami, należy poznać właściwie te pojęcia, wówczas porównanie obu sytuacji nie będzie stanowiło żadnego problemu i unikniemy ryzyka popełnienia gafy językowej na tym polu.
Wygaśnięcie umowy o pracę
Ta forma zakończenia współpracy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą ma swoje umocowanie w kodeksie pracy kolejno w artykułach, 631, 632 oraz artykule 66. Artykuły te kolejno stanowią:
Art.631 [wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracownika]
§ 1. Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa.
§ 2. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.
§ 1. Z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, z zastrzeżeniem 3-11.
§ 2. Pracownikowi, którego umowa o pracę wygasła z przyczyn określonych w § 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Artykuł 632 w sposób szczegółowy (w 12 paragrafach) wyjaśnia następstwa wygaśnięcia umowy wskutek śmierci pracodawcy, nie sposób jednak cytować go w całości.
Art. 66. [Wygaśnięcie umowy z powodu tymczasowego aresztowania]
§ 1. Umowa o pracę wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej bez wypowiedzenia umowę o pracę z winy pracownika.
§ 2. Pracodawca, pomimo wygaśnięcia umowy o pracę z powodu tymczasowego aresztowania, jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający, a pracownik zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia. Przepisy art. 48 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Przepisów § 2 nie stosuje się w przypadku, gdy postępowanie karne umorzono z powodu przedawnienia albo amnestii, a także w razie warunkowego umorzenia postępowania.
Jak widać, wygaśnięcie umowy o pracę ma zastosowanie w pewnym sensie bez udziału pracownika, a raczej niekoniecznie wymagana jest jego czynna wola w tym, aby umowa wygasła. Wygaśnięcie niesie też za sobą pewne konkretne konsekwencje (zwłaszcza w przypadkach opisanych w artykułach 631i 632)
Rozwiązanie umowy o pracę
Rozwiązanie umowy o pracę również regulowane jest przez kodeks pracy, a dokładniej rzecz ujmując przez artykuł 30 kodeksu pracy, który w paragrafie pierwszym stanowi:
§ 1. Umowa o pracę rozwiązuje się:
1) na mocy porozumienia stron;
2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);
4) z upływem czasu, na który była zawarta.
5) (uchylony)
Kolejne paragrafy precyzują kwestie formalne związane z rozwiązaniem umowy, takie jak okres wypowiedzenia, konieczność zachowania pisemnej formy oraz w określonych przypadkach informacje takie jak uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę oraz pouczenie o możliwości odwołania się do sądu pracy.
Rozwiązanie i wygaśnięcie umowy o pracę – podsumowanie
Jak łatwo zauważyć, terminów tych nie powinno się stosować zamiennie, ponieważ ich definicje, konsekwencje jak i tryb, w jakim dochodzi do ich zaistnienia, są diametralnie różne. O ile w przypadku wygaśnięcia umowy o pracę (ze względu na okoliczności), ciężko mówić o jakikolwiek dobrowolnym czy umyślnym działaniu ze strony pracownika czy pracodawcy mającym na celu doprowadzenie do tego, tak w przypadku rozwiązania umowy o pracę oświadczenie woli jest warunkiem koniecznym, bez którego do rozwiązania umowy po prostu nie dojdzie.
Gwoli wyjaśnienia – oświadczenie woli, to zachowanie osoby, która tę wolę wyraża, mające odpowiednią formę (np. pisemną) oraz zmierzające do wywołania określonych konsekwencji, co w przypadku umowy o pracę oznacza zakończenie jej ważności. Oświadczenie woli często bywa mylone z oświadczeniem wiedzy, lecz celem tego drugiego nie jest wywołanie skutków prawnych, a tylko podanie określonej informacji.
Bibliografia
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-rozwiazanie-i-wygasniecie-umowy-o-prace-czym-sie-roznia
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-pracy-16789274/art-30
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-pracy-16789274/dz-7
https://mikroporady.pl/instrukcje-i-regulaminy/instrukcje/wybor-sposobu-rozwiazywania-umowy-o-prace
