Ryczałt czy VAT - który rodzaj opodatkowania wybrać?
Rozpoczynające swoją działalność gospodarczą osoby zmuszone są skonfrontowania się z szeregiem dotychczas nieznanych sobie pojęć. O ile na płaszczyźnie branży, w której taka osoba zamierza działać, wiele takich kwestii się nie powinno pojawić, to na płaszczyźnie podatkowej na pewno pojawi się wiele nowych zagadnień, które na początku nie będą do końca jasne.
Warto jest więc dokształcić się w tej dziedzinie, ponieważ początkujący przedsiębiorcy często mają problem z rozróżnieniem podatków, które w praktyce nawet nie dotyczą tych samych kwestii. Dobrym tego przykładem jest fakt, że osoby rozpoczynające działalność często wpisują w Internet frazę: „Ryczałt czy VAT – który rodzaj opodatkowania wybrać”, a przecież podatki te nie wykluczają się wzajemnie i odprowadzane są z innych powodów. Na czym polega więc różnica między nimi?
Ryczałt – definicja
Ryczałt jest jedną z podstawowych form opodatkowania podatkiem dochodowym. Choć jest rodzajem podatku dochodowego, podstawą opodatkowania w jego przypadku jest przychód, a nie dochód. Oznacza to, że ostateczna wysokość podatku nie jest regulowana przez ujęcie kosztów uzyskania przychodów. Jest ona za to obliczana na podstawie wcześniej ustalonej stawki procentowej, którą przemnaża się przez uzyskany przychód.
Zasady dotyczące tego, kto może wykorzystywać ryczałt jako formę podatku dochodowego, są bardzo ogólne. Przy pomocy tego podatku mogą rozliczać się osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, osoby, które uzyskują przychody za pomocą umowy najmu, podnajmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, a także osoby duchowne, których roczny przychód nie przekracza 2 000 000 euro. Precyzyjniej zostały ujęte natomiast rodzaje działalności, które kategorycznie nie mogą korzystać z ryczałtu jako formy opodatkowania. Tyczy się to aptek, lombardów, kantorów, sklepów z częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych oraz producentów wyrobów, na który nałożony jest podatek akcyzowy, a także działalności zajmujących się handlem wartościami dewizowymi.
Wyżej ustalono, że ryczałtu nie oblicza się na podstawie wzorów związanych z dochodem oraz kosztami uzyskania przychodu, a jedynie przy pomocy stawki procentowej odliczanej od przychodów. Jak duże są więc te stawki? Jest ich kilka i dotyczą one poszczególnych, sprecyzowanych rodzajów działalności. 20% wynosi stawka od przychodów osiąganych w ramach wykonywania zawodów wolnych. 17% wynosi stawka od przychodów ze świadczeń usług niematerialnych. 12,5% wynosi stawka od przychodów działalności uzyskujących je na mocy umowy najmu, podnajmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. 8,5% wynosi stawka od przychodów z działalności usługowej. 5,5% wynosi stawka od przychodów z działalności wytwórczej. 3% wynosi stawka od przychodów z działalności w zakresie handlu. 2% wynosi stawka od przychodów ze sprzedaży produktów roślinnych lub zwierzęcych, które zostały przetworzone w sposób nieprzemysłowy.
Podatek VAT – definicja
Podatek VAT, nazywany również podatkiem od towarów i usług lub podatkiem od wartości dodanej, jest z kolei zobowiązaniem pobieranym na każdym etapie obrotu towarów lub usług. Obowiązek jego odprowadzania spoczywa na przedsiębiorcy, ale w praktyce opłatę tego podatku uiszcza klient, gdyż jest on zawarty w cenie usługi lub sprzedawanego towaru. Nie jest to więc forma podatku dochodowego, ponieważ w przypadku VAT-u podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży towaru lub wykonania usługi. Wysokość tego podatku również obliczana jest w oparciu o stawkę. Podstawowa stawka VAT, obowiązująca znaczną część podatników VAT, wynosi 23%. W niektórych przypadkach stosuje się także obniżone stawki. Mogą one wynosić 8% w przypadku działalności zajmujących się usługami gastronomicznymi lub budowlano-remontowymi albo 5% w przypadku działalność zajmujących się sprzedażą produktów rolnych, inwentarza żywego lub książek i czasopism.
Przedsiębiorca może też ubiegać się o zwolnienie z podatku VAT. Przysługuje mu ono, jeśli obroty wykonywane przez jego działalność nie przekraczają 200 000 zł lub jeśli prowadzona działalność świadczy usługi: pocztowe, medyczne, edukacyjne w przypadku nauczania języków obcych, ubezpieczeniowe czy takie, które dotyczą wynajmu lub dzierżawy na cele mieszkaniowe.
Ryczałt czy VAT – podsumowanie
Jak widać z powyższych definicji, nie ma możliwości wyboru między ryczałtem a VAT-em. Są to dwa niezależne od siebie podatki, które w zależności od prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności i jej rodzaju mogą go obowiązywać lub nie. Mogą się bowiem zdarzyć takie działalności, które nie będą rozliczać się za pomocą ryczałtu i będą również zwolnione z podatku VAT, jak i takie, które nie tylko będą musiały odprowadzać VAT, ale i zobligują się do rozliczania na zasadzie ryczałtu. Należy więc na koniec podkreślić jeszcze raz, że nie są to pojęcia wykluczające się, pomiędzy którymi należy dokonać wyboru.
