Spółka z o.o. a odpowiedzialność jej zarządu
Spółka jest drugą najbardziej popularną w Polsce formą prawną prowadzenia działalności, a spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – najczęściej wybieraną formą ze wszystkich rodzajów spółek. Ten typ działalności jest dogodny dla wspólników, chcących ograniczyć swoje ryzyko finansowe i możliwość poniesienia strat, a także dla osób, które chcą zachowywać bezpośredni nadzór nad prowadzeniem spraw spółki.
Charakterystyczne cechy spółki z o.o.
Spółka inaczej określana jest jako kapitałowa spółka handlowa, która ma osobowość prawną. Zakładana jest przez osoby fizyczne lub osoby prawne niezależnie od obywatelstwa i miejsca, w którym znajduje się ich siedziba, a ilość wspólników jest nieograniczona. Cel założenia spółki jest dowolny, o ile mieści się w granicach prawa, a samo jej zawiązanie wymaga kapitału w wysokości 5 000 zł.
Sprawy spółki prowadzone oraz reprezentowane są przez zarząd spółki, który jest powoływany i odwoływany na drodze zgromadzenia wspólników. Każda spółka w swojej umowie może stanowić o różnych uregulowaniach dotyczących sposobu powoływania członków zarządu.
Cywilna odpowiedzialność zarządu spółki
Wspólnicy spółki są odrębnym podmiotem prawa niż sama spółka z o.o., co mówi nam o tym, że zobowiązania spółki nie przechodzą na samych wspólników. Spółka posiada własny majątek, którym w razie konieczności i wystąpienia roszczeń samodzielnie odpowiada finansowo. Jednak Kodeks spółek handlowych określa także sytuację, gdy sam majątek spółki jest niewystarczający do opłacenia roszczeń finansowych. Artykuł 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych stanowi:
„Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania”.
W praktyce zapis ten oznacza, że gdy nastąpi taka konieczność, każdy ze wspólników będzie musiał ponieść równomierne koszty i spłacić zobowiązania nałożone na spółkę. Wierzyciele spółek odnoszą się do powyższego zapisu, by odzyskać swoją należność. Odpowiedzialność ponoszą wtedy wszyscy wspólnicy, którzy wchodzili w skład zarządu od momentu powstania zobowiązania finansowego na rzecz osoby trzeciej.
Wyjątkiem, przy którym wspólnik nie jest pociągnięty do odpowiedzialności, jest sytuacja, gdy spółka ogłosiła upadłość, jest w trakcie likwidacji lub wydane zostało postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Jednak zgłoszenie wniosku o upadłość lub likwidację musiało odbyć się w odpowiednim czasie. Dokładne regulacje od uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności określa Art. 299 § 2 Kodeksu spółek handlowych, który wykazuje trzy przesłanki:
we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu,
niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy,
pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Zdarzają się sytuacje, gdy na szkodę spółki działał sam wspólnik i członek zarządu. W regulacjach prawnych określono, że gdy wyrządzają spółce szkodę swoimi zachowaniami, które są sprzeczne z prawem i umyślne - muszą ponieść konsekwencje i wyrządzone szkody naprawić. Wtedy odpowiedzialność z zarządu przechodzi na konkretnego wspólnika lub kilku wspólników, którzy muszą solidarnie ponieść odpowiedzialność, między innymi finansową. W celu przeniesienia odpowiedzialności w ten sposób spółka jako osobny podmiot prawa musi wytoczyć powództwo w sprawie wyrządzonego szkodliwego czynu.
Odpowiedzialność karna
Zarząd spółki z o.o. może odpowiadać karnie z tytułu niedopełnienia obowiązku, który na nim ciążył lub wskutek nadużycia posiadanych uprawnień, gdy przez swoje działania wyrządził szkodę spółce. Karna odpowiedzialność ciąży także na zarządzie, gdy spółka jest dłużnikiem kilku wierzycieli, a którykolwiek z nich w sposób lekkomyślny doprowadza do jej upadłości lub niewypłacalności lub umyślnie stworzył jednostkę prawną, przeniósł na nią składniki swojego majątku i tym samym udaremnia zaspokojenie należności.
