Zakaz handlu w niedzielę – kiedy są niedziele handlowe?

Dlaczego wprowadzono zakaz handlu w niedzielę?

Pierwsze regulacje dotyczące działalności sklepów w wybrane dni pojawiły się już w 2007 r., gdy zdecydowano o zakazie handlu w niektóre święta, np. Wszystkich Świętych. Niedziele jednak, o ile nie były świętami, pozostawały dniami handlowymi. Z czasem doszło do dyskusji na temat zakazu handlu w niedziele, za którym według zwolenników stała troska o dobro rodziny i polityka prochrześcijańska. Jako zaletę wskazywano również możliwą poprawę kondycji małych sklepów, które prowadzone przez właścicieli mogłyby funkcjonować w niedzielę. W Europie wiele jest państw, które ograniczyły możliwość handlu w niedzielę, jednak niektóre, jak np. Węgry, szybko z takiego zakazu się wycofały, na skutek wyników obserwacji bieżącej wskaźników dotyczących zatrudnienia oraz upadłości niektórych sklepów. Przedsiębiorcy wskazują na istotną zależność między handlem a innymi sektorami, takimi jak transport czy produkcja, co w konsekwencji przekłada się na spadek zatrudnienia i obrotów nie tylko w sektorze handlowym. Również sytuacja drobnych handlarzy – według przedsiębiorców i badań – nie uległa polepszeniu. Sklepy wielkopowierzchniowe poradziły sobie z zakazem, wprowadzając sobotnie promocje zachęcające do zakupów lub wydłużając godziny otwarcia sklepów, co nie wpłynęło korzystnie na małe sklepy.

Od kiedy obowiązuje zakaz handlu w niedziele? Jakie są niedziele handlowe?

Ustawa wprowadzająca zakaz handlu weszła w życie w 2018 roku, jednak początkowo w kształcie pozwalającym na handel w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca, a także jedną niedzielę przed Wielkanocą i dwie niedziele przed Bożym Narodzeniem. W 2019 roku wprowadzono zmiany zezwalające na handel jedynie w ostatnią niedzielę każdego miesiąca oraz w niedzielę przed Wielkanocą i dwie przed Bożym Narodzeniem. Już w roku 2020 handel jest możliwy jedynie w ostatnią niedzielę stycznia, kwietnia, czerwca oraz sierpnia, a także – jak to miało miejsce w poprzednich dwóch latach – przed świętami.

Kogo dotyczy zakaz handlu w niedziele? Jakie są wyjątki od zakazu handlu?

Zakaz obejmuje zarówno handel, jak i wykonywanie czynności związanych z handlem oraz powierzanie osobom zatrudnionym zadań dotyczących handlu lub czynności z nim związanych. Ustawa przewiduje też skrócenie godzin pracy w dniu 24 grudnia oraz w sobotę przed Wielkanocą do godziny 14. Po tej porze handel i związane z nim czynności są niedozwolone. Jednak, co z pewnością może cieszyć wielu przedsiębiorców, istnieje aż ponad trzydzieści wyjątków od ustawowo wprowadzonego zakazu. Nie dotyczy on m.in.: aptek, stacji paliw płynnych, sklepów internetowych, stref wolnocłowych, kwiaciarni, placówek handlowych zorganizowanych na potrzeby festynów czy innych imprez okolicznościowych, placówek, w których działalność polega głównie na sprzedaży biletów komunikacji, prasy, wyrobów tytoniowych czy sklepów z pamiątkami.

Kary przewidziane za złamanie zakazu handlu

Za złamanie zakazu handlu ustawowo przewidziane są kary od 1 000 do 100 000 zł. Takie same kary obowiązują w przypadku złamania zakazu dotyczącego handlu do godziny 14 w dniu 24 grudnia oraz w dniu poprzedzającym Wielkanoc. Kary nakładane są przez Inspekcję Pracy.

Właściciele dużych galerii handlowych, mimo wprowadzenia zakazu, nie mogą narzekać, gdyż w niedziele bez handlu świetnie funkcjonują strefy gastronomiczne oraz kina. Wskazuje się jednak na przekierowanie części dotychczasowych zakupów konsumentów do Internetu. Wciąż jednak duża część społeczeństwa opowiada się za możliwością handlu w niedzielę, jeśli nie w każdą, to przynajmniej w dwie niedziele w miesiącu, tak jak wyglądało to w roku 2018, gdy ustawa weszła w życie.