Zasiłek chorobowy i wynagrodzenie chorobowe. Kto ma do niego prawo? Zasady wypłaty. Także na zleceniu. Wiemy jak i ile

Zasiłek chorobowy dla osób na umowach o pracę

Zasiłek chorobowy oraz wynagrodzenie chorobowe dla osób na umowach o pracę przysługuje od pierwszego dnia choroby. Jest ono wypłacane na podstawie zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego chorobę. Od kilku lat dzięki postępującej cyfryzacji nie musimy zaprzątać sobie głowy dokumentami, podaniami i wnioskami. Dzięki platformie ZUS-u podczas wizyty lekarskiej odpowiedni dokument jest przez lekarza od razu wysyłany do naszego pracodawcy. Przez pierwsze 33 dni naszej choroby (lub 14 po ukończeniu 50 r.ż.) wypłacane jest wynagrodzenie chorobowe, czyli płaci nam pracodawca. Gdy nasz okres niezdolności do pracy przeciąga się, automatycznie otrzymujemy prawo do wypłacanego z kasy ZUS-u zasiłku chorobowego. Są pewne wyjątki. Jeżeli wypadek, w wyniku którego utraciliśmy zdolność do pracy przydarzył się w pracy lub w drodze do niej, to od pierwszego dnia pieniądze otrzymujemy z ZUS-u. Uwaga! Zasiłek chorobowy przysługuje dopiero po okresie wyczekiwania. Co to oznacza? Karencja w tym przypadku to 30 dni podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Najprościej mówiąc: musimy przepracować miesiąc by mieć prawo do zasiłku chorobowego. Nieistotne jest to czy okres ten będzie miał miejsce u jednego, czy wielu pracodawców. Jeżeli rozpoczęliśmy nową pracę i chcemy iść na chorobowe przed upływem 30 dni od rozpoczęcia zatrudnienia, możemy to jak najbardziej uczynić. Należy jednak pamiętać o warunkach: między ustaniem poprzedniego ubezpieczenia, a rozpoczęciem nowego można mieć maksymalnie 30 dni przerwy, chyba, że przebywaliśmy na urlopie wychowawczym lub odbywaliśmy czynną służbę wojskową.

Na wynagrodzeniu chorobowym oraz zasiłku chorobowym możemy przebywać łącznie przez 182 dni lub – w przypadku gruźlicy oraz ciąży – 270 dni. Okres ten jest liczony jako nieprzerwana niezdolność do pracy, nawet jeżeli wynika z różnych przyczyn. Aby otrzymać ponownie prawo do zasiłku należy odnotować co najmniej 60-dniowy okres „przerwy od choroby”. Inaczej sprawy się mają, jeżeli do niezdolności do pracy dochodzi na przełomie roku kalendarzowego. Tutaj wypłata nowego zasiłku następuje dopiero po przerwie od zakończenia się okresu trwania poprzedniego zwolnienia lekarskiego, ale wynosi ona tylko jeden dzień. Przykład: Pan Jan otrzymał zwolnienie lekarskie od 10 grudnia do 8 stycznia. Przez cały ten okres przysługuje mu wynagrodzenie, a następnie zasiłek chorobowy. Jeżeli 9 stycznia powróci do pracy, ale 10 stycznia przedstawi kolejne zwolnienie lekarskie nabędzie najpierw prawo do wypłaty wynagrodzenia chorobowego, a następnie kolejnego zasiłku chorobowego.

Zasiłek chorobowy po wygaśnięciu umowy o pracę

Z zasady zasiłek chorobowy przysługuje w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego, czyli po prostu gdy jesteśmy zatrudnieni w ramach umowy o pracę. Są jednak dwa wyjątki. Po pierwsze, gdy jesteśmy niezdolni do pracy nieprzerwanie przez 30 dni, a prawo do ubezpieczenia utraciliśmy w ciągu ostatnich 14 dni. Drugi wyjątek pojawia się, jeżeli zachorowaliśmy na chorobę, której okres inkubacji wynosi co najmniej 14 dni – wówczas prawo do zasiłku przysługuje nam nawet do 3 miesięcy od utraty ubezpieczenia.

Kiedy nie dostanę zasiłku chorobowego?

Ustawodawca przewidział kilka sytuacji, gdy chorobowe nie przysługuje. Po pierwsze są to sytuacje, gdy na podstawie przepisów szczególnych przysługuje inne wynagrodzenie, po drugie z zasiłku nie mogą korzystać osoby na urlopach macierzyńskich oraz bezpłatnych. Osoby tymczasowo aresztowane lub odbywające karę pozbawienia wolności również nie mają prawa do pieniędzy z tytułu chorobowego. Warto także wziąć pod uwagę, że ZUS nie zapłaci za chorobę, która powstała w wyniku przestępstwa stwierdzonego przez sąd, a także pod wpływem nadużycia alkoholu (przez pierwsze 5 dni choroby). Ponadto ZUS ma prawo do kontrolowania zwolnień oraz osób przebywających na nich. Pieniądze mogą zostać cofnięte, jeżeli w wyniku inspekcji zostanie stwierdzone, że zwolnienie lekarskie zostało sfałszowane, a także gdy urzędnicy odkryją, że podczas zwolnienia lekarskiego nie podlegaliśmy rekonwalescencji, ale np. mieliśmy inną pracę, byliśmy na wakacjach lub remontowaliśmy mieszkanie.

Należy również mieć na uwadze, że ZUS może w każdej chwili poddać w wątpliwość naszą chorobę. Wówczas zostaniemy zaproszeni na badanie lekarskie, które wykona lekarz-orzecznik.

Ponadto prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu okresu ubezpieczenia pozbawione są osoby, które posiadają lub wraz z zakończeniem umowy o pracę nabywają prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Pieniędzy nie zobaczą wszyscy, którzy wezmą zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek lub świadczenie przedemerytalne, a także rodzicielskie świadczenie uzupełniające. Uwaga! Zasiłek nie należy się, jeżeli nasze ubezpieczenie wygasło po wybraniu limitu (182 lub 270 dni) zasiłku lub nie przepracowaliśmy wymaganego okresu (30 dni).

Wysokość zasiłku chorobowego – ile wynosi chorobowe?

Wysokość zasiłku chorobowego (oraz wynagrodzenia chorobowego) została określona w przepisach. Ustawodawca przewidział 3 progi zasiłku. Są one takie same dla zasiłku dla osób na umowie o pracę, jak i dla osób na umowach cywilno-prawnych, nad których losem pochylamy się w dalszej części artykułu. Ile wynosi zatem chorobowe? Dokładna kwota zależna jest od naszych zarobków, jednak łatwo to policzyć, ponieważ przepisy dokładnie określają wysokość przelewów jako procent podstawowego wynagrodzenia. I tak: podstawowy zasiłek to 80 proc. naszej wypłaty. Jeżeli jednak jesteśmy niezdolni do pracy i przebywamy w szpitalu, na nasze konta trafi tylko 70 proc. wynagrodzenia. Inaczej sprawa wygląda, gdy jesteśmy hospitalizowani wskutek wypadku, który miał miejsce w pracy lub w drodze do niej, poddaliśmy się niezbędnym badaniom dla dawców komórek, tkanek i narządów albo przebywamy w szpitalu i jesteśmy w ciąży – w takich przypadkach zasiłek chorobowy to 100 proc. wynagrodzenia podstawowego.