Zaskakująca decyzja ZUS: Ruszyły lawinowe kontrole kobiet w ciąży. Efekty są niepokojące

ZUS masowo kontroluje pracowników na zwolnieniu lekarskim

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ubezpieczeni wykonujący pracę zarobkową w okresie orzeczonej przez lekarza niezdolności do pracy, lub wykorzystujący zwolnienia lekarskie od pracy w sposób, który jest niezgodny z jego celem, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Dotyczy to również kobiet w ciąży, które otrzymują L4 z kodem "B". 

Jak wynika z informacji statystycznej o wynikach kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, przekazanej przez ZUS, w okresie od stycznia do grudnia 2023 roku, łącznie przeprowadzono 461,2 tys. L4 wystawionych przez lekarzy. Znamy udział kontroli kobiet w ciąży w całej tej liczbie: z zestawieni z poprzednimi latami wynika, że 2023 r. upłynął na wzmożonych kontrolach ciężarnych. 

To nie wszystko, bo ogólna wzrostowa passa trwa, sam 2024 r. też zamknięto większą liczbą kontroli L4 - urzędnicy przeprowadzili ich aż 486,4 tys.. Należy się spodziewać, że i udział ciężarnych odpowiednio wzrósł.

Wojsko wyprzedaje sprzęt. Dwa przetargi zrobią furorę: auta osobowe za 800 PLN Czytaj dalej Bolt założył nową firmę. Do spółki wzięli "kolegę" z branży – wiadomo, czym się zajmą Czytaj dalej

ZUS wziął pod lupę zwolnienia lekarskie kobiet w ciąży. Rośnie liczba odebranych zasiłków

Dane przekazane portalowi Interia Biznes wskazują, że częstotliwość oraz rezultaty przeprowadzanych kontroli zwolnień lekarskich kobiet w ciąży zmieniały się dosyć dynamicznie. Stosunkowo niewiele było ich w 2021 roku, a więc w szczycie pandemii. Widoczny jest jednak 300-procentowy wzrost odebranych zasiłków zawodowych w tej grupie, co stanowi najwyższy wynik od początku pandemii.

• 2020 rok - 3658 kontroli k. w ciąży - 151 odebranych zasiłków (4,12 proc.)
• 2021 rok - 909 kontroli - 62 odebranych zasiłków (6,82 proc.)
• 2022 rok - 4164 kontrole - 142 odebranych zasiłków (3,41 proc.)
• 2023 rok - 4831 kontroli - 546 odebranych zasiłków (11,3 proc.).

Warto tutaj zaznaczyć, że w roku 2020 i 2021 odbyło się znacznie mniej kontroli, ze względu na panującą wówczas pandemię Covid-19 i ograniczone działanie większości instytucji. Znaczny wzrost wynika między innymi z powrotu do rzetelnego realizowania obowiązków służbowych, oraz rygor utrzymywany w urzędach.

ZUS wprowadził skuteczniejsze narzędzia analityczne, umożliwiające bardziej precyzyjne typowanie przypadków wymagających kontroli. Zaawansowane algorytmy pozwalają dokładniej analizować historię zwolnień lekarskich, ich długość, częstotliwość oraz powiązania z różnymi grupami zawodowymi. W rezultacie ZUS może skoncentrować swoje działania na sytuacjach budzących największe wątpliwości - mówi Interii Biznes Irena Gwiazda, ekspertka prawa pracy serwisu Jedna z mam.

Za co najczęściej ZUS odbiera prawa do zasiłku chorobowego? Warto wiedzieć, że w pewnych okolicznościach Zakład będzie musiał zwrócić pełną kwotę wstrzymanych zasiłków.

Zobacz też: Skarbówka zmienia zasady kontroli. Polacy będą płacić więcej

Kobiety w ciąży pod lupą ZUS. Urzędnicy są czujni - na to zwrócą uwagę

Wzmożone kontrole przeprowadzane przez ZUS niepokoją zatrudnione kobiety w ciąży, oraz te, które dopiero planują posiadanie potomstwa. 

Kobiety zgłaszające się do ubezpieczenia krótko przed przewidywaną absencją, często na bardzo wysokich podstawach wymiaru składek, mogą wzbudzać wątpliwości ZUS-u. W przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych nagłe podniesienie podstawy składek tuż przed złożeniem wniosku o świadczenie bywa traktowane jako próba nadużycia. Takie działania, choć dotyczą mniejszości ubezpieczonych, są przedmiotem intensywnego monitoringu i mają istotny wpływ na statystyki odebranych zasiłków - wyjaśnia Irena Gwiazda

Powodów do niepokoju nie mają osoby korzystają z L4 w dozwolonych granicach ustalonych przez obowiązujące regulacje. ZUS podkreśla, że przepisy prawa ustalają dwie zasadnicze przesłanki powodujące utratę prawa do zasiłku chorobowego. Jest to wykonywanie pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy, oraz wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia. 

A zatem przy ocenie, czy ubezpieczonemu za okres orzeczonej niezdolności do pracy przysługuje zasiłek chorobowy, bierze się pod uwagę obydwa aspekty. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w razie stwierdzenia choćby jednej z wymienionych okoliczności - mówi Interii Biznes rzecznik ZUS Wojciech Dąbrówka. 

Wciąż jednak wiele kontroli kończy się potwierdzeniem podleganiu ubezpieczeniom społecznym. Wtedy ZUS powinien zwrócić pełną kwotę wstrzymanych zasiłków. Podczas procedur związanych z kontrolą, dowodem na potwierdzenie prawdziwości zatrudnienia powinna być przede wszystkim umowa o pracę oraz akta pracownicze u pracodawcy. 

Co więcej, rzecznik ZUS-u podkreślał, że inspektor przeprowadzający kontrolę ma prawo wezwać i dokonać przesłuchania świadków, samego płatnika składek, oraz ubezpieczonego, jeżeli z powodu braku lub po wyczerpaniu innych środków dowodowych, nadal pozostały niewyjaśnione okoliczności, które mają znaczenie dla postępowania kontrolnego. 

 ZUS obowiązany jest wypłacać zasiłki na bieżąco po stwierdzeniu uprawnienia jednak nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku. Jeżeli ZUS w terminie, o którym mowa powyżej nie wypłaci tego świadczenia z przyczyn leżących po stronie ZUS, jest zobowiązany do wypłaty odsetek z tytułu opóźnienia wypłaty - tłumaczył Wojciech Dąbrówka.