Zgubne skutki wzruszających historii. Każdy może stać się ofiarą podstępu
Co trzeci Polak spotkał się w ciągu ostatnich 12 miesięcy z próbą wyłudzenia danych przez internet lub telefon. Część osób padła ofiarą oszustwa i straciła pieniądze. Wśród atakujących powtarza się wiele schematów, a jednym z nich jest manipulacja za pomocą wzruszających historii. Komentarza na ten temat udzielił dla BiznesInfo st. asp. Jerzy Ossoliński z Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie.
Polacy na celowniku oszustów
Prawie 40 proc. Polaków spotkało się przez ostatnie miesiące z próbami wyłudzenia danych. Niemal 15 proc. z takich ataków zakończył się sukcesem cyberprzestępcy. Te niepokojące dane są wynikiem analizy przeprowadzonej przez ChronPESEL i Krajowy Rejestr Długów. W badaniu „Wiedza na temat bezpieczeństwa ochrony danych osobowych w Polsce” wyczytać możemy również, że aż 25 proc. Polaków słyszała, że takiej sytuacji doświadczył ktoś z rodziny lub znajomych, a prawie 14 proc. spośród tych osób dała się nabrać na nieuczciwe praktyki cyberprzestępców. 22 proc. ankietowanych nie ma pewności, czy ich dane nie trafiły w jakiś sposób do przestępców. W grę wchodzi np. rozmowa z oszustami przez telefon albo przez komunikatory internetowe.
Znane są przypadki oszustw poprzez podszywanie się pod pracowników banku, policjantów, maklerów, sprzedawców. W sieci można natknąć się także na z pozoru zwyczajnie wyglądające komentarze lub wpisy dotyczące problemów ze zdrowiem czy finansami, które w rzeczywistości prowadzą wprost do pułapki. Popularnym zabiegiem przestępców w każdym z tych przypadków jest manipulacja emocjonalna. Stosują psychologiczne gry, które wmanewrowują ludzi w paskudne sytuacje. Takie niepozornie wyglądające działania, to często ataki za pomocą opowiadania wzruszających historii.
Wpływanie na emocje
Wśród atakujących, którzy posługują się sposobem na „grę na emocjach”, popularne jest wykorzystywanie botów, które np. na Facebooku pod wieloma komentarzami i wpisami publikują dokładnie tę samą treść. Cyberprzestępcy przygotowują ckliwą historię o problemach zdrowotnych lub finansowych, albo tylko komplementują ofiarę i namawiają do rozwijania znajomości. Gdy zaskarbią sobie zaufanie ofiary, manipulują nią, wyłudzając dane, jak i pokaźne kwoty. Za cel często obierają sobie osoby starsze oraz samotne. Z tego typu praktykami można spotkać się wszędzie, nie tylko w sieci, warto więc mieć na uwadze, że miłe słowa lub wzruszająca opowieść niekoniecznie muszą być prawdziwe.
Fot. Przykładowe komentarze oszustów (lub zaprogramowanych przez nich botów) na Facebooku.
Dostałeś takiego maila? Za żadne skarby nie klikaj w link
Jak widać na przedstawionym wyżej przykładzie, obcy zaczepiają w komentarzach i wpisach osoby korzystające z Facebooka. Niektórzy przestępcy od razu podają adres mailowy albo dane do wpłat, inni namawiają na dodanie się do znajomych i przejście na rozmowę prywatną. Przedstawiliśmy przykładowe screeny z Facebooka Wojewódzkiej Komendzie Policji w Rzeszowie. Sprawę skomentował starszy aspirant Jerzy Ossoliński, który zwraca uwagę, aby być ostrożnym i najlepiej urwać kontakt.
- Informacje przesyłane z nieznanych źródeł, od osób, których nie znamy, mogą służyć celom przestępczym. Osoby wysyłające takie wiadomości próbują niejednokrotnie nawiązać z nami kontakt, aby zdobyć nasze zaufanie, wykorzystać współczucie, naiwność czy chęć zysku i w rezultacie użyć naszego konta jako narzędzia do popełnienia np. oszustwa. Przestępcy często podszywają się pod różne osoby czy instytucje, pozyskują dane osobowe i inne, przejmują konta na portalach społecznościowych, aby wyłudzić pieniądze. Wymyślają przy tym tzw. legendy — nieprawdziwe historie, często w tonie bardzo osobistym, aby osiągnąć swój cel — powiedział w komentarzu dla BiznesInfo st. asp. Jerzy Ossoliński, specjalista Zespołu ds. profilaktyki społecznej, nieletnich i patologii Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie.
Jak się chronić przed emocjonalną manipulacją?
Jak wynika ze statystyk Urzędu Ochrony Danych Osobowych, liczba zgłaszanych naruszeń dotyczących ochrony danych osobowych nieustannie rośnie. W ostatnich latach odnotowano ponad 20 tys. zgłoszeń tego typu. Według analityków z ChronPESEL rzeczywista skala zagrożenia jest jednak znacznie wyższa.
Niestety, mimo regularnych napomnień służb oraz podnoszenia tematu w mediach, wiele osób wciąż daje się wciągnąć w niebezpieczną grę, jaką prowadzą oszuści. Co rusz słychać o ludziach, którzy stracili majątek przez nabranie się na wzruszające historie, czy inne „legendy” oszustów. Ważne jest, aby stosować się do rad Policji, ale istotne jest także zwracanie uwagi na to, co robią w internecie nasi bliscy — szczególnie osoby starsze, dzieci, osoby w kryzysie psychicznym, ludzie, których cechuje niska pewność siebie. Według specjalistów z Dolnośląskiego Centrum Psychiatrii i Psychologii Super Ego jest to grupa najbardziej podatna na emocjonalną manipulację. Stawanie się ofiarą manipulacji dzieje się często bez udziału świadomości.
Dramat oszukanej 72-latki. Straciła ponad 212 tys. zł przez internetowych naciągaczy
- Pamiętajmy, aby zachować czujność i ostrożność w nawiązywaniu kontaktów w sieci z osobami, których nie znamy. Nie przekazujmy obcym osobom naszych danych, informacji na temat posiadanych kont, środków pieniężnych, loginów czy haseł. Nie otwierajmy linków, które często przesyłane są w tego typu korespondencji, ponieważ mogą one służyć przejęciu kontroli nad naszym komputerem lub telefonem, a w rezultacie przejęciu danych lub zgromadzonych oszczędności. Jeżeli mamy takie podejrzenie, zakończmy konwersację i nie odpowiadajmy na tego typu wiadomości — podkreśla w komentarzu dla BiznesInfo st. asp. Jerzy Ossoliński.
