Zrzeczenie się spadku a odrzucenie go – czym to się różni?

Jak wygląda zrzeczenie się spadku?

Nad zrzeczeniem się spadku należy zastanowić się już wcześniej – jeszcze za życia spadkodawcy. Zrzeczenie się go polega bowiem na zawarciu umowy między przyszłym spadkodawcą a spadkobiercą w formie aktu notarialnego. Właśnie z tego powodu umowy tego typu są rzadko zawierane. Warto jednak dodać, że spadkobierca może w każdej chwili zmienić zdanie – wystarczy, że sporządzona zostanie kolejna umowa w formie aktu notarialnego, która uchyli postanowienia wcześniejszych zapisów.

Spadkobiercy mogą zawczasu zrzec się spadku, aby zabezpieczyć się na przyszłość. Dotyczy to sytuacji, w których spadkobiercy wiedzą o niekorzystnej sytuacji finansowej przyszłego spadkodawcy i, podpisując z nim umowę, chcą uniknąć przejęcia długów. Jednak zrzeczenie się spadku dotyczy jedynie dziedziczenia ustawowego, które reguluje Kodeks cywilny.

Zrzeczenie się spadku to nie to samo, co odrzucenie spadku

Skoro już wiemy, na czym polega zrzeczenie się spadku, wyjaśnijmy sobie, czym jest odrzucenie go. Spadkobierca może odrzucić spadek tylko po śmierci spadkodawcy, jednak musi złożyć stosowne oświadczenie przed sądem lub notariuszem w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci bliskiego. Jeśli tego nie zrobi w wyznaczonym czasie, będzie musiał odziedziczyć spadek.

Jakie dokumenty są potrzebne do odrzucenia spadku?

• dane osobowe i skan dowodu tożsamości spadkobiercy,

• odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy,

• testament (jeśli został sporządzony),

• dane osobowe oraz adresy zamieszkania spadkobierców ustawowych lub testamentowych,

• w przypadku odrzucenia spadku przez osobę małoletnią wymagany jest również akt urodzenia dziecka oraz prawomocne postanowienie Sądu Rodzinnego o zezwolenie na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego.

Odrzucenia spadku, w przeciwieństwie do zrzeczenia się spadku, nie można odwołać. Jednak odrzucić można spadek dziedziczony ustawowo oraz testamentowo. W obu przypadkach wystarczy w ciągu 6 miesięcy złożyć oświadczenie. Spadkobierca, decydując się na odrzucenie spadku, będzie traktowany zupełnie tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Należy również pamiętać, że przypadku odrzucenia spadku majątek wraz z długami przejdzie na innych członków rodziny.

Zrzeczenie się spadku z długiem

Świadomość sytuacji finansowej członków rodziny ma istotne znaczenie, jeśli chcemy zrzec się spadku. Spadkobierca zawierając odpowiednią umowę z przyszłym spadkodawcą uniknie przejęcia ewentualnych długów. Zrzeczenie się spadku jest znacznie bardziej korzystne niż odrzucenie spadku po śmierci, ponieważ w umowie można również zapisać, aby nasze dzieci lub wnuki nie odziedziczyły długów.

Zrzeczenie się spadku zabezpieczy nas i naszą rodzinę przed konsekwencjami dziedziczenia kredytów, pożyczek i innych zaległości finansowych osoby zmarłej. Kodeks cywilny wyróżnia kilka grup spadkobierców ustawowych, które według kolejności będą mogły odziedziczyć długi spadkodawcy. Są to:

• dzieci, potomkowie i małżonek spadkodawcy;

• małżonek, rodzice, rodzeństwo oraz potomkowie rodzeństwa spadkodawcy;

• dziadkowie spadkodawcy oraz potomkowie dziadków;

• pasierbowie (dzieci małżonka spadkodawcy), jeśli są sierotami w chwili śmierci spadkodawcy;

• gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy na terenie Polski.

Co ciekawe, jeśli wszyscy członkowie rodziny złożyli oświadczenie o zrzeczeniu się spadku wraz z długami spadkodawcy, obowiązek przejęcia całego majątku wraz z długami spoczywa na gminie. Dotyczy to również sytuacji, w których zadłużony mieszkaniec gminy nie miał rodziny. Z art. 935 Kodeksu cywilnego wynika również, że jeśli nie można ustalić ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub jeśli zmarły mieszkał za granicą, długi przejmuje Skarb Państwa.