Zwolnienie lekarskie. Prawa i obowiązki osoby na L4
Kto może skorzystać ze zwolnienia lekarskiego?
Zwolnienie lekarskie nazywane jest popularnie skrótem „L4” z powodu dawnego oznaczenia formularza. Spotkać można się również z formą „el quattro”, używaną pod koniec pierwszej połowy ubiegłego wieku.
Ze zwolnienia lekarskiego mogą skorzystać osoby zatrudnione na umowę o pracę lub zleceniobiorcy zatrudnieni na umowę zlecenie, a także osoby prowadzące własną działalność lub zatrudnione na umowę o dzieło, samodzielnie opłacające składkę chorobową. Jest ona obowiązkowym elementem umowy o pracę, jednak zleceniobiorcy np. podpisujący umowę o dzieło lub osoby prowadzące własny biznes mogą opłacać składkę chorobową, nie są do tego jednak zobowiązane. Brak opłacania składki oznacza niemożność skorzystania z zasiłku w sytuacji choroby i niezdolności do pracy. Co istotne – by otrzymać zwolnienie lekarskie, a wraz z nim zasiłek, należy podlegać ubezpieczeniu przez co najmniej 30 dni na umowie o pracę i 90 dni w przypadku podpisania umowy zlecenia.
Częstym błędem jest mylenie ubezpieczenia zdrowotnego z ubezpieczeniem chorobowym. Pierwsze oznacza, że w przypadku choroby ubezpieczony ma prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej. Drugie natomiast, że w sytuacji niezdolności do pracy ze względu na chorobę własną lub bliskiego członka rodziny, ubezpieczony będzie nadal otrzymywał wynagrodzenie w pracy.
Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim?
Maksymalny przewidziany roczny okres przebywania na zwolnieniu lekarskim wynosi 182 dni. Warto jednak pamiętać, że długość L4 zależy od powodu, z jakiego pracownik otrzymuje zwolnienie. Może być ono dłuższe lub krótsze w zależności od kodów choroby. Jednak podczas choroby przewlekłej lub poważnej standardowy okres przebywania na zwolnieniu lekarskim może się wydłużyć. Zdarza się tak na przykład w przypadku zagrożonej ciąży lub gruźlicy. W tych dwóch podanych przypadkach pracownik może otrzymać zwolnienie lekarskie i pobierać świadczenie nie więcej niż 270 dni w roku. Dodatkowe dni chorobowego, z których skorzystać może pracownik zatrudniony na umowę o pracę, to 60 dni na opiekę nad dzieckiem nie starszym niż 14 lat oraz 14 dni rocznie na opiekę nad chorym członkiem rodziny. Co więcej – w przypadku opieki nad osobą chorą przysługuje również 80-procentowy zasiłek opiekuńczy.
Do czego zobowiązana jest osoba przebywająca na L4?
Przebywanie na zwolnieniu lekarskim jest czasem przeznaczonym na zdrowienie i rekonwalescencję. Oznacza to, że osoba chora nie może podjąć w tym czasie żadnej pracy. Zasada ta dotyczy wszystkich kodów chorób. Jednostka wypłacająca ubezpieczenie ma prawo pojawić się w miejscu zamieszkania pracownika i skontrolować jego stan oraz działania, np. dowiedzieć się, czy pracownik nie wykonuje w tym czasie remontu lub nie jest na wakacjach. Innymi słowy sprawdzić, czy osoba przebywająca na zwolnieniu rzeczywiście jest chora i niezdolna do pracy. Warto wiedzieć, że prawo to przysługuje zarówno pracodawcy, jak i pracownikom ZUS-u.
Uwaga! Niestosowanie się do zasad obowiązujących na L4 może skutkować utratą zasiłku chorobowego, a nawet zwolnieniem z pracy.
Czy mogę wyjść z domu podczas przebywania na zwolnieniu?
Nie oznacza to jednak, że osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim musi przez cały jego okres pozostawać w łóżku. Pracownicy często zastanawiają się, czy w trakcie choroby mogą wychodzić z domu, np. do apteki; czy muszą pozostawać w miejscu swojego zameldowania, nawet jeśli jest ono inne niż adres aktualnego przebywania; co stanie się, jeśli w czasie kontroli nie będą w stanie otworzyć pracodawcy lub pracownikowi ZUS-u np. dlatego, że będą spali...
Niektóre z tych wątpliwości może rozwiać spojrzenie na zwolnienie lekarskie. Znajdują się tam dwa oznaczenia 1 i 2, które mogą pojawić się w rubryce ze wskazaniami lekarskimi. Numer 1 oznacza, że chory musi przebywać w domu. Ma prawo wyjść jedynie do apteki, szpitala lub przychodni. Numer 2 oznacza łagodniejsze zalecenia, chory może udać się do apteki, sklepu lub nawet na spacer.
W trakcie choroby najważniejsze jest to, by pracodawca oraz ZUS wiedzieli, gdzie nas znaleźć. Podczas wystawiania zaświadczenia jesteśmy zobowiązani podać lekarzowi adres miejsca naszego pobytu. W przypadku zmiany tego miejsca, np. ze względu na zaostrzenie się objawów choroby i potrzebę pomocy ze strony osób bliskich, jesteśmy zobowiązani jak najszybciej poinformować płatnika zasiłku.
