14. emerytura do zwrotu. Ci seniorzy będą musieli oddać pieniądze

Kto musi zwrócić 14. emeryturę?

Wysokość 14. emerytury w 2024 roku wynosiła 1780,96 zł brutto, co odpowiada minimalnemu świadczeniu w kraju. Seniorzy, których podstawowa emerytura lub renta nie przekraczała 2900 zł brutto, otrzymali całą kwotę dodatkowego wsparcia. W przypadku emerytur powyżej tej kwoty, ale nie wyższych niż 4630,96 zł, stosowana była zasada "złotówka za złotówkę", która zmniejszała wartość 14. emerytury proporcjonalnie do wysokości ich podstawowego świadczenia.

Chociaż 14. emerytura ma stanowić istotne wsparcie dla seniorów, niektórzy z nich mogą być zobowiązani do jej zwrotu. Obowiązek ten dotyczy emerytów, którzy pobierają wcześniejsze świadczenia emerytalne i jednocześnie pracują, generując przy tym dodatkowy przychód, który sprawia, że przekraczają ustalone przez ZUS limity.

Instytucja kontroluje sytuację osób, które nie osiągnęły jeszcze pełnego wieku emerytalnego, ale korzystają ze świadczeń emerytalnych, i jeżeli ich dodatkowe przychody są zbyt wysokie, ich "czternastka" jest zmniejszana, a nawet zawieszana. Mechanizm ten działa w celu dostosowania wsparcia finansowego do faktycznych potrzeb osób, które mają możliwość uzyskiwania dodatkowego dochodu z tytułu pracy.

Od września 2024 roku obowiązują nowe limity dorabiania dla wcześniejszych emerytów, które wynoszą:

• 5626,90 zł miesięcznie (70% przeciętnego wynagrodzenia) - po przekroczeniu tej kwoty ZUS zmniejsza wysokość emerytury lub renty,
• 10 450 zł miesięcznie (130% przeciętnego wynagrodzenia) - po przekroczeniu tej kwoty ZUS może całkowicie zawiesić wypłatę świadczenia.

W przypadku 14. emerytury obowiązują te same zasady, co w przypadku podstawowych świadczeń. Osoby, które przekroczyły limity zarobkowe, mogą być zobowiązane do zwrotu pełnej kwoty dodatkowego świadczenia, jeśli ich przychody przekraczają wyżej wymienione limity. Na przykład, jeśli emeryt zarobił więcej niż 10 450 zł brutto miesięcznie, ZUS ma prawo domagać się zwrotu zarówno 14., jak i 13. emerytury.

Wysokość świadczenia po przekroczeniu limitów - zasada "złotówka za złotówkę"

Wysokość przyznawanej 14. emerytury ulega zmniejszeniu według zasady "złotówka za złotówkę". Oznacza to, że osoby, które mają świadczenie emerytalne lub rentowe wyższe niż 2900 zł, otrzymują 14. emeryturę pomniejszoną o kwotę nadwyżki. W przypadku emerytur wynoszących od 2900 zł do 4630,96 zł 14. emerytura jest sukcesywnie zmniejszana aż do 50 zł brutto. Gdy świadczenie dodatkowe wyniesie mniej niż 50 zł brutto, jest ono całkowicie anulowane, a emeryci lub renciści, których świadczenia podstawowe przekraczają 4630,96 zł, nie otrzymają żadnych dodatkowych środków.

Przykładowo, dla osoby z emeryturą wynoszącą 3500 zł brutto 14. emerytura zostanie pomniejszona o 600 zł i wyniesie 1180,96 zł brutto.

Dodatkowe świadczenie w postaci 14. emerytury jest wolne od zajęć komorniczych i nie wlicza się do dochodu przy ubieganiu się o świadczenia takie jak pomoc społeczna, 500 plus dla osób niesamodzielnych czy alimenty. Niemniej jednak, od 14. emerytury zostaną pobrane składki zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy, co oznacza, że seniorzy o najniższej emeryturze (1780,96 zł brutto) otrzymają łącznie dwie wypłaty w kwocie 3114,35 zł netto, uwzględniając podstawową emeryturę i 14. świadczenie.

Co mogą zrobić seniorzy, aby uniknąć zwrotu 14. emerytury?

ZUS wypłaca 14. emerytury automatycznie w tych samych terminach co regularne świadczenia emerytalne i rentowe, czyli 1., 5., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia miesiąca. W 2024 roku pierwsze wypłaty realizowane były od 30 sierpnia. Dla osób, których wypłaty emerytur zostały zawieszone na dzień 31 sierpnia, z uwagi na przekroczenie limitów dorabiania, 14. emerytura nie zostanie przyznana.

ZUS zapowiedział, że rozliczenie 14. emerytury zostanie przeprowadzone pod koniec roku, co może wiązać się z koniecznością zwrotu świadczenia przez niektórych seniorów, którzy w międzyczasie przekroczą limity zarobkowe. Warto zauważyć, że te same zasady obejmują również 13. emeryturę, co oznacza, że osoby dorabiające, które nie spełniają kryteriów dochodowych, mogą być zobowiązane do zwrotu obu dodatkowych świadczeń.

Seniorzy, którzy pobierają wcześniejszą emeryturę lub rentę, powinni zwrócić szczególną uwagę na limit dochodów, szczególnie jeśli planują kontynuowanie pracy lub przyjęcie dodatkowych zleceń. Systematyczne monitorowanie dochodów oraz informowanie ZUS o każdej zmianie przychodów jest konieczne, aby uniknąć przekroczenia progów i późniejszych konsekwencji związanych ze zwrotem wypłaconego świadczenia.