Amortyzacja bilansowa i podatkowa – różne cele i metody
Amortyzacja oznacza proces zużywania się i spadku wartości środków trwałych przedsiębiorstwa wraz z upływem czasu oraz eksploatacją. Można wyróżnić dwa rodzaje tego rozliczenia: amortyzację bilansową, dokonywaną na podstawie ustawy o rachunkowości, oraz podatkową, normowaną przepisami o podatku dochodowym CIT od osób prawnych. Środki trwałe, o których mowa w kontekście amortyzacji, to takie, których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności wynosi ponad rok, a ponadto są kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Czym różnią się wymienione w tytule sposoby amortyzacji?
Na czym polega amortyzacja bilansowa?
Amortyzacja bilansowa, oparta na polskim prawie bilansowym, polega na planowym i systematycznym rozłożeniu wartości początkowej środka trwałego na ustalony okres. Jej celem jest zaksięgowanie utraty wartości zasobu na skutek użytkowania albo upływu czasu. Stawki amortyzacji bilansowej nie są ustalone odgórnie. Określenie ich wysokości leży w gestii kierownika jednostki, który bierze pod uwagę przede wszystkim okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego. Wskaźnik ten ustala się na podstawie liczby zmian, podczas których był wykorzystywany dany środek, jego wydajności mierzonej w godzinach pracy lub liczbie wytworzonych produktów, prawnych ograniczeń czasu używania, postępu techniczno-ekonomicznego, wreszcie przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto istotnej pozostałości owego środka.
Podstawowy cel amortyzacji bilansowej pokrywa się z ogólnym celem prowadzenia rachunkowości: jest nim stworzenie jasnego i rzetelnego obrazu finansów przedsiębiorstwa i jego sytuacji majątkowej. Uzyskanie prawidłowego wyniku finansowego jest w tym procesie sprawą najważniejszą.
Czym się charakteryzuje amortyzacja podatkowa?
Amortyzacja podatkowa jest przedstawieniem zużywania się trwałych składników majątku przedsiębiorstwa (także tych dzierżawionych i wynajmowanych) za pomocą rozliczeń pieniężnych. Wchodzi ona w skład kosztów uzyskania przychodu. Wysokość stawek obowiązujących przy dokonywaniu amortyzacji podatkowej jest ustalona ustawą o CIT i PIT, która określa maksymalne stawki dla danej grupy środków trwałych. Jednostka może obniżyć stawkę amortyzacyjną, a dla środków używanych lub eksploatowanych bardzo intensywnie zastosować wyższe, zgodnie jednak z obowiązującymi przepisami.
Okres amortyzacji podatkowej zależy od rodzaju środka trwałego wg Klasyfikacji Środków Trwałych i odpowiadającej mu rocznej stawki amortyzacyjnej. Celem natomiast tego rodzaju rozliczeń jest prawidłowe ustalenie wyniku podatkowego przedsiębiorstwa i jego obciążeń fiskalnych.
Metody amortyzacji podatkowej
Najczęściej stosowanymi metodami amortyzacji podatkowej są: liniowa i degresywna. Metoda liniowa to równe odpisy amortyzacyjne dokonywane w każdym roku w tej samej wysokości. Stawka zależy od wartości początkowej środka trwałego. Metoda degresywna natomiast polega na stopniowym zmniejszaniu odpisów – w pierwszych latach są one wyższe, następnie maleją. Przepisy dopuszczają też inne sposoby amortyzacji podatkowej, na przykład jednorazowy odpis w koszty czy stawki ustalane indywidualnie.
Co różni amortyzację bilansową i podatkową?
Amortyzacja bilansowa jest mniej precyzyjnie zdefiniowana przez przepisy, pozwala na pewną dowolność stosowania stawek, które zależą głównie od szacowanego okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego. W amortyzacji podatkowej natomiast obowiązują konkretne, ustalone stawki podane w wymiarze maksymalnym, dostępne w załączniku do ustawy o CIT. Również okres obu rodzajów amortyzacji jest zazwyczaj rozbieżny. Amortyzacja bilansowa przewiduje możliwość korekty odpisów amortyzacyjnych (podatkowa nie przewiduje), natomiast przy amortyzacji podatkowej możliwe są jednorazowe odpisy w koszty (przy bilansowej nie).
Przedsiębiorstwo, aby uniknąć błędów, powinno prowadzić osobne tabele dla obu rodzajów amortyzacji. Nieporozumieniem jest stosowanie amortyzacji bilansowej według przepisów podatkowych.
Każda amortyzacja dotyczy zużywania się środku trwałych i związanego z tym procesem spadku ich wartości, jednak rozliczenia bilansowe i podatkowe mają inne cele, a co za tym idzie, różnią się stawkami, sposobami i zazwyczaj okresem dokonywania odpisów. Opracowano na podstawie: https://www.rp.pl/Podatek-dochodowy/311219992-Amortyzacja-bilansowa-i-podatkowa---cele.html
