Amortyzacja – czym jest i na czym polega?

Amortyzacja – definicja

Amortyzacja to koszt związany ze stopniowym zużywaniem się środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w wyniku ich wykorzystania dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Natomiast środki trwałe to rzeczowe składniki majątku o wartości powyżej 10 000 zł, których szacowany przez przedsiębiorcę czas użytkowania wynosi ponad 12 miesięcy. Zatem amortyzacja środków trwałych polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych, które określają zużycie składników majątku firmy.

Przedsiębiorca może dokonać amortyzacji środka trwałego, aby jego wartość początkową stopniowo ujmować w kosztach podatkowych w trakcie całego okresu eksploatacji. Wyróżnia się wiele odmiennych klasyfikacji metod amortyzacji, a każda z metod różni się poziomem, budową i zastosowaniem norm amortyzacji. Jednak na początek wyjaśnijmy, czym są środki trwałe, które mogą być poddawane amortyzacji.

Amortyzacja – czym są środki trwałe?

Środki trwałe to nieruchomości, lokale, maszyny i urządzenia techniczne, środki transportu oraz inne przedmioty. Do środków trwałych zaliczyć możemy również inwentarz żywy. Dany obiekt może zostać uznany za środek trwały, jeśli:

• jego przewidywany okres użytkowania wynosi co najmniej 12 miesięcy;

• stanowi własność lub współwłasność przedsiębiorcy;

• został nabyty lub wytworzony przez podatnika we własnym zakresie;

• jest kompletny i zdatny do użytku oraz używany na potrzeby jednostki;

• przedsiębiorca wykorzystuje go na potrzeby związane z prowadzoną działalnością lub oddaje do użytku na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.

Środki trwałe mogą przyjmować jedynie postać rzeczową, zatem nie możemy do nich zaliczyć wartości niematerialnych i prawnych. Co więcej, nie wszystkie składniki majątku mogą podlegać amortyzacji. Gdy przedsiębiorca uzna dany składnik majątku za środek trwały, musi go odpowiednio zaklasyfikować, zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT). Jest to uporządkowany wykaz składników majątku i służy do celów ewidencyjnych, statystycznych, a także do ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych. Na pierwszym szczeblu wyróżnia się 10 jednocyfrowych grup środków trwałych:

• Grupa 0 – grunty;

• Grupa 1 – budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego;

• Grupa 2 – obiekty inżynierii lądowej i wodnej;

• Grupa 3 – kotły i maszyny energetyczne;

• Grupa 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania;

• Grupa 5 – maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne;

• Grupa 6 – urządzenia techniczne;

• Grupa 7 – środki transportu;

• Grupa 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie gdzie indziej nie sklasyfikowane;

• Grupa 9 – inwentarz żywy.

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych to jedna z metod amortyzacji, jaką przewidują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednorazowa amortyzacja pozwala ująć w kosztach dany składnik majątku w bieżącym okresie rozliczeniowym. Przedsiębiorca może skorzystać z tej metody, jeśli wartość początkowa środka trwałego nie przekracza kwoty 10 000 zł. Istnieją jednak dwa wyjątki od tej zasady. Jeśli działalność gospodarcza została rozpoczęta w danym roku podatkowym, lub jeśli przedsiębiorca posiada status małego podatnika, może dokonać jednorazowej amortyzacji składnika majątku, nawet jeśli jego wartość początkowa jest wyższa od kwoty 10 000 zł.

Amortyzacją jednorazową można objąć składniki majątku, które zostały określone w grupach 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych. W danym roku podatkowym, przedsiębiorca może dokonać amortyzacji jednorazowej środków trwałych o łącznej wartości do 50 000 euro – limit ten nie uwzględnia środków trwałych o wartości powyżej 10 000 zł.

Amortyzacja – metoda liniowa

Metoda liniowa to jedna z najczęściej stosowanych metod amortyzacji, która zakłada równomierne zużywanie się danego składnika majątku. Przez cały okres użytkowania środka trwałego obowiązuje określona, jedna stawka amortyzacji. Odpisy amortyzacyjne ustalane są na podstawie wartości początkowej środka trwałego i zastosowanej rocznej stawki amortyzacyjnej, która określa, jaki procent wartości przedsiębiorca może ująć w kosztach podatkowych w ciągu jednego roku. Składnik majątku, który zostanie poddany amortyzacji metodą liniową, należy odpowiednio zaklasyfikować do jednej z grup Klasyfikacji Środków Trwałych.

Rozpoczęcie naliczania odpisów amortyzacyjnych następuje począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany składnik majątku został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Przedsiębiorca dokonuje odpisów amortyzacyjnych co miesiąc, raz na kwartał lub raz na rok, do czasu zrównania sumy odpisów z wartością początkową środka trwałego.