Cash pooling – definicja i charakterystyka

Czym jest cash pooling?

Cash pooling to umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową lub umowa konsolidacji rachunków bankowych. Jest to usługa, która pozwala na wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek należących do tej samej grupy kapitałowej.

Cash pooling umożliwia pokrycie niedoboru środków pieniężnych występujących na koncie jednej ze spółek przez nadwyżkę wypracowaną przez inną spółkę z tej samej grupy kapitałowej. Cały mechanizm opiera się na przelaniu środków pieniężnych na jedno wspólne konto, którym zarządza pool leader. Najczęściej w tej roli występuje bank lub innych podmiot wchodzący w skład grupy kapitałowej. Pool leader nazywany jest również "uczestnikiem wiodącym” i jego zadaniem jest rozdzielenie środków w taki sposób, by pokryte zostały ewentualne braki na kontach. Podział środków dokonany przez pool leadera nazywamy kompensacją kosztów.

Cash pooling – kompensacja kosztów

Wyróżniamy dwa rodzaje kompensacji środków w cash poolingu:

• Zero balancing cash pooling (koncentracja środków na rachunku) – metoda ta polega na rzeczywistym przesłaniu pieniędzy między rachunkami podmiotów, które zawarły umowę cash poolingu. Nadwyżki z kont poszczególnych spółek najpierw przesyłane są na konto zarządzane przez pool leadera, a następnie są rozdzielane na konta, na których występuje niedobór;

• National cash pooling (kompensowanie odsetek) – w tej metodzie nie dochodzi do rzeczywistego przesłania środków pomiędzy podmiotami. Środki transferowane są jedynie na papierze, a odsetki naliczane są w oparciu o całkowity bilans wszystkich podmiotów uczestniczących w umowie.

Organizacja cash poolingu

Podmioty biorące udział w transakcji cash poolingu nie mają świadomości na co zostaną przeznaczone środki, ani skąd one pochodzą. Spółki, które uczestniczą w umowie nie świadczą sobie żadnych usług. Zobowiązany do świadczenia usługi cash poolingu jest uczestnik wiodący, który zarządza wspólnym kontem i dba o przesyłanie środków między kontami.

Wspólne zarządzanie płynnością finansową spółek działających w jednej grupie może być bardzo korzystne. Dzięki cash poolingowi spółki unikają kosztów związanych z występowaniem niedoborów na rachunkach i jednocześnie maksymalizują zysk z odsetek ze zgromadzonego kapitału.

Cash pooling – prawo

W Polsce cash pooling jest zaliczany do tzw. umów nienazwanych, co do których polski kodeks cywilny stosuje zasadę swobody umów. Pomimo że brak jest przepisów, które w konkretny sposób regulowałyby cash pooling, prawo wymaga:

• Zawarcia umowy pomiędzy bankiem a pool leaderem w zakresie poprowadzenia rachunku skonsolidowanego lub o dokonywanie konsolidacji sald rachunków członków grupy;

• Zawarcia umowy między członkami grupy kapitałowej a pool leaderem regulującej zasady transferu środków finansowych na rachunek skonsolidowany (w przypadku cash poolingu rzeczywistego);

• Zawarcia umowy rachunku bankowego między bankiem dokonującym konsolidacji a członkami grupy, na mocy której zostaną nieoprocentowane, oprocentowany jest tylko rachunek skonsolidowany (w przypadku cash poolingu wirtualnego).