Ekwiwalent za pranie odzieży – kiedy przysługuje pracownikowi?
Przepisy BHP nakładają na pracodawcę szereg obowiązków względem pracownika. Część z nich dotyczy rzeczy tak – wydawałoby się – prozaicznych jak właściwy ubiór w pracy. Czy pracownik może zażądać ekwiwalentu za pranie odzieży służbowej? Jeśli tak, to w jakich przypadkach?
Podstawa prawna do świadczeń
Jeśli wydaje nam się, że kwestia ekwiwalentu za pranie odzieży jest tematem cokolwiek abstrakcyjnym, to znak, że stanowczo za bardzo przyzwyczailiśmy się do spokojnej pracy biurowej albo panującego od marca 2020 home-office. Niemniej jednak, istnieją ogromne grupy zawodowe, które nie mogą wyskoczyć do pracy w dresie, a żeby w sposób bezpieczny dla siebie i otoczenia pracę wykonywać – potrzebują do tego chociażby właściwej odzieży czy obuwia. Dlatego przepisy regulują nie tylko kwestie związane z tym, jak ta odzież czy obuwie powinny wyglądać i jakie normy spełniać, ale też nakłada na pracodawcę pewne obowiązki w zakresie jej dostarczenia i konserwacji. Kwestią odzieży zajmuje się osobny artykuł kodeksu pracy i brzmi on następująco:
Art.2377
§ 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:
1) jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu;
2) ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.
§ 4. Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z § 2, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.
Wypłata ekwiwalentu za pranie odzieży służbowej
W myśl ustawy to pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia zarówno odzieży, jak i jej konserwacji pracownikowi. Zdarza się jednak, że z przyczyn logistycznych łatwiej jest, aby pracownik we własnym zakresie zorganizował zarówno zakup właściwych ubrań i obuwia jak i zadbał o kwestię ich konserwacji i czyszczenia. Jak powinien się zachować pracodawca w takiej sytuacji?
Jeśli pracownik zostanie zobowiązany przez pracodawcę do samodzielnego prania odzieży służbowej/roboczej (jeśli ta, ze względów przepisów BHP jest w danym zawodzie wymagana), wówczas pracodawca zobowiązany jest to wypłacenia ekwiwalentu za pranie tejże, przy czym istnieje kilka wariantów, w jakich może się to odbywać.
1. Pracownik pierze odzież za pośrednictwem komercyjnych pralni – w sytuacji, kiedy pracownik nie ‘robi prania’ odzieży służbowej/pracowniczej w domu, tylko zanosi rzeczy do pralni, wówczas pracodawca zobowiązany jest do pokrycia całości kosztów poniesionych (i rzecz jasna udokumentowanych) przez pracownika.
2. Pracownik pierze odzież służbową/roboczą w domu we własnym zakresie – wówczas pracodawca jest zobowiązany do ustalenia stosownego ekwiwalentu za takowe pranie i ten powinien zostać pracownikowi wypłacony
Co istotne – pracownik nie powinien być dyskryminowany w materii ekwiwalentu za pranie odzieży, ze względu na staż pracy. Niezależnie bowiem od niego, są to pieniądze, które pracodawca musi mu wypłacić. Drugą rzeczą, o której warto pamiętać – jeśli pracownik nie jest w stanie samodzielnie zorganizować prania odzieży (brak pralki która byłaby w stanie wyprać ubranie, brak zakładu pralniczego w pobliży miejsca zamieszkania) wówczas pracodawca jest zobowiązany do zorganizowania takiego prania, lub innej formy dostarczenia ubrań dla pracownika, tak by spełniały one określono w ustawie wymogi.
Bibliografia
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ekwiwalent-za-pranie-odziezy
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ekwiwalent-za-pranie
https://poradnikpracownika.pl/-ekwiwalent-za-pranie-odziezy-sluzbowej
