Kiedy trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawych?

Czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych?

Zgodnie z ustawą podatek ten w 2001 r. zastąpił opłatę skarbową obowiązującą od umów cywilnoprawnych. W jakich przypadkach płaci się podatek od czynności cywilnoprawnych? Zgodnie z ustawą podatkiem tym objęte są:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

• umowy pożyczki,

• umowy poręczenia,

• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego zobowiązań darczyńcy,

• umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,

• umowy o podział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

• małżeńskie umowy majątkowe ,

• ustanowienie hipoteki,

• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

• umowy depozytu nieprawidłowego,

• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają także zmiany tych umów, jeśli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania, oraz orzeczenia sądów i ugody, jeśli wywołują one takie same skutki prawne, jak wyżej wymienione umowy. Należy też zauważyć, że umowy spółki oraz zmiany umowy podlegają temu podatkowi tylko, jeśli siedziba spółki znajduje się na terytorium Polski.

Umowy poręczenia i majątkowych umowy małżeńskie podlegają podatkowi tylko wtedy, gdy przynajmniej jedna strona jako adres zamieszkania lub siedzibę ma Polskę

Ustawa wyraźnie reguluje stawki podatku w zależności od dokonanej czynności.

Co uważa się za zmianę umowy spółki?

• spółka cywilna lub jawna – podwyższenie wkładu spółki, a tym samym zwiększenie jej majątku,

• spółka komandytowa – wniesienie lub podwyższenie wkładu, a tym samym zwiększenie jej majątku,

• spółka akcyjna lub z ograniczoną odpowiedzialnością – wniesienie lub podwyższenie wkładu, a tym samym zwiększenie kapitału zakładowego,

• dopłaty, pożyczki udzielane dla spółki przez wspólników oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego użytkowania.

Kiedy następuje obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy  w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego należy do stron czynności cywilnoprawnych oraz do spółki mającej osobowość prawną. Podatek od czynności cywilnoprawnych należy uregulować w urzędzie skarbowym w ciągu 14 dni od powstania obowiązku. Jeśli podatek od czynności cywilnoprawnych dotyczy aktu notarialnego, płatności dokonuje się bezpośrednio u notariusza. Od 2019 roku istnieje jednak możliwość złożenia zbiorczej deklaracji PCC, jeśli w danym miesiącu dokonano minimum trzech czynności cywilnoprawnych, które obejmują umowę pożyczki albo umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych. W takim przypadku można obliczyć i wpłacić kwotę podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, ale pod warunkiem, że ostatnia z czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.

Konsekwencje unikania płacenia podatku od czynności cywilnoprawnych

Jeżeli w trakcie jakiejkolwiek kontroli okaże się, że podatnik powołał się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego, ustanowienia użytkowania nieprawidłowego lub ich zmiany, a nie zapłacił należnego podatku, wówczas musi liczyć się z konsekwencjami i koniecznością opłacenia podatku według stawki 20%. Taka sama sytuacja ma miejsce, jeśli biorący pożyczkę powołał się na fakt zawarcia umowy pożyczkowej, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy.