Przerwę na palenie trzeba będzie odpracować. Bezprecedensowy wyrok sądu
Sąd, a dokładniej jego nietypowa decyzja, stały się tematem tekstu portalu Bezprawnik. Ten przypomina, że sprawa miała swój początek na przełomie 2019 i 2020 roku, gdy przeciw spółce paliwowej Galp wytoczono powództwo ze względu na zapowiadane zmiany w kontroli wychodzenia personelu z budynku firmy. Planowano wprowadzić bowiem magnetyczne karty wstępu.
Miały one powstrzymać nieuprawnione osoby przed wejściem na teren firmy i zmniejszyć ryzyko wystąpienia kradzieży. Pracownicy odebrali jednak proponowane zmiany przede wszystkim jako wprowadzone w celu rozliczania ich z każdej przerwy na papierosa czy kawę.
Konfederacja związków zawodowych reprezentująca w sporze pracowników sprzeciwiała się pomysłowi pracodawcy. Tym bardziej, że do tej pory pracownicy mogli swobodnie wychodzić na krótkie przerwy. Zdaniem strony powodowej odpracowanie przerwy na papierosa to nadużycie ze strony pracodawcy. Chwila poświęcona na kawę, papierosa czy śniadanie powinna być natomiast traktowana jako nieodłączny element dnia pracy.
Sąd po stronie pracodawcy
Sąd prowadzący sprawę wskazał, że głównym celem wprowadzenia kart magnetycznych było zapewnienie bezpieczeństwa na terenie przedsiębiorstwa, a nie kontrola pracowników. Tym bardziej, że do tej pory Galp prowadził politykę zaufania i umożliwiał swobodne wychodzenie na krótkie przerwy. Jednocześnie sędzia wskazał jednak, że orzeczenie zapewnia pracodawcy pełną swobodę w uregulowaniu czasu poświęcanego przez pracowników na takie czynności. Może on więc uznać, że konieczne jest odpracowanie przerwy na papierosa czy kawę.
Portal przypomina, że przy przygotowywaniu nowelizacji Kodeksu pracy w Polsce również chciano wprowadzić przepis nakazujący odpracowanie przerwy na papierosa. W 2018 roku proponowano regulację mówiącą o konieczności odpracowania czasu poświęconego na „czynności ponadzawodowe”.
Choć domyślnie zapis ten miał odnosić się przede wszystkim właśnie do przerw na papierosy, tak ogólne sformułowanie stwarzało duże pole do nadużyć. Natychmiast pojawiły się głosy krytyczne według których taka regulacja wpłynęłaby na pogorszenie atmosfery w miejscu pracy.
Opłaci się nie palić?
Ostatecznie przepis o konieczności odpracowywania czynności ponadzawodowych nie znalazł się w znowelizowanym Kodeksie pracy, co w praktyce oznacza, że palący pracownik może zyskiwać nawet kilkadziesiąt minut dodatkowego czasu wolnego, którego nie będą mieli jego nieuzależnieni od palenia koledzy.
Niektórzy pracodawcy regulują więc kwestię przerw na papierosa w akcie wewnątrzzakładowym. Mogą zarówno zezwolić na opuszczanie stanowiska pracy, jak i tego zabronić. Zdarza się też, że uznają za obowiązek pracownika odpracowanie przerwy na papierosa.
Niezależnie od regulacji zakładowych pracownikom wciąż przysługują jednak przerwy w pracy uregulowane w Kodeksie. Te będą mogli natomiast wykorzystać wedle uznania – także na papierosa i bez obowiązku ich odpracowania. Niektórzy pracodawcy zamiast ustanawiania zakazów próbują w inny sposób zmotywować pracowników, by nie robili przerw na papierosa.
Wprowadzają fakultatywny składnik wynagrodzenia – dodatek dla niepalących. W ten sposób nagradzają osoby, które ze względu na brak nałogu pracują więcej, a także zachęcają pozostałych, by przestali robić sobie przerwy na papierosa.
